Hermeneutik ve Anayasanın Yorumlanması
Öz Bu çalışmada “hermeneutik” kavramı, anayasa hukuku çerçevesinde ele alınmaya çalışılmaktadır. Metin, anlama, anlayış ve yorum gibi kavramlar etrafında şekillenen, insana özgü bir süreçler toplamı olarak din, tarih, edebiyat ve hukuk gibi çeşitli farklı alanlara temas etmekle birlikte bu alanların bütünü için genel bir karşılığı da bulunan hermeneutik, anayasa hukukunda yorum problemi konusu özelinde işlenmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde “hermeneutik” kavramı kelime kökeni ile birlikte tarihsel gelişimi çerçevesinde kısaca açıklanmakta, daha sonra da hermeneutik kavramı üzerinde hukuksal yorum bağlamı esas alınarak durulmakta ve hukuk metinlerinin hermeneutik anlamda değerlendirilmesinin amacı ve özellikleri, modern hermeneutik yaklaşımı şekillendirdiği kabul edilen H. G. Gadamer'in görüşleri doğrultusunda ele alınmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümüne, anayasanın yorumlanması tartışmasında hermeneutiğin konumu orijinalist yaklaşımla karşılaştırmalı olarak ele alınarak başlanmaktadır. Ardından da sırasıyla anayasa hukukunda hermeneutik somutlaştırma metoduna, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya anayasal hermeneutiklerinde temel değerlerin rolüne ve yapıbozumcu yaklaşıma kısaca değinmek suretiyle anayasal hermeneutiğe dair birkaç örnek verilerek çalışma sonlandırılmaktadır.
___
- BALL, Terrence (1992). “Constitutional Interpretation and Conceptual
Change”, Legal Hermeneutics, History, Theory and Practice, Ed. Leyh G., Los
Angeles: University of California Press, s. 129-143.
- BARAK, Aharon (1993). “Hermeneutics and Constitutional Interpretory”,
Cardozo Law Review, C. 14, s. 767-774.
- DALY, Eoin (2008). Hermeneutic Perspectives on Judicial Activism:Dworkin,
Constitutional Interpretation and Judicial Law Making, http://
corkonlinelawreview.com/editions/2008/2008_COLR_16.pdf, (Erişim Tarihi:
29.10.2019)
- DAVİS, D. H. (1994). Preserving the Integrity of the Constitution: an
Examination of Deconstruction and Other Hermeneutical Theories,
http://academics.umhb.edu/sites/all/files/academics/documents/CRL/
integrity_of_the_const.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2018).
- DILTHEY, Wilhelm, (2011). Hermeneutik ve Tin Bilimleri, Çev. Özlem D.
İstanbul: Notos Kitap.
- ESKRİDGE, William N. (1990). “Gadamer/Statutory Interpretation”, Cardozo
Law Review, C. 90, S.3, s. 609-681.
- EYRENCİ, Öner (1981). “Anayasanın Yorumlanması Yöntemlerine Genel Bir
Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, C. 14, S. 1, s. 45-57.
- FALLON, Richard H. (1997) “The Rule of Law as a Concept in Constitutional
Discourse” California Law Review, C. 97, S 1, s.1-56.
- GADAMER, Hans-Georg (1998)., Hakikat ve Yöntem, II. Cilt, Çev. Aslan H. ve
Yavuzcan İ., İstanbul: Paradigma Yayınları.
- GÖZLER, Kemal (1998). Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının
Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara: US-A Yayıncılık.
- GÜLSOY, Mehmet Tevfik (2007), Özgürlüklerin Korunmasında Anayasa
Yargısının Yeri ve Meşruluğu, Ankara: Yetkin Yayınları.
- HEPER, Altan (2012). “Almanya'da Hukukta Yorum Üzerine Bazı
Düşünceler”, Ankara Barosu Dergisi, 2012/1, s. 72-85.
- KILIÇ Muharrem (2011). “Hukuksal Yorumun Filozofik-Yorumbilimsel
Bağlamı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, C. 16, S 1, s. 63-78.
- LEYH, Gregory (1988). “Toward a constitutional Hermeneutics”, American
Journal of Political Science, C. 32, S 2, s. 369-387.
- METİN, Yüksel (2008). Anayasanın Yorumlanması, Ankara:Asil Yayın Dağıtım.
- PERRY, Micheal J. (1992). “Why Constitutional Theory Matters to
Constitutional Practice (and vice versa)”, Legal Hermeneutics, History, Theory
and Practice, Ed. Leyh G., Los Angeles: University of California Press, s. 241-
258.
- SANDU, Antonio (2010). Constructive-postmodern approaches on
the philosophy of law, http://postmodernopenings.com/wp-content/
uploads/2010/10/PO-3-2.pdf .
- TAŞDELEN, Vefa (2008). Hermeneutiğin Evrimi:Kesitler, Ankara: Hece
Yayınevi.
- UĞUR, Aydın (1983). “Hermeneutik: Eski Bir Yorum Yönteminin Yeniden
Gündeme Gelişi ve Hukuk Alanına Uygulanması”, Ankara Üniversitesi SBF
Dergisi, C.38,S 1, s. 181-196.
- UZUN, Ertuğrul (2012). “Yorum Yöntemlerini Bilmek Yorum Yapabilmek
İçin Yeterli midir? Hukuk Doktrini, Klasik Yorum Yöntemleri ve Hukuki
Argümantasyon Teorisi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 25,
İstanbul Barosu Yayınları, s.72-96.
- WAGNER, William Joseph (1996). The Role of Basic Values in the
Contemporary Constitutional Hermeneutics of Germany and the United
States, http://www.zaoerv.de/56_1996/56_1996_1_2_a_178_204.pdf, (Erişim
Tarihi: 30.10.2019).