Yapay Zekâ Yoluyla Erken Cumhuriyet Dönemi Film Afişlerinin Yeniden Yorumlanması: İstanbul Sokaklarında Film Afişi Üzerine Bir Deneme

1923 yılında Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte film afişleri, filmlerin tanıtımında önemli bir rol oynamış ve Türk film endüstrisinin büyümesine katkı sağlamıştır. Afişler, filmlerin tanıtımında önemli bir araç olarak işlev görür ve bu bağlamda bir filmin başarısındaki rolü yadsınamaz. Film endüstrisi büyüdükçe, filmlerin reklamının ve tanıtımının önemi de artmıştır; sinema afişleri yapım teknikleri ve görsel içerik açısından daha sofistike hale gelmiştir. Sinema tarihinin ilk dönemlerinde film afişlerinin tasarımı geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilirken, teknolojik ilerlemelere bağlı olarak zamanla bilgisayar destekli tasarım yöntemleri benimsenmiştir. Türk sinema tarihindeki film afişlerine bakıldığında da paralel gelişmeler gözlenir. Türk sinema tarihinin de başlangıcından bu yana, film afişlerinin tasarımı gelenekselden bilgisayar destekli tasarımlara doğru evrilmiş; yeni trendler, teknikler ortaya çıkmıştır. Bu çalışma ile erken Cumhuriyet dönemi sineması (1923-1940) ve bu bağlamda film afişlerinin gündeme getirilerek tasarım ve sinemanın geleceğini oluşturacak yapay zekâ perspektifinden analiz edilmesi ile yapay zekâ algoritmaları yoluyla afiş tasarımında güncel yaklaşımların kullanım potansiyelinin ortaya konulması amaçlanır. Çalışma nitel doküman analizi yöntemiyle Erken Cumhuriyet döneminde afiş tasarımı yapılan ilk film olan İstanbul Sokaklarında (Muhsin Ertuğrul, 1931) film afişi ve aynı afişin yapay zekâ (AI) algoritmasıyla yeniden tasarlanması ve analiz edilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Orijinal ve yeni tasarım afişler yapı, tasarım, mesaj ve içerik bağlamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet Dönemi, Türk Sineması, Film Afişi, Görsel Tasarım, Yapay Zekâ

Reinterpretation of Film Posters from the Early Republican Period Using Artificial Intelligence: A Study on The Film Poster of İstanbul Sokaklarında

With the establishment of the Republic in 1923, film posters became pivotal in promoting movies, significantly contributing to the growth of the Turkish film industry. As the film sector expanded, the importance of advertising and promoting films grew, leading to the development of more sophisticated movie posters in terms of both production techniques and visual content. In the early days of Turkish cinema, movie posters were crafted using traditional methods, but over time, technological advancements ushered in a shift towards computer-aided design techniques, and these parallel developments are evident when examining the history of Turkish cinema posters. The study at hand specifically zooms in on the cinema of the early Republican era, spanning from 1923 to 1940. In this context, it employs artificial intelligence to analyze film posters. A primary subject of analysis is the poster for "İstanbul Sokaklarında" (Muhsin Ertuğrul, 1931), the first film for which a designed poster was created during the early Republican period. Additionally, the study conducts an analysis of a redesigned version of the same poster using an AI algorithm. Both the original and redesigned posters undergo a comprehensive analysis, encompassing their structure, design, message, and content. By harnessing AI algorithms, this research aims to shed light on how modern approaches in poster design can be applied to film posters from the early Republican period, effectively marrying traditional aesthetics with contemporary techniques and technologies.

Keywords:

Republican Period, Turkish Cinema, Film Poster, Visual Design, AI,

PDF

___

Baskın, Z. P. ve Baskın, B. (2022). Görsel iletişim tasarımında uygulama sürecinde yapay zekânın yeri. Sanat Yazıları, (46), 219-238. Erişim adresi: https://avesis.hacibayram.edu.tr/yayin/d3669248-0853-456f-9dee-761e6b4c7fc7/gorsel-iletisim-tasariminda-uygulama-surecinde-yapay-zekâ nin-yeri
Brynjolfsson, E. ve McAfee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. New York: W. W. Norton & Company.
Çetin, Y. (1989). Grafik sanatı. İstanbul: ABC Yayınları.
Domingos, P. (2015). The master algorithm: How the quest for the ultimate learning machine will remake our world. New York: Basic Books.
Elgammal, A. (2018). The creativity code: Art and innovation in the age of AI. Massachusetts: Harvard Business Review Press.
Elsaesser, T. ve Hagener, M. (2010). Film theory: An introduction through the senses. New York: Routledge.
Gatys, L. A., Ecker, A. S. and Bethge M. (2016). "Image style transfer using convolutional neural networks,", 2016 IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (CVPR), Las Vegas, NV, USA, 2016, pp. 2414-2423, doi: 10.1109/CVPR.2016.265.
Gunning, T. (1990). The cinema of attraction: Early film, its spectator and the avant-garde. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Honour, H. ve Fleming, J. (2009). A world history of art. Laurence King Publishing.
Işık, M. ve Darı, A. B. (2023). Yapay zekâ film afişlerinin göstergebilimsel analizi: Artificial intelligence, Frank & Robot, Ex_Machina örneği. Electronic Turkish Studies, 18(1), 63–82. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.64322
İnanoğlu, T. (2004). 5555 afişle Türk sineması. İstanbul: Kabalcı.
Katz, E. (2001). The film encyclopedia. New York: Harper Collins.
Manovich, L. (2001). The language of new media. Cambridge, MA: MIT Press.
Noyan, N. E. (2009). “Yeşilçam film posters of the 60s and 70s: representing romance.”, Undisciplined! Design Research Society Conference 2008, Sheffield Hallam University, Sheffield, UK, 16-19 July 2008.
Özgüç, A. (2010). Yapımcılar, filmler ve afişler. İstanbul: Horizon International.
Özön, N. (1962). Türk sinema tarihi. İstanbul: Artist Yayınları.
Özön, N. (1968). 1895-1966 Türk sineması kronolojisi. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Sarı, M. ve Taşova, N. K. (2019). Türk harf inkılabının grafik tasarımda etkileri: Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerine ait afiş ve kitap kapaklarının karşılaştırmalı analizi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, (40), 665-677. doi: 10.7816/ulakbilge-07-40-07
Simon, H. A. (1996). The sciences of the artificial (3rd ed.). London: MIT press.
Scognamillo, G. (2003). Türk sinema tarihi. (2. bs). İstanbul: Kabalcı.
Soysüren, A. H. ve Yıldız, N. (2017). Erken Cumhuriyet döneminde Türk Sinemasının ulus-devlet politikalarıyla ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (35), 95-110. doi: 10.17498/Kdeniz.319725
Şener, E. (1979). İlk filmlerimiz. Kurgu, (1), 80-97. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59636/859426
Wu, S. (2020). Development of graphic design based on artificial intelligence. Journal of Physics: Conference Series. 1533(3), 032022. doi: 10.1088/1742-6596/1533/3/032022.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (4.bs). İstanbul: Seçkin.