İklim Değişikliği Farkındalığı ve Toplum Bilinci: İstanbul Örneği

Öz Bu çalışmada, öncelikle İstanbul’da ikamet eden vatandaşların iklim değişikliği farkındalığının medeni durum, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve refah düzeyine göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma ile İstanbul’da iklim değişikliği konusundaki kamu bilincinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Veri elde etmek için anket tekniği kullanılan bu çalışmada öncelikle altı sorudan oluşan bir iklim değişikliği farkındalığı ölçeği geliştirilmiştir. Yapılan analizlerle iklim değişikliği farkındalığının cinsiyet açısından istatistiki olarak anlamlı bir farklılık gösterirken; yaş, medeni durum, eğitim seviyesi ve gelir durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. İstanbul’daki kadınların erkeklere göre iklim değişikliği farkındalıklarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca iklim değişikliği kavramı, nedenleri, sonuçları, uluslararası ve yerel doküman ve belgelerin bilinirliği, farkındalık kazanım kaynakları ile iklim değişikliği ile mücadelede esas sorumluluğun kime ait olması gerektiği hususlarındaki toplumsal bilinç ortaya konulmuştur. Çalışmanın iklim değişikliği ile mücadelede farkındalık durumunun ve toplumsal bilincin ortaya konmasında diğer illere örnek teşkil etmesi beklenmektedir. Ayrıca bu çalışmanın iklim değişikliği ile mücadelede yerel anlamda farkındalık geliştirilecek politika ve stratejilerin belirlenmesinde karar mercilerine yol göstermesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İklim Değişikliği, Toplum Bilinci, İstanbul, İklim Değişikliği Farkındalığı

PDF

___

Abram, N., Adler, C., Bindoff, N.L., Cheng, L., Cheong, S.M., Cheung, W.W.L., … Zhai, P., (2019). IPCC special report on the ocean and cryosphere in a changing climate (Teknik rapor) Intergovernmental Panel on Climate Change web sayfasından erişildi: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/3/2019/11/03_SROCC_SPM_FINAL.pdf
Adger, W.N., Dessai, S., Goulden, M., Hulme, M., Lorenzoni, I., Nelson, D.R., … Wreford, A. (2009). Are there social limits to adaptation to climate change?. Climatic Change, 93, 335–354. doi: 10.1007/s10584-008- 9520-z
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. 2020. (2021, Şubat). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 37210. Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=37210
Afawubo, K. & Nguedam, N. C. (2016). Are urbanization, industrialization and CO2 emissions cointegrated?. 65th Congress - The French Economic Association içinde. Erişim adresi: https://hal.archivesouvertes. fr/hal-02518188
Aitken, S.N., Yeaman, S., Holliday, J.A., Wang, T. & Curtis-McLane, S. (2008). Adaptation, migration or extirpation: Climate change outcomes for tree populations. Evolutionary Applications, 1(1), 95-111. doi: 10.1111/j.1752-4571.2007.00013.x
Allen, M., Babiker, M., Chen, Y., Coninck, H.D., Connors, S., Diemen, R.V., … Zickfeld, K. (2018). Global warming of 1.5°C. (Teknik rapor) Intergovernmental Panel on Climate Change web sayfasından erişildi: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf
Anguelovski, I., Shi, L., Chu, E., Gallagher, D., Goh, K., Lamb, Z., … Teicher, H. (2016). Equity impacts of urban land use planning for climate adaptation: Critical perspectives from the Global North and South. Journal of Planning Education and Research, 36(3), 333–348. doi: 10.1177/0739456X16645166
Arı, İ. & Aydın, L. (2019). Türkiye’de yerel iklim değişikliği eylem planlarının hazırlanması ve etkin uygulanması için öneriler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Ek sayı), Erişim adresi: http://sosbilder.igdir.edu.tr/Makaleler/488895687_18-Mak-395-414.pdf
Baer, H. & Singer, M. (2014). The anthropology of climate change. London: Routledge.
Bai, X., Dawson, R., Ürge-Vorsatz, D., Delgado, G., Barau, A., Dhakal, S., … Schultz, S. (2018). Six research priorities for cities and climate change. Nature, 555 (7694), 23–25. doi: 10.1038/d41586-018-02409-z
Batan, M. (2014). Küresel iklim değişikliği ve beklenen sonuçları (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Başdemir, H. Y. (2008). Küresel ısınma ve çevre ahlakı. F. Kayadibi (Yay. haz.), Uluslararası çevre ve din sempozvum, içinde, (s.193-204). İstanbul: Yalın yayıncılık.
Başoğlu, A. (2014). Küresel iklim değişikliğinin ekonomik etkileri üzerine model denemesi ve ekonometrik bir analiz. (Doktora Tezi) Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=zMzsODBDu18E3qexI2K0SQ&no=QPG_by XPTEKTrSiTyLvOeA
Brody, S. D., Zahran, S., Grover, H. & Vedlitz, A. (2008). A spatial analysis of local climate change policy in The United States: Risk, stress, and opportunity. Landscape and Urban Planning, 87(1), 33–41. doi: 10.1016/j.landurbplan.2008.04.003
Brügger, A., Dessai, S., Devine-Wright, P., Morton, T. & Pidgeon, N. (2015). Psychological responses to the proximity of climate change. Nature Climate Change, 5(12), 1031-1037. doi: 10.1038/nclimate2760
Capstick, S., Whitmarsh, L., Poortinga, W., Pidgeon, N. & Upham, P. (2015). International trends in public perceptions of climate change over the past quarter century. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 6(1), 35-61. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/wcc.321
Corner, A., Whitmarsh, L. & Xenias, D. (2011). Uncertainty, scepticism and attitudes towards climate change: Biased assimilation and attitude polarisation. Global Environmental Change, 21(2), 690-700. doi: 10.1007/s10584-012-0424-6
Crona, B., Wutich, A., Brewis, A. & Gartin, M. (2013). Perceptions of climate change: Linking local and global perceptions through a cultural knowledge approach. Climatic Change, 119(2), 519-531. doi: 10.1007/s10584-013-0708-
Çolakoğlu, E. (2019). İklim değişikliği, sürdürülebilir kentler ve kentsel planlama etkileşimi. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. [Adobe Acrobat Reader sürümü]. Erişim adresi: http://www.iklimin.org/moduller/kentmodulu-surdurulebilirkentler.pdf
Demski, C., Capstick, S., Pidgeon, N., Sposato, R. G. & Spence, A. (2017). Experience of extreme weather affects climate change mitigation and adaptation responses. Climatic Change, 140(2), 149-164. doi: 10.1007/s10584-016-1837-4
Di Paola, M. (2013). Climate change and moral corruption. Philosophy and Public Issue, 3(1), 55-67. Erişim adresi: http://fqp.luiss.it/files/2014/06/6_Di-Paola_Climate-Change-and-Moral- Corruption_PPI_vol3_n1_2013.pdf
Ding, D., Maibach, E.W., Zhao, X., Roser-Renouf, C. & Leiserowitz, A. (2011). Support for climate policy and societal action are linked to perceptions about scientific agreement. Nature Climate Change, 1(9), 462- 466. doi: 10.1038/nclimate1295
Dispensa, J. & Brulle, R. (2003). Media's social construction of environmental ıssues: focus on global warminga comparative study. International Journal of Sociology and Social Policy, 23(10), 74-105. doi: 10.1108/01443330310790327
Dodman, D., Archer, D. & Satterthwaite, D. (2019). Responding to climate change in contexts of urban poverty and ınformality. Environment & Urbanization, 31(1), 4-12. doi:10.1177/0956247819830004
Dunlap, R. E. & Mertig, A.G. (1995). Global concern for the environment: Is affluence a prerequisite?.Journal of Social Issues, 51, 121-137. doi: 10.1111/j.1540-4560.1995.tb01351.x
Dunlap, R. E. & York, R. (2008). The globalization of environmental concern and the limits of the postmaterialist values explanation: Evidence from four multinational surveys. The Sociological Quarterly, 49, 529-563. doi:10.1111/j.1533-8525.2008.00127.x
Ehrlich, P.R. (1975). The population bomp (Revised). New York: Rivercity Press.
Etkin, D. & Ho, E. (2007). Climate change: Perceptions and discourses of risk. Journal of Risk Research, 10(5), 623-641. doi: 10.1080/13669870701281462
Fiske, S. J., Crate, S. A., Crumley, C. L., Galvin, K., Lazrus, H., Lucero, … Wilk, R. (2014). Changing the atmosphere: Anthropology and climate change (Teknik rapor). American Anthropological Association web sayfasından erişildi: https://s3.amazonaws.com/rdcmsaaa/ files/production/public/FileDownloads/pdfs/cmtes/commissions/upload/GCCTF-Changing-the- Atmosphere.pdf
Flannigan, M., Amiro, B., Logan, K., Stocks, B. & Wotton, M. (2006). Forest fires and climate change in the 21st century. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 11(4), 847-859. doi: 10.1007/s11027-005-9020-7
Huda, N. (2013). Understanding Indigenous people's perception on climate change and climatic hazards: A case study of Chakma Indigenous Communities in Rangamati Sadar Upazila of Rangamati District, Bangladesh. Natural Hazards, 65(3), 2147-2159. doi: 10.1007/s11069-012-0467-z
İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2018). İstanbul iklim değişikliği eylem planı final raporu 2018 (Teknik rapor). İstanbul Büyükşehir Belediyesi web sayfasından erişildi: https://www.iklim.istanbul/raporlar/
Inglehart, R. (1990). Cultural shift in advanced ındustrial society. Princeton: Princeton University Press.
International Council for Local Environmental Initiatives. (2020). Members. Erişim adresi: https://iclei.org/en/members.html
Ishaya, S. & Abaje, I.B. (2008). Indigenous people’s perception on climate change and adaptation strategies in Jema’a local government area of Kaduna State, Nigeria. Journal of Geography and Regional Planning, 1(8), 138–143. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/236248674_Indigenous_People's_Perception_on_Climate_ Change_and_Adaptation_Strategies_in_Jema'a_Local_Government_Area_of_Kaduna_State_Nigeria
Kaya, Y. (2018). İklim değişikliğine karşı kentsel kırılganlık: İstanbul için bir değerlendirme. International Journal of Social Inquiry, 11(2), 219-257. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijsi/issue/41585/502488
Kayıkçıoğlu, H.H. & Okur, N. (2012). Sera gazı salınımlarında tarımın rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 25–38. Erişim adresi: http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/2607
Kennedy, B. (2015). Describing and explaining cross-national public opinion on climate change. (Doktora Tezi) ProQuest veri tabanından erişildi. (ProQuest numarası: 3726165)
Korkmaz, M. (2018). Public awareness and perceptions of climate change: Differences in concern about climate change in the west mediterranean region of Turkey. Applied Ecology and Environmental Research, 16(4), 4039-4050. doi: 10.15666/aeer/1604_40394050
Köknaroğlu, H. & Akünal T. (2010). Küresel ısınmada hayvancılığın payı ve zooteknist olarak bizim rolümüz. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1), 67-75. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/44450134_Kuresel_Isinmada_Hayvanciligin_Payi_ve_Zoote knist_Olarak_Bizim_Rolumuz
Liere, K. D.,& Dunlap, R. E. (1980). The social bases of environmental concern: A review of hypotheses, explanations and empirical evidence. Public Opinion Quarterly, 44(2). doi: 181. 10.1086/268583
Lorenzoni, I. V& Pidgeon, N.F. (2006). Public views on climate change: European and USA perspectives. Climatic Change, 77, 73–95. doi: 10.1007/s10584-006-9072-z
McCright, A. M. & Dunlap, R. E. (2011). The politicization of climate change and polarization in The American public’s views of global warming, 2001–2010. The Sociological Quarterly, 52(2), 155–194. doi: 10.1111/j.1533-8525.2011.01198.x
Mishra, A.K. & Pede, V.O. (2017). Perception of climate change and adaptation strategies in Vietnam: Are there intra-household gender differences?. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 9(4), 501-516. doi: 10.1108/IJCCSM-01-2017-0014
National Aeronautics and Space Administration. (2020). What’s the difference between climate change and global warming? (Teknik rapor). National Aeronautics and Space Administration web sayfasından erişildi: https://climate.nasa.gov/faq/12/whats-the-difference-between-climate-change-and-globalwarming/
O’Connor, R. E., Bard, R. J. & Fisher, A. (1999). Risk perceptions, general environmental beliefs, and willingness to address climate change. Risk Analysis, 19(3), 461–471. doi: 10.1023/A:1007004813446
OECD. (2015). The economic consequences of climate change (Teknik rapor). The Organisation for Economic Co-operation and Development web sayfasından erişildi: https://read.oecdilibrary. org/environment/the-economic-consequences-of-climate-change_9789264235410-en#page4
Parkinson, L. M. (2015). Understanding perceptions of climate change in South Carolina's coastal communities: An approach using cultural cognition and deliberation. (Doktora Tezi) ProQuest veri tabanından erişildi. (ProQuest numarası: 1597383)
Reinhart, R.J. (2018, 11 Mayıs). Global warming age gap: Younger americans most worried (Araştırma raporu). Gallup Research Center web sayfasından erişildi: https://news.gallup.com/poll/234314/global-warmingage- gap-younger-americansworried.aspx
Reynolds, R. (1998). Impacts of global climate change with emphasis on U.S. coastal areas. Year of The Ocean Natıonal Stakeholder’s Meeting içinde gerçekleşen online toplantı. Erişim adresi: https://cetesb.sp.gov.br/proclima/wpcontent/ uploads/sites/36/2014/05/impactsofglobalclimatechange.pdf
Rigaud, K. K., Sherbinin, A., Jones, B., Bergmann, J., Clement, V., Ober, K., … Volkholz, J. (2018). Groundswell: Preparing for internal climate migration. World Bank web sayfasından erişildi: https://www.worldbank.org/en/news/infographic/2018/03/19/groundswell---preparing-for-internalclimate- migration
Rosenzweig, C., Solecki, W., Romero-Lankao, P., Mehrotra, S., Dhakal, S., & Ali Ibrahim, S., … Clos, J. (2018). Climate change and cities: Second assessment report of the urban climate change research network. (Teknik rapor) Urban Climate Change Research Network web sayfasından erişildi: https://uccrn.ei.columbia.edu/arc3.2
Safanov, G. (2019). Social consequences of climate change; Building climate friendly and resilient communities via transition from planned to market economies (Teknik rapor). Friedrich-Ebert-Stiftung kütüphane web sayfasından erişildi: http://library.fes.de/pdf-files/id-moe/15863.pdf
Schurer, A. P., Hegerl, G. C. & Obrochta, S. P. (2015). Determining the likelihood of pauses and surges in global warming. Geophysical Research Letters, 42(14), 5974-5982. doi: 10.1002/2015GL064458
Scott, R. L. (1973). The closing circle: A review of Barry Commoner's book. Journal of IUSTITIA, 1(1), 81-90. Erişim adresi: https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=iustitia
Serengil, Y. (2018). İklim değişikliği ve karbon yönetimi; Tarım/Orman ve diğer arazi kullanımları. Erişim adresi: https://www.undp.org/content/dam/turkey/SFM%20PRJ/undp_iklim_web.pdf
Shi, J., Visschers, V. H., Siegrist, M. & Arvai, J. (2016). Knowledge as a driver of public perceptions about climate change reassessed. Nature Climate Change, 6(8), 759-762. doi: 10.1038/nclimate29972015GL064458
Spence, A., Venables, D., Pidgeon, N., Poortinga, W., & Demsk, C. (2010). Public perceptions of climate change summary findings of a survey conducted from january to march 2010 and energy futures in Britain (Rapor no: 6581). The UK Data Service web sayfasından erişildi: http://doc.ukdataservice.ac.uk/doc/6581/mrdoc/pdf/6581final_report.pdf
Steentjes, K., Pidgeon, N., Poortinga, W., Corner, A., Arnold, A., Böhm, G., … Sonnberger, M. (2017). European perceptions of climate change: Topline findings of a survey conducted in four European countries in 2016 (Teknik rapor). Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/314870414_European_Perceptions_of_Climate_Change_EP CC_Topline_findings_of_a_survey_conducted_in_four_European_countries_in_2016
Stokes, B., Wike, R. & Carle, J. (2015). Global concern about climate change, broad support for limiting emissions. U.S., China less worried; Partisan divides in key countries (Teknik rapor). Pew Research Center web sayfasından erişildi: https://www.pewresearch.org/global/2015/11/05/global-concern-aboutclimate- change-broad-support-for-limiting-emissions/
Sullivan, A. & White, D. D. (2019). An assessment of public perceptions of climate change risk in three western U.S. Cities. Weather, Climate and Society, 11(2), 449–463. doi: 10.1175/WCAS-D-18-0068.1
Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (altıncı bs.) Boston: Pearson.
Tam, H. T. (2020). Economic analysis on climate change response and rice farmers’ behavior in the Mekong Delta of Vietnam. (Doktora Tezi, Ritsumeikan University, Kyoto) Erişim adresi: https://ritsumei.repo.nii.ac.jp/?action=repository_action_common_download&item_id=14042&item_ no=1&attribute_id=20&file_no=4
Toros, H. Abbasnia, M. Sağdıç, M. & Tayanç, M. (2017). Long-term variations of temperature and precipitation in the megacity of Istanbul for the development of adaptation strategies to climate change. Advances in Meteorology, 2017(1), 1-14. doi: 10.1155/2017/6519856
Tuğaç, Ç. (2018). Türkiye için iklim değişikliğine dayanıklı kentsel planlama modeli önerisi: Eko-kompakt kentler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 1047-1068. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/39554/380647
Turan, E. (2017). Küresel ısınmanın sektörler bazında oluşturduğu risk sendromları ve çözüm yolları: Kuşadası bölgesi yiyecek içecek işletmelerinde bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Tvinnereim, E. & Austgulen, M. H. (2014). Når det snakkes om klima, bør vi se oljearbeideren i rommet. Eide, E., Elgesem, D., Gloppen, S. & Rakner, L.(Ed.), Klima, medier og politikk (s.317-334) içinde. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/292144015_Nar_det_snakkes_om_klima_bor_vi_se_oljearb eideren_i_rommet
United Nations (UN). (1992). United Nations framework convention on climate change (UNFCCC Report No. GE.05-62220 (E) 200705). United Nations Framework Convention on Climate Change web sayfasından erişildi: https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf
United Nations (UN). (2018). World urbanization prospects 2018 – Our future is urban (Teknik rapor). United Nations web sayfasından erişildi: https://www.un.org/development/desa/publications/2018-revisionof- world-urbanization-prospects.html
World Bank (WB). (2019). Global financial development report 2019/2020: Bank regulation and supervision a decade after the global financial crisis (Teknik rapor). World Bank web sayfasından erişildi: https://www.worldbank.org/en/publication/gfdr
World Health Organization (WHO). (2009). Global health risks: Mortality and burden of disease attributable to selecte major risks (Teknik rapor). World Health Organisation web sayfasından erişildi: http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf
World Health Organizaion (WHO). (2020). WHO director general's remarks launch of appeal: Global humanitarian response plan (Teknik rapor). World Health Organisation web sayfasından erişildi: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-remarks-launch-of-appeal-globalhumanitarian- response-plan---25-march-2020
Wreford, A., Moran, D. & Adger, N. (2010). Climate change and agriculture; ımpacts, adaptations and mitigation (Teknik rapor). The Organisation for Economic Co-operation and Development web sayfasından erişildi: https://www.oecd.org/greengrowth/climate-change-and-agriculture- 9789264086876-en.htm
Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
Yu, H., Wang, B., Zhang, Y. J., Wang, S. & Wei, Y. M. (2013). Public perception of climate change in China: Results from the questionnaire survey. Natural Hazards, 69(1), 459-472. doi: 10.1007/s11069-013-0711- 1