Türkiye’ye Yönelik Dış Turizm Potansiyelinin Panel Çekim Modeli İle Analizi

Bu araştırmada, 2016 yılında Türkiye’yi ziyaret eden turistlerden elde edilen yatay kesit verileri kullanılarak panel çekim modeli aracılığıyla Türkiye’nin dış turizm potansiyelini tespit etmek ve bu potansiyeli mevcut turizm pazarları dışındaki farklı pazarlar için de geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda, Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısının, gelinen ülkenin ekonomik gelişmişliği faktöründen olumlu, ülkenin uzaklığı faktöründen ise olumsuz yönde etkilendiği tespit edilmiştir. Turistlerin geldikleri ülkenin nüfus açısından büyük olması faktörünün ise turist akımı üzerinde bir etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Ayrıca, turistlerin geldikleri ülkenin Türkiye ile birtakım bağlarının (tarihi, kültürel, etnik) veya ortak sınıra sahip olması faktörünün turist rakamları üzerinde artırıcı, ülkenin bir Müslüman ülkesi olması faktörünün ise gelen turist rakamlarını azaltıcı bir etkide bulunduğu görülmüştür. Araştırma, Türkiye’yi belirli ülkelerin ziyaret ettiği ve belirli turizm aktivitelerinin gerçekleştirildiği ülke imajından kurtarabilmesi, Türkiye’nin turist akımını etkileyen faktörleri belirlemesi ve bu doğrultuda da Türkiye’nin dış turizm potansiyelinin tespit edilmesi bağlamında önem taşımaktadır.

Analysis of Turkey’s Foreign Tourism Potential with Panel Gravity Model

This research aims to determine the foreign tourism potential of Turkey to develop different markets outside of existing tourism markets by using the panel gravity model and the cross-sectional data obtained from the tourists who visited Turkey in 2016. As a result of the study, it was determined that the number of tourists visiting Turkey is affected positively by the economic development factor and negatively by the distance factor of the country of origin. It was also determined the original country’s -where tourists come from- big population has any effect on tourists’ flow. In addition, it was seen that the factor of having an affiliation with Turkey (historical, cultural, ethnical) or having a common border has an increasing effect on tourist flow, although the factor of being a Muslim country has a decreasing effect on tourist flow. The research is important in terms of changing Turkey’s image as a country visited by certain countries and carried out by certain tourism activities. It is also important in terms of determining the factors that affect Turkey’s tourist flow and determining the foreign tourism potential of Turkey in this direction.

Keywords:

Panel Gravity Model Foreign tourism potential, Turkey,

PDF

___

Aktaş, C. (2011). Türkiye’nin Turizm Gelirini Etkileyen Değişkenler İçin En Uygun Regresyon Denkleminin Belirlenmesi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2): 163-174.
Bahar, O. (2006). Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2): 137-150.
Balaguer, J. ve Cantavella-Jordá, M. (2002). Tourism as a Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34 (7): 877-884.
Boğan, E., Batman, O. ve Sarıışık, M. (2016). Helal Turizmin Kavramsal Çerçevesi ve Türkiye’deki Uygulamalar Üzerine Bir Değerlendirme, 3rd International Congress of Tourism & Management Researches, Antalya, 20-22 Mayıs 2016.
Coşan, B. (2016). Nisan’da Türkiye’ye Gelen Turist Sayısında 17 Yılın En Büyük Düşüş Yaşandı, http://www.hurriyet. com.tr/nisanda-turkiyeye-gelen-turist-sayisinda-17-yilinen-buyuk-dusus-yasandi-40109992, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
Çardak, M. (2016). Turizm Haftası ve Terör!, http://www.kirikhanolay.com.tr/yazarlar/mehmet-cardak/turkiye-de-terorortadogu-da-savas/374/, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
GMKA. (2011). Çanakkale Turizm Çalıştayı Raporu, http:// docplayer.biz.tr/1640034-Canakkale-turizm-calistayiraporu.html, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
Çetin, T. ve Gürgil, F. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Bartın’ın Doğal ve Kültürel Turizm Değerlerine Yönelik Farkındalıkları, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (4): 255-274.
Dalman, A. (2016). Türkiye’nin Turistik Değerleri, http://docplayer.biz.tr/19218695-T-c-kumluca-haciveldler-dlkogretdmokulu-portakal-cdcegd-gazetesd.html, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği. (2017). İşler: Turizm Sektörü Ağır Yaralı, http://www.hurriyet.com.tr/ isler-turizm-sektoru-agir-yarali-40327188, Erişim Tarihi: 12 Mart 2017.
Eita, J.H. ve Jordaan, A. C. (2007). Estimating the Tourism Potential in Namibia. MPRA, https://mpra.ub.unimuenchen.de/5788/, Erişim Tarihi: 15 Nisan 2017.
Göğebakan, Y. (2015). Dünya Üzerindeki Kültürel Varlıkların Turizme ve Ekonomiye Katkısı, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (9): 48-71.
Gündüz, L. ve Hatemi-J, A. (2005). Is the Tourism-Led Growth Hypothesis Valid for Turkey?, Applied Economics Letters, 12 (8): 499–504.
Jiménez I. C. ve Ortuño, M. A. (2005). The Role of the Tourism Sector in Economic Development: Lessons from the Spanish Experience, 45th Congress of the European Regional Science Association, 23-27 Ağustos 2005, Amsterdam, Hollanda.
Karagöz, K. (2008). Türkiye’nin Turizm Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (2): 149-156.
Katırcıoğlu, S. (2009). Trade, Tourism and Growth: The Case of Cyprus, Applied Economics, 41 (21): 2741-50.
Katırcıoğlu, S. (2010). International Tourism, Higher Education, and Economic Growth: the Case of North Cyprus, The World Economy, 33 (12): 1955-1972.
Kaynar, M. N. (2009). Turizm Anlayışı Değişmeli, http://www. besam.org.tr/yazarlarimiz/mehmet-nuri-kaynar/turizmanlay%C4%B1%C5%9F%C4%B1, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
Kırbaş, S. ve Kasman, A. (2004). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 220: 122–131.
Kızılgöl, A. G. Ö. ve Erbaykal, E. (2008). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2): 351-360.
Matias, A. (2004). Economic Geography, Gravity and Tourism Trade: The Case of Portugal, 1st. Congress on Tourism Economics, Palma, 28-29 Mayıs 2004.
Morley, C., Rosselló, J. ve Santana-Gallego, M. (2014). Gravity Models for Tourism Demand: Theory and Use, Annals of Tourism Research, 48: 1-10.
Nayır, M. (2016). Turizm Sektöründe Neler Oluyor?, http:// www.sgk.com.tr/344-Makale1-turizm-sektorunde-neleroluyor.html, Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016.
Özcan, C. C. (2015). Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı ile Analizi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46: 177-199.
Özer, E. Y. (2015). Turizm Sektöründeki Teşviklerin TMS-20 Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi ve Mardin İline Yönelik Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, A. T. (2010). Turizm Endüstrisi ve İşletmelerinde Paradigma Değişimi ve Sezgisel Kararların Önemi, I. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, Nevşehir, 27-30 Mayıs 2010.
Pırnar, İ. (2013). Uluslararası Turizm İşletmeciliği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Şit, M. (2016). Türkiye’de Turizm Sektörünün İstihdama Katkısı, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1): 109. Taplin, J. ve Qiu, M. (1997). Car Trip Attraction and Route Choice in Australia. Annals of Tourism Research, 24: 624–637.
Tinbergen, J. (1962). An Analysis of World Trade Flows. New York: The Twentieth Century Fund.
TUİK. (2016). Türkiye’nin 2016 Turizm Gelirlerinde Büyük Gerileme, http://haberrus.com/economics/2017/01/31/ turkiyenin-2016-turizm-gelirlerinde-buyuk-gerileme.html, Erişim Tarihi: 22 Nisan 2017.
Turizm Data Bank. (2017). 2016 Krizi Yeni Otel Yatırımlarını Frenledi, http://www.turizmdatabank.com/haber/2016- krizi-yeni-otel-yatirimlarini-frenledi, Erişim Tarihi: 20 Mart 2017.
TURSAB. (2016). Turizmin Ekonomideki Yeri, http://www.tursab.org.tr/tr/turizm-verileri/istatistikler/turizmin-ekonomideki-yeri/gsmh-icindeki-payi-1963-_79.html, Erişim Tarihi: 22 Kasım 2016.
UNWTO. (2015). UNWTO Annual Report 2015, http://cf.cdn. unwto.org/sites/all/files/pdf/annual_report_2015_lr.pdf, Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2017.
UNWTO. (2016). Tourism Highligts 2016 Edition, http://www. dadosefatos.turismo.gov.br/images/pdf/estatisticas_indicadores/UNTWO_Tourism_Highlights_2016_Edition.pdf, Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2017.
Usta, Ö. (1995). Turizm. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Yavuz, S., Kabadayı, B., Savaş, N. ve Doker, A. C. (2014). Türkiye Turizm Talebi: Bir Çekim Modeli Uygulaması, AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (10): 133-141.
Yıldırım, J. ve Öcal, N. (2004). Tourism and Economic Growth in Turkey, Ekonomik Yaklaşım, 15 (52-53): 131-141.
Yüksel, İ. (2013). Turizmde Mekansal Altyapının Karşılanmasında Yerel Fırsatların Değerlendirilmesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2): 179-191.