Demiryolu ve karayolu ulaştırma sistemlerinin ekonomik etkinlik analizi

Ulaştırma sistemi seçiminde, ekonomik etkinlik önemli faktörlerden biridir. Ulaştırma hizmetleri ve yatırımları birçok ülkede kamu hizmeti ve sosyal politika aracı olarak görüldüğünden, bu hizmetlerin planlanması ve fiyatlandırmasında ekonomik etkinlik kıstasları dikkate alınmamakta; dolayısıyla kaynak israfı, ulaştırma hizmetleri için finansman yetersizliği, ulaştırma sistemlerinin seçiminde çarpıklıklar ve negatif dışsallıklar gibi bir takım problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada iki temel ulaştırma sistemi olan karayolu ve demiryolunun; yapım, bakım-onarım ve işletme maliyetlerinin dâhil edildiği maliyet temelli ekonomik etkinlik karşılaştırması yapılmıştır.

Economic efficiency analysis of railway and highway transport systems

Economic efficiency is one of the important factors in the selection of a transportation system. Because transportation services and investments are seen as a means of public service and social politics in many countries, economic efficiency criteria aren’t taken into consideration in planning and pricing these services and as a result, such problems as waste of resources, insufficient funding for transportation services, the tortuosity in the selection of transportation services and negative externalities are encountered. İn this study the comparison of economic efficiency based on cost, in which the costing of construction, maintenance and operating of highway and railway which are two main transportation are included, was done.

PDF

___

Bakırcı, E. (2005). Taşıt İşletme Maliyetleri Bileşenlerinin İrdelenmesi, Tasarruf Bakışının Yerleştirilmesi. 6. Ulaştırma Kongresi Bildiriler Kitabı, 395–404, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul.
Campos, J., De Rus, G. ve Barron I. (2006). Some stylized facts about high speed rail. A review of HSR experiences around the world. Proceedings of the 11th World Conference on Transport Research, Berkeley (California, USA).
Çakal, R. (1996). Doğal Tekellerde Özelleştirme ve Regülasyon. DPT Uzmanlık Tezi, Ankara.
Dikicioğlu, A.E. (2005). Ülkemizdeki Sathi Kaplamalı ve Sıcak Karışım Kaplamalı Yollarda Ömür-Maliyet İlişkisine Genel Bakış. 4.Ulusal Asfalt Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Teknikgüç,152:6–7. İMO.
DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ulaştırma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Demiryolu Ulaştırması Alt Komisyonu Raporu. Ankara.
Gerçek, H. (2001). Otoyolların Mali ve Ekonomik Değerlendirilmesi. 5. Ulaştırma Kongresi Bildiriler Kitabı, 89–100, TMMOB, İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul Şubesi, İstanbul.
KGM (Karayolları Genel Müdürlüğü ) (2009a). 2008 Trafik ve Ulaşım Bilgileri.
KGM (2009b). 2008 Yılı Otoyollar Bakım-İşletme ve Ücret toplama Maliyetleri.
KGM (2009c). 2008 Yılı Devlet ve İl Yolları Bakım-İşletme Maliyetleri.
KGM (2009d). Karayolu Planlaması Bilgileri El Kitabı.
Kök, R. ve Deliktaş, E. (2003). Endüstri İktisadında Verimlilik Ölçme ve Strateji Geliştirme Teknikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayını, Yayın Karar No: 25–8/1, İzmir.
Levinson, D., Mathieu, J.M., Gillen, D. ve Kanafani, A. (1997). The Full Cost Of High-Speed Rail:An Engineering Approach. The Annals of Regional Science 31: 189–215.
TINA (TINA Türkiye Ortak Girişimi) (2007). Türkiye’nin Ulaştırma Altyapı Gereksiniminin Değerlendirmesine Teknik Yardım Çalışması Sonuç Raporu. Ankara.
Zeybek, H. (2003). Sürdürülebilir Kalkınmanın Geliştirilmesinde Ulaştırma Sektöründe Fiyatlandırmanın Önemi. Ulaştırma Politikaları Kongresi 213–231, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Ankara.
İNTERNET KAYNAKLARI
Barnes, G. ve Langworthy, P. (2003). Per Mile Costs of Operating Automobiles and Trucks, Humphrey Institute of Public Affairs, University of Minnesota. (Online) (Erişim tarihi:18.07.2009) (http://www.lrrb.gen.mn.us/PDF/200319.pdf)
Campos, J., De Rus, G. ve Barron I. (2009). A Review Of HSR Experiences Around The World. G.De Rus (Ed.), Economic Analiysis of High Speed Rail in Europe, 19–32. BBVA Fundacion.(Online) (Erişim tarihi: 13.08.2009) (http://www.fbbva.es/TLFU/tlfu/ing/publicaciones/informes/fichainforme/index.jsp?codigo=42)
De Rus, G. ve Nash, C. (2009). In What Circumstances is Investment in HSR Worthwhile. G. De Rus (Ed.), Economic Analiysis of High Speed Rail in Europe, 51–70, BBVA Fundacion.(Online) (Erişim tarihi: 13.08.2009) (http://www.fbbva.es/TLFU/tlfu/ing/publicaciones/informes/fichainforme/index.jsp?codigo=424)
ÖİB (Özelleştirme İdaresi Başkanlığı) (2009). Otoyollar ve Köprülerin Özelleştirilmesi Ön Tanıtım Dokümanı. (Online) (Erişim tarihi: 06.07.2009) (www.oib.gov.tr/2007/Ontanitim_Dokumanı_Temmuz2007.pdf)
VDÇG (Vecdi Diker Çalışma Grubu) (2001). Otoyollar Nerede ve Ne zaman yapılmalıdır? Vecdi Diker Çalışma Grubu Raporu, (Online) (Erişim tarihi: 07.08.2009)(http://www.vecdidiker.org/rapor3.html)
Worley Parsons (2006). Maintenance Cost Benchmarking for the Victorian Freight Network. (Online)(Erişim Tarihi: 13.08.2009) (http://www.esc.vic.gov.au/NR/rdonlyres/98A7F47C-5ABC-4691- AB18-38FD41D073CE/0/MaintenanceCostBenchmarkingFinal.pdf) http://www.tcdd.gov.tr, adresinde yer alan, “Kuruluşumuzun Geleceğe Yönelik Yatırım ve Projelerini Anlatan Powerpoint Sunumu”. ( Erişim tarihi: 17.07.2009).