ANKYRA TİYATROSU ZIRHLI HADRİAN HEYKELİ

1980'li yıllarda Ankyra Roma Tiyatrosu'nda gerçekleşen kazı çalışmalarında bazı heykeltıraşlıkeserleri bulunmuştur. Bulunan heykeltıraşlık eserlerinin hemen hepsi, tiyatronun Hyposkene bölümünde, birbirlerine altta bulunan pencere biçiminde kapılarla bağlanan dokuz hücre içerisinde tespitedilmiştir. Bu eserler arasında yer alıp, alın ve saç kısmının bir kısmının korunduğu portre parçası ileheykele ait diğer parçalar bir araya getirildiğinde Ankyra Tiyatrosu sahne binasında İmparatorHadrian'ın zırhlı bir yontusunun bulunduğu kanıtlanmaktadır. Bununla birlikte heykelin işçilik detayları dikkate alındığında Ankyra Tiyatro'sunda gerçekleşen değişikliklerin Geç Hadrian Dönemi'ndeplanlanmış olduğu ve hatta sahne binası düzenlemesinin tamamlanmasının imparatorun ölümündenhemen öncesinde veya öldükten çok kısa bir süre sonra gerçekleştiği anlaşılmaktadır

THE CUIRASSED STATUE OF HADRIAN AT ANKYRA THEATRE

The excavations took place at the Ankyra Roman Theater in 1980’s revealed number ofsculptural artifacts. Almost all of those aforementioned fragments were found in the nine cells whichwere connected to each other by window shaped doors in the Theater’ Hyposkene section. Amongthe sculptural pieces, fragment of a portrait with forehead and upper parts of hair, in addition toother fragments of the statue, demonstrates that there was a cuirassed statue of Emperor Hadrian ontheScene of the Ankyra Theater. However, considering the details of craftsmanship of the statueindicates that a change in theScene was planned in Late Hadrian Period and the completion of thearrangement might be finished just before or even shortly after to his death

___

Akpolat – Eser 2004 M. S. Akpolat – E. Eser (derl.), Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi (2004).

Alföldi-Rosenbaum 1960 E. Alföldi-Rosenbaum, A catalogue of Cyrenaican portrait sculpture (1960).

Andreae 2000 B. Andreae, Römische Kunst (2000).

Ateşoğulları – Şimşek 1995 S. Ateşoğulları – Ö. Şimşek, “Bartın İli, Amasra İlçesi, Küçüksanayi Sitesi İnşasında Bulunan Roma Dönemi Heykellerini Kurtarma Kazısı”, MüzeKK V, 1995, 93-112.

Ateşoğulları 1999 S. Ateşoğulları, “Amasra Müzesi’nden Zırhlı Bir İmparator Torsosu”, AMMY 1998 (1999), 207, 19.

Aydın ve diğ. 2005 S. Aydın – K. Emiroğlu – Ö. Türkoğlu – E. D. Özsoy, Küçük Asya’nın BinYüzü: Ankara (2005).

Bayburtluoğlu 1987 İ. Bayburtluoğlu, “Ankara Antik Tiyatrosu”, AMMY 1, 1987, 9–23.

Bennett 2003a J. Bennett, “Ancyra, Metropolis Provinciae Galatiae”, içinde: P. Wilson (ed.), The Archaeology of Roman Towns: Studies in honour of John S. Wacher (2003) 1-12.

Bennett 2003b J. Bennett, “Sic transit gloria Ancyrae: The Remnants of Roman Ancyra”, Bilkent University Newsletter of the Department or Archaeology & History of Art 2,2003, 36-41.

Bennet 2006 J. Bennett, “The Political and Physical Topography of Early Imperial Graeco-Roman Ancyra”, Anatolica 32, 2006, 189- 227.

Bergmann 2010 B. Bergmann, “Bar Kochba und das Panhellenion. Die Panzerstatue Hadrians aus Hierapytna/Kreta (Istanbul, Archäologisches Museum Inv. Nr. 50) und der Panzertorso Inv. Nr. 8097 im Piräusmuseum von Athen”, IstMitt 60, 2010, 203-89.

Boehringer 1959 E. Boehringer “Pergamon”, in: Neue deutsche Ausgrabungen im Mittelmeergebiet und im Vorderen Orient (1959) 121-171.

Bol 1984 R. Bol, “Das Statuenprogramm des Herodes Atticus- Nymphäums”, OF XV, 1984. Bosch 1967 E. Bosch, Quellen zur Geschichte der Stadt Ankara im Altertum (1967).

Cadario 2004 M. Cadario, La Corazzadi Alessandro. Loricati di tipo ellenistico dal IV secoloa. C. al II d. C. (2004).

Cavalier 2001 L. Cavalier, “Deux Empereurs Romains a Xanthos”, Anatolia Antiqua/Eski Anadolu IX, 2001, 101.

Chase 2002 R. G. Chase, Ancient Hellenistic and Roman amphitheatres, stadiums, and theatres: the way they look now (2002).

Çalık 1997 A. Çalık, Roman Imperial Sculpture from Cilicia, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Londra (1997).

Delemen 2011 İ. Delemen, “Perge’den Kolossal Lucius Verus Heykeli” ADALYA XIV, 2011, 297-314.

Demirer ve diğ. 2005 Ü. Demirer – Ü. Çınar – N. S. Karakaş – A. Koç, Antalya Museum (2005).

Erim 1981 K. Erim, “Aphrodisias 1980”, KST 3, 1981, 21-24.

Fittschen – Zanker 1985 K. Fittschen – P. Zanker, Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom Bd. 1. Kaiser- und Prinzessinnenbildnisse (1985).

Fittschen 1999 K. Fittschen, Prinzenbildnisse antoninischer Zeit (1999).

Gergel 2004 R. A. Gergel, “Agora S166 and Related Works: The Iconography, Typology, and Interpretation of Eastern Hadrianic Breastplate Type”, Hesperia Suppl. 33, 2004, 371- 409.

Hanfmann – Vermeule 1957 G. M. A. Hanfmann – C. C. Vermeule, “A New Trajan”, AJA 61, 1957, 223-253.

Hekler 1919 A. Hekler, “Beiträge zur Geschichte der antiken Panzerstatuen”, ÖJh 19/20, 1919, 190-241.

İdil 1993 V. İdil, Ankara: Tarihi Yerler ve Müzeler (1993).

İnan – Rosenbaum 1966 J. İnan – E. Rosenbaum, Roman and early Byzantine portrait sculpture in Asia Minor (1966).

İnan – Alföldi-Rosenbaum 1979 J. İnan – E. Alföldi-Rosenbaum, Römische und frühbyzantinische Portratplastik aus der Türkei: neue Funde (1979).

İnan 1960 J. İnan, “Side ve Perge Kazılarında Bulunan Portreler”, TürkTK V, 1960, 36-38.

İnan 1974 J. İnan, “Neue Porträtstatuen aus Perge”, Mansel’e Armağan: Mélanges Mansel (1974) 655-661.

İnan 1980a J. İnan, “Perge Kazısı 1979 Çalışmaları”, KST II, 1980, 5-9.

İnan 1980b J. İnan, “Perge Kazısı 1979 Çalışmaları”, Belleten C.XLIV, 175, 1980, 607-11.

İnan 1983 J. İnan, “Neue Porträts von Perge“, AntK 26, 1983, 119- 120.

İnan ve diğ. 1997 J. İnan – A. Öztürk – N. Atik – H. S. Alanyalı – G. Ateş – S. Şahin, “Perge Tiyatrosu Yayın Çalışmalarının Önraporu”, KST 18, 1997, 65-83.

Isler 1994 H. P. Isler, “Antike Theaterbauten in Lykien”, in: P.

Ciancio Rosesetto – G. Pisani Sartorio (ed.), Teatri greci e romani alle origini del linguaggio rappresentato I- III (1994), 86- 125; III 344–534.

Güven 2001 S. Güven, “Bir Roma Eyaletinin Evrim Sürecinde Galatia ve Ancyra”, içinde: Y. Yavuz (derl.), Tarih İçinde Ankara II (2001) 109-122.

Kadıoğlu – Görkay 2007 M. Kadıoğlu – K. Görkay, “Yeni arkeolojik araştırmalar ışığında μητρόπολις τῆς Γαλατίας: Ankyra”, Anadolu/Anatolia 32, 2007, 21-148.

Kadıoğlu 2004 M. Kadıoğlu, “Ankyra Tiyatrosu: Ön Rapor/Vorbericht über das Theater von Ankyra”, Z. Çizmeli Öğün – T. Sipahi – L. Keskin (ed.), I. - II. Ulusal Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu Anadolu / Anatolia Ek Dizi 1, 2004, 123-140.

Kadıoğlu 2011 M. Kadıoğlu, Vorbericht über die Arbeiten im Gerontikon von Nysa am Mäander (2006-2009), JdI 126, 2011, 107-154.

Kadıoğlu (Baskıda) M. Kadıoğlu, Das “Gerontikon” von Nysa am Mäander. Forschungen in Nysa am Mäander 3 (Baskıda).

Kadıoğlu ve diğ. 2011 M. Kadıoğlu – K. Görkay – S. Mitchell, Roma Dönemi’nde Ankyra (2011).

Keil – Wilhelm 1931 J. Keil – A. Wilhelm, Denkmäler aus dem Rauhen Kilikien MAMA 3 (1931).

Kleiner 1992 D. E. E. Kleiner, Roman Sculpture (1992).

Kourouniotis 1921/22 K. Kourouniotis, “Ἀνασκαφαί ἐν Νύσῃ τῇ ἐπὶ Μαιάνδρῳ”, ADelt 7, 1921-22, 1-88; 227-246.

Landskron 2006 A. Landskron, “Das Partherdenkmal von Ephesos. Ein Monument für die Antoninen”, Öjh 125, 2006.

Laube 2006 I. Laube, Thorakophoroi. Gestalt und Semantik des Brustpanzers in der Darstellung des 4. bis 1. Jhs v. Chr. (2006).

Leyla Zoroğlu 2010 L. Zoroğlu, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Roma Portreleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya (2010). Mansel 1956 A. M. Mansel, “Bericht über Ausgrabungen und Untersuchungen in Pamphylien in den Jahren 1946–1955”, AA 71, 1956, 34-120.

Mansel 1975 A. M. Mansel, “Bericht über Ausgrabungen und Untersuchungen in Pamphylien in den Jahren 1957–1972”, AA 90, 1975, 49-96.

Mellink 1980 M. J. Mellink, “Archaeology in Asia Minor”, AJA 88, 1984, 441-459.

Mitchell 1984/85 S. Mitchell, “Archaeology in Asia Minor”, 1979-84”, Archaeological Reports 31,1984-1985 (1985) 70-105.

Mitchell 1989/90 S. Mitchell, “Archaeology in Asia Minor 1985-1989”, Archaeological Reports 36, 1989-1990 (1990) 83-131.

Mitchell 1995 S. Mitchell, Anatolia, Land, Men, and Gods in Asia Minor I: The Celts and the Impact of Roman Rule (1995).

Mitchell – French 2012 S. Mitchell – D. French, The Greek and Latin Inscriptions of Ankara (Ancyra) I (2012).

Moretti 1923/24 G. Moretti, “Rocchio di statua loricata imperiale romana”, ASAtene 7, 1923/24, 505-506.

Niemeiyer 1968 H. G. Niemeyer, Studien zur statuarischen Darstellung der römischen Kaiser (1968).

Oberleitner 1978 W. Oberleitner, Funde aus Ephesos und Samothrake (1978). Oberleitner 2006 W. Oberleitner, “Zum Partherdenkmal: Drei Problemkreise, içinde: Das Partherdenkmal von Ephesos: Akten des Kolloquiums”, Wien, 27. - 28. April 2003 (2006) 13-23.

Oberleitner 2009 W. Oberleitner, Das Partherdenkmal von Ephesos. Einst Siegesmonument für Lucius Verus und Marc Aurel (2009).

Oper 2008 T. Oper, Hadrian: Empire and Conflict (2008).

Özgan 2013a R. Özgan, Roma Portre Sanatı I (2013).

Özgan 2013b R. Özgan, Roma Portre Sanatı II (2013).

Özgür 2010 E. Özgür, Sculptures du Musee D’Antalya (2010).

Öztürk 2009 A. Öztürk, Die Architektur der Scaenae Frons des Theaters von Perge (2009).

Rose 1994 B. Rose, “The 1993 Post-Bronze Age Excavations at Troy”, Studia Troica 4, 1994, 75-104.

Rose 2002 B. Rose, “Ilion in the Early Empire”, içinde: C. Berns – H. von Hesberg – L. Vandeput – M. Waelkens (ed.), Patris und Imperium. Kulturelle und politische Identität in den Städten der römischen Provinzen Kleinasiens in der frühen Kaiserzeit. Proceedings of a conference held in November 1998 at the University of Cologne, November, 1998 (2002) 33-47.

Sear 2006 F. Sear, Roman Theatres. An Architectural Study (2006). Sieveking 1931 J. Sieveking, Eine römische panzerstatue in der münchner Glyptothek (1931).

Smith 2006 R. R. R. Smith, Roman portrait statuary from Aphrodisias (2006).

Stemmer 1978 K. Stemmer, Untersuchungen zur Typologie, Chronologie und Ikonographie der Panzerstatuen (1978).

Strocka 2013 V. M. Strocka, “Celsus oder Aquila?. Zur Panzerstatue Istanbul 2453”, içinde: G. Kökdemir (ed.), Orhan Bingöl’e 67.

Yaş Armağanı/A Festschrift for Orhan Bingöl on occasion of his 67th Birthday (2013) 597-610.

Şahin 2012 S. Şahin, “Marmor Numidicum in Perge unter Domitian”, Gephyra 9, 2012, 41-46.

Vermeule 1959/60 C. C. Vermeule, “Hellenistic and Roman cuirassed statues”, Berytus 13, 1959/60, 1-82.

Vermeule 1968 C. C. Vermeule, Roman Imperial Art in Greece and Asia Minor (1968).

Vermeule 1974 C. C. Vermeule, “Cuirassed Statues – 1974 supplement”, Berytus 23, 1974, 5-26.

Waelkens – Poblome 2011 M. Waelkens – J. Poblome, Sagalassos. City of Dreams (2011). Waelkens 2007 M. Waelkens, “Colossal Statue of Hadrian Found at Sagalassos, Turkey”, Minerva 18.6, 2007, 3-4.

Waelkens ve diğ. 2009 M. Waelkens – M. Vanhaverbeke – H. Vyncke – K. Jacobs – I. Martens – F. Degraeve – B. Poblome – J. Richard – J. Uytterhoeven – I. Demarsin – K. Koçcak – E. De Silva – N. Risser – E. Mägele – S. Eck – W. Eich – A. Eich – E. Torun – S. Ercan, “Report on the 2006 and 2007 excavation and restoration activities at Tepe Düzen and Sagalassos”, KST 30.3, 2009, 427-456.

Wegner 1939 M. Wegner, Herrscherbildnisse in antoninischer Zeit, Das römische Herrscherbild II, 4 (1939).

Wegner 1956 M. Wegner, Das römische Herrscherbild: Hadrian, Plotina, Marciana, Matidia, Sabina (1956).

Zanker 1983 P. Zanker, Provinzielle Kaiserporträts. Zur Rezeption der Selbstdarstellung des Princeps, AbhMünch 90 (1983).