Erken Dönem Cumhuriyet Döneminde Bir Edibin Gözünden Yurt ve Turizm: İsmail Habip Sevük Örneği

Bu yazıda erken devir cumhuriyet aydınlarından olan İsmail Habip Sevük’ün eserleri ışığında Cumhuriyet’in ilk yıllarının turizm algısı ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmamız edebiyatla turizmin kesişim noktasında yer alan bir edibin Anadolu gözlemlerini kapsamaktadır. Osmanlı Devleti’nin son devresinde dünyaya gelen İsmail Habip Sevük, hayat serüveninin önemli bir kısmını yurt gezilerine ayırmıştır. Bu gezilerinden bazılarını savaş yıllarında, bazılarını maarif müfettişliği görevi sırasında ve bazılarını da Anadolu Ajansı muhabiri olduğu yıllarda bizzat Atatürk’ün isteğiyle gerçekleştirmiştir. Yorgun bir ülkenin panoramasını aktaran Sevük’ün yazıları turizm tarihi için de önemlidir. Bu yazılar tarih, coğrafya ve turizm meraklılarına belgesel deneyimi sunmaktadır. Sevük, yazılarında eski çağ seyyahlarının izinden gitmiştir. Böylelikle yüzyıllar sonra Anadolu’da aynı manzaraların farklı görünüşlerini okuyucusuna sunmayı amaçlamıştır. Bu yazıda ilk olarak erken devir aydınlarının Anadolu karşısında takındığı tutum üzerinde durulmuş; ardından Sevük’ün gezi metodu, yurt içi ve yurt dışı seyahatleri, gezi yazılarında yer verdiği kentlere değinilmiştir; böylece Turizm tarihine Sevük’ün edebi metinlerinden bir pencere açılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Erken Cumhuriyet, Yurt gezileri, Seyahatnameler, Edebiyat, İsmail Habip Sevük

Homeland and Tourism through the Eyes of a Writer in the Early Republican Period: The Case of İsmail Habip Sevük

This article attempts to reveal the perception of tourism in the early years of the Republic in the light of the works of İsmail Habip Sevük, one of the intellectuals of the early republic. The study covers the Anatolian observations of a literary figure at the intersection of literature and tourism. Born in the last period of the Ottoman Empire, İsmail Habip Sevük devoted a significant part of his life adventure to travels around the country. Some of these trips were made during the war years, some during his duty as education inspector and some during his years as a correspondent for the Anatolia Agency at the request of Atatürk himself. Sevük’s writings, which convey the panorama of a tired country, are also important for the history of tourism. These writings offer a documentary experience to history, geography and tourism enthusiasts. Sevük followed the footsteps of ancient travelers in his writings. Thus, he aimed to present his readers with different views of the same landscapes in Anatolia centuries later. This article first focuses on the attitude of the early intellectuals towards Anatolia; then Sevük’s travel method, his domestic and international travels, and the cities he included in his travel writings are discussed; thus, Sevük’s literary texts try to open a window to the history of tourism.

Keywords:

Early Republic, Country trips, Travelogues, Literature, İsmail Habip Sevük,

PDF

___

Eski, M. (2010). İsmail Habip Sevük’ün Kastamonu Yılları. Ankara: Kastamonu Belediyesi Yayınları.
Eski, M. (1999). İsmail Habip Sevük’ün Açıksöz’deki Yazıları. Ankara: Atatürk Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Gezer, Z. (2001). İsmail Habip Sevük’ün Hayatı ve Eserleri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karaduman, O. (2021). İsmail Habip Sevük’ün Türk Folkloruna Katkıları. İstanbul: DBY Yayınları.
Sevük, İ. H. (1928). Adana Mıntıkası Maarif Mecmuası. Adana Muallimler Birliği Yayınları, Cilt 1-13.
Sevük, İ. H. (1929). Çukurova’da Memleket Mecmuası. Adana Muallimler Birliği Yayınları, Cilt 14. ve devamı.
Sevük, İ. H. (1936). Amasra. Cumhuriyet Gazetesi. nr.4486, 15 Kasım 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936d). Bartın’ın Güzelliği. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4481, 2 Kasım 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936e). Bartın’ın Üç Zamanı. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4484, 7 Kasım 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936b). Karain Güvercinlikleri. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4343, 17 Haziran 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936c). Karkamış’ta Mehtap. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4230, 22 Şubat 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936a). Ürgüp’te Peri Bacaları. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4363, 7 Temmuz 1936, s.3.
Sevük, İ. H. (1936). Yurdu Dolaşan Edip. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 4395, 3 Ağustos 1936, s.6.
Sevük, İ. H. (1937d). Ağrı’ya Kaside. Cumhuriyet Gazetesi, nr.4494, 4 Mayıs 1937, s.3.
Sevük, İ. H. (1937a). Serhad Beldesi. Cumhuriyet Gazetesi, nr.4582, 13 Şubat 1937, s.3.
Sevük, İ. H. (1937b). Üç Erzurum. Cumhuriyet Gazetesi, nr.4600, 6 Mart 1937, s.3.
Sevük, İ. H. (1937c). Üç Kümbetler ve Çifteminare. Cumhuriyet Gazetesi, nr.4632, 7 Nisan 1937, s.3.
Sevük, İ. H. (1943). Yurttan Yazılar. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Sevük, İ. H. (1944). Tuna’dan Batıya. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Sevük, İ. H. (1948a). Pamukkale’nin Üç Zamanı. Cumhuriyet Gazetesi, nr. 8713, 15 Kasım 1948, s.2.
Sevük, İ. H. (1981). Atatürk İçin. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Sevük, İ. H. (1981). O Zamanlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Sevük, İ. H. (2017). Atatürk’le Beraber. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.