Türkiye Kentleşmesinde Birara Kurum: Kent Kahvehaneleri

Bir sosyal mekan olarak kahvehaneler, ülkemizdeki en işlek/yaygın kurumlardan biri durumundadır. İnsanlar türlü saiklerle bu mekanları doldurmakta ve ihtiyaçlarına çoklu yanıtlar almaktadırlar. Hızlı kentleşmeyle birlikte, kente yeni gelenlerin bu mekanları çok amaçlı olarak kullandıkları bilinmektedir. Bu mekanlar, kentleşme sürecinde yeni kentliler için bir tür tampon mekanizma işlevi görmektedir. Kahvehaneler, kentleşme sürecinde, yeni kentlileri hem kente eklemleyen hem de kentten kopuşa/izolasyona kapı aralayan kurumlar olma vasfına sahiptirler. Bu yönleriyle de, kent, kentleşme, kentlilik vb. noktalarda, yeni kentlilerin kentle olan ilişkilerine, kente uyum ve bütünlük kurma istemlerine karşılık gelecek ilişki dizgeleri (ağları) oluşturmada etkin rol oynamaktadırlar. Bu yazıda, kentleşme sürecinde yeni kentlilerin kente tutunma süreçlerine kahvehanelerin etkisi üzerinde durulmaktadır.

A Buffer Institution in Urbanization of Turkey: Urban CoffeHaouses

Coffehouses as a social space are one of the most busy/prevalent institution in our country. People fill this space with all sorts of reasons and get multiplex answers to their necessities. It is known that with the rapid urbanization, the new comers in the city also use this space for multiple aims. This spaces in the urbanization process function as a kind of buffer institution for the newly citizens. In the urbanization process coffehouses have the quality of being institutions that both articulate the newly citizen to the city and lead up to the isolation from the city. With these aspects, at the such points as urban, urbanization, citizenship, etc., it plays an active part in constituting web of relations that will correspond to the newly citizens relations with the city, their requests of adaptation to the city and of establishing integrity. In this text dwelt upon effect of coffehouses to the processes of holding on the city by newly citizens in the urbanization process.

PDF

___

Aslanoğlu, R. (1998). Kent, Kimlik ve Küreselleşme, Bursa:Asa Kitabevi
Atalay, B. (1983). Sanayileşme ve Sosyal Değişme, Ankara: DPT Yayınları
Ayata, A.G. (1991). "Gecekondularda Kimlik Sorunu-Dayanışma Örüntüleri ve Hemşehrilik", Toplum ve Bilim, 1990 Güz/1991 Kış, Sayı 51-52: 81-101.
Ayata, S., Ayata, A.G. (1996). Konut, Komşuluk ve Kent Kültürü, Ank: T.C.Başbakanhk Toplu Konut İd. Başk.Yay.
Bali, R. (2002). Tarz-ı Hayat'tan Life Style'a. Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar, İst: İletişim Yayınları
Bilgin, N. (1997). Siyaset ve İnsan, İstanbul: Bağlam Yayınları
Carlier, O. (1999). "Magrib Kahvehanesi: Erkek Sosyalliği ve Yurttaşlık Hareketleri", Doğu'da Kahve ve Kahvehaneler (Ed.H.D.Gregoire,F.Georgeon) Çev.M.Atik-E.Özdoğan, İst: YKY: 195-228.
Coşkun, Z. (2001). "Herkesin Cafe'si Kendine" Radikal 2, 11 Kasım 2001
Erder, S. (1996). İstanbul'a Bir Kent Kondu Ümraniye, İst: İletişim Yayınları
Erder, S. (1997). Kentsel Gerilim, Ankara: Um:ag Yayınları,
Evren, B. (1996). "Kent Yaşamı ve Kahvehaneler" Yeni Türkiye, Sayı 8, 333-342.
Gannon, M. (2001). Understanding Global Cultures, London: Sage Publication
Gregoire, H. D. (1999). "Giriş", Doğu'da Kahve ve Kahvehaneler (Ed.H.D.Gregoire, F. Georgeon) Çev.M.Atik-E.Özdoğan, İst: YKY: 13-25.
Hattox, R. S. (1996). Kahve ve Kahvehaneler-Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu'daki Kökenleri, Çev.Nurettin Elhüseyni, İst: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Heper, M. (1983). Türkiye'de Kent-Göçmeni ve Bürokratik Örgütler, İst:Üçdal Neşriyat
Işık, O. - Pınarcıoğlu, M.M. (2001). Nöbetleşe Yoksulluk Sultanbeyli Örneği, İst: İletişim Yay.
Kartal, K. (1983). Ekonomik ve Sosyal Yönleriyle Türkiye'de Kentlileşme, Ankara: Yurt Yay.
Keleş, R. (1996). Kentleşme Politikası, 3.Baskı, Ank: İmge Kitabevi
Kıray, M. B. (1998a). Değişen Toplum Yapısı, İstanbul: Bağlam Yayınları
Kıray, M. B. (1998b). Kentleşme Yazıları, İstanbul: Bağlam Yayınları
Kıray, M.B. (1964). Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, Ereğli, Ank: DPT Yay.
Kıray, M.B. (1995). "Siyasi Himayecilikten Dinsel Grup Himayeciliğine" Türkiye de Toplumsal Değişim, İst: Yeniyüzyıl Yay.
Kurdoğlu, A. (1994). "İstanbul'un Nüfus Kompozisyonu ve Hemşehrilik Dernekleri: 1944-89", Dünya'da ve Türkiye'de Güncel Sosyolojik Gelişmeler, Ank: Sosyoloji Der. Yay, 367-384
Kurtoğlu, A. (2004). Hemşehrilik ve Şehirde Siyaset, İst: İletişim Yayınları
Öncü, A. (1991). "Sivil Toplum ve Katılım" Sivil Toplum, (Ed. Y.Fincancı), İst: Tüses Yay, 39-48.
Öncü, A. (2003). "1990'larda Küresel Tüketim, Cinselliğin Sergilenmesi ve İstanbul'un Kültürel Haritasının Yeniden Biçimlenmesi", Kültür Fragmanları Türkiye'de Gündelik Hayat (içinde) Ed. D.Kandiyoti-A.Saktanber, Çev. Z.Yelce, İstanbul: Metis Yayınları, 183-200.
Önen, E. (1997). "Kent, Dayanışma ve Hemşehrilik Dernekleri", II.Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum ve Göç (içinde), Ank: DİE ve Sosyoloji Der. Yay, 450-458.
Özalgan, H. (1984). Zaman-Mekan Ekseninde Halkbilimi, Ank: Olgaç Mat.
Özbek, M. (1991). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yayınları
Roniger, L. (1994). "The Comparative Study of Clientelism and the Changing Nature of Civil Society in the Contemporary World" Ed. L.Roniger, A.G.Ayata, Democracy, Cilentelism and Civil Society. London:Boulder, 1-18.
Saraçgil, A. (1999). "Kahve'nin İstanbul'a Girişi (16.ve 17.Yüzyıllar)", Doğu'da Kahve ve Kahvehaneler (Ed. H.D.Gregoire, F. Georgeon) Çev. M. Atik-E. Özdoğan, İst:YKY,27-41.
Sarıbay, A. Y. (1998). Siyaset, Demokrasi ve Kimlik, Bursa: Asa Kitabevi
Şenyapılı, Ö. (1977). TV'nin Türk Toplumuna Etkileri, İst: Milliyet Yay.
Şenyapılı, T. (1978). Bütünleşmemiş Kentli Nüfus Sorunu, Ank: ODTÜ Yay.
Tanla, B. (2004). "2004 Türkiye Gerçeği Araştırması", 08.02.2004 Vatan Gaz.
Tatlıdil,E. (1989). Kentleşme ve Gecekondu, İzmir: Ege Üni. Basımevi
Tekşen, A. (2003). Kentleşme Sürecinde (Bir Tampon Mekanizma Olarak) Hemşehrilik. Ankara'daki Malatyalılar Örneği, Ank: DPT Yayınları
Tezcan, M. (1994). Boş Zamanların Değerlendirilmesi Sosyolojisi, Ank: Atilla Kitabevi
Wedel, H. (2001). Siyaset ve Cinsiyet (İstanbul Gecekondularında Kadınların Siyasal Katılımı), İst: Metis Yayınları
Yenişehirlioğlu, F. (1992). "Kitsch Arabesque and Popular Aesthetics" Identity, Marginality, Space Ank: Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Yeşiltuna, D. Ç. (1997). "Hemşehri Derneklerinin İçerdiği İletişimin Yapısı" II.Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum ve Göç (içinde), Ank: DİE ve Sosyoloji Der.Yay, 441-449.