COVİD-19 PANDEMİSİNDE EVDE KALAMAYANLARIN ÇALIŞMA KOŞULLARI: MOTOKURYELER ÜZERİNE NİTEL BİR ANALİZ

Covid-19 pandemisi ekonomik ve toplumsal hayatın her alanında olduğu gibi çalışma yaşamını da derinden etkilemiştir. Çalışma şekilleri açısından evden çalışma başta olmak üzere esnek çalışma biçimleri önem kazanırken; bazı sektörler ve meslekler açısından çalışanlar yoğun ve ağır çalışma koşullarıyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu çalışma kapsamında pandemi süreciyle birlikte iş yükleri artan ve çalışma hayatında çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalan motokuryelerin çalışma koşullarına ilişkin sorunlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel analiz yöntemi kullanılarak toplam 18 kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Sonuç olarak motokuryelerin pandemi süreciyle birlikte yaşamına ilişkin sorunlarının arttığı tespit edilmiştir. Çalışma saatlerinin uzunluğu, trafik kazalarının sıklığı, mesleki yeterlilik belgesi olmaması, yapılan işin tehlikeli iş sınıfına girmemesi, geçici iş olarak görülmesi, esnaf kuryeler için güvencesizlik ve saat ücretlerinin düşüklüğü, artan maliyetler motokuryelerin karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlardandır.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19, Çalışma Hayatı, Çalışma Koşulları, Motokurye

WORKING CONDITIONS OF WHO CAN’T “STAY AT HOME” DURING THE COVID-19 PANDEMIC: A QUALITATIVE ANALYSIS ON MOTORCYCLE COURIER

The Covid-19 pandemic has profoundly affected working life, as in all areas of economic and social life. In this period, flexible working models, especially working from home, became widespread. However, in some sectors and professions, lots of employees faced intense and hard working conditions with excessive hours. With this study, it is aimed to reveal the problems related to the working conditions of the motorcouriers, whose workload have increased during the pandemic and who face with various problems in their working life. In the study, in-depth interviews were conducted with 18 people, using the qualitative analysis method. As a result, it has been observed that the business life problems of motorcouriers have increased during the Covid-19 pandemic. The main problems that motorcycle couriers suffer from are the long working hours, the high frequency of traffic accidents, the lack of professional qualification certificate, the work is not considered as a dangerous work and considered as a temporary job; insecurity for self-employed couriers and low hourly wages and increasing of the costs.

Keywords:

Covid-19, Working Life, Working Conditions, Motorcycle Couriers.,

PDF

___

Acar, A. C. (2020). Covid-19 krizinin istihdam ve çalışma yöntemlerine etkisi. Şeker, M., Özer, A. v& Korkut, C. (Ed.). Küresel Salgının Anatomisi İnsan ve Toplumun Geleceği (s. 479-498) içinde. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
Akman Dömbekçi, H. & Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 142- 160.
Balcı, Y.& Çetin, G.(2020). Covid-19 pandemi sürecinin Türkiye’de istihdama etkileri ve kamu açısından alınması gereken tedbirler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), 40-58.
Çoban, F., Durdu, D., Oktay, M., & Şeker, K. (2021). Evde kalamayanlar: Genel bir değerlendirme. Versus Alternatif Araştırmalar Dergisi, https://uni-versus.org/dergi/01/02.pdf, (Erişim Tarihi: 18.04.2022).
Erol, S. I., (2020). Covid-19’un çalışma hayatına yansımaları: Salgından etkilenen bazı ülkeler tarafından alınan önlemler. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 212-231.
ILO (2020). Covid-19 ortamında ve sonrasında uzaktan çalışma uygulama kılavuzu.
https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---iloankara/documents/ publication/wcms_759299.pdf (Erişim tarihi: 05.04.2022).
ILO (2021a). COVID-19 küresel salgınının 2021 yılında Türk işgücü piyasası üzerinde etkileri: Google hareketlilik verilerini kullanarak bugünü tahmin etme modelinden elde edilen sonuçlar.
https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_771425.pdf (Erişim tarihi: 08.04.2022).
ILO (2021b). COVID-19 ve Çalışma Yaşamı. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/wcms_769693.pdf (Erişim tarihi: 07.03.2023).
ILO (2022). Dünyada istihdam ve sosyal görünüm. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_834656.pdf (Erişim tarihi: 08.04.2022).
Kara, C. Ö. D. & Aydın, G. G. (2021). Analysis of the problems of social services and assistance during the Covid 19 pandemic in Turkey). Akkaya, B., Jermsittiparsert, K., Malik, M. A. & Koçyiğit, Y. (Ed.). Emerging Trends and Strategies for Industry 4.0: During and Beyond Covid-19 (s. 12-46) içinde. Sciendo Publishing.
Kaynak, İ. (2021). İş güvencesizliğinin tükenmişliğe etkisinde iş yükü algısının rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13 (2), 1907-1927.
Kıdak, E. (2021). Kargo taşımacılığında kendi̇ hesabına çalışma aldatmacası esnaf kurye modeli, TÜMTİS Yayınları, İstanbul.
Küçük, N. (2022). Motosikletli kuryeler odağında teslimat sektörü çalışanlarında psikososyal risk analizi. Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
Küçükoğlu, S. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin küresel ekonomik göstergeleri ve Türkiye’de bankacılık ve finans sektörüne etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (42), 1269-1291.
Konyalı, G. & Busun, S. (2022). İşgücü piyasalarında eğreti istihdam biçimleri ve çalışan yoksullar, Çalışma ve Toplum, 4 (75), 2663-2686.
Omay, U. (2020). Covid-19 salgını sonrası çalışma hayatı. Demirbaş, D., Bozkurt, V. v& Yorgun, S. (Ed.). COVID-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri (s. 153-170) içinde. İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
Orkunoğlu Şahin, I. F. (2020). Genç işsizliği ve mücadele yöntemleri, Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(20), 135- 153.
Özdemir, A. (2017). Tüketim toplumunda müşteri memnuniyeti ve çalışanların iş güvenliği: Moto-Kuryeler üzerine bir alan araştırması. Özdemir, Ç. (Ed.). Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar (s. 249-268) içinde. Sakarya Yayıncılık.
Salman Yıkmış, M. (2020). Nitel araştırmalarda e-görüşme tekniği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (1), 183-197.
Savrul Kılınc, B. & Akın, F. (2021). Koronavirüs salgınının Türkiye’de e-ticaret sektörüne etkileri, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(Özel Sayı), 87-97.
SGK (2019). SGK istatistik yıllıkları. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_ istatistik_yilliklari (Erişim tarihi: 27.04.2022).
SGK (2020). SGK istatistik yıllıkları.
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim tarihi: 27.04.2022).
Senir, G. (2022). Covid-19 salgının e-ticarete etkisi: Çin, ABD, İngiltere ve Türkiye örneği”. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 3 (1), 1-21.
Solakoğu Uçar, M.; Bakırcı, N.; Harmancı, H. (2006). İstanbul'daki motosikletli kuryelerde iş kazası niteliğinde trafik kazaları, TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 7 (25), 48-52.
Tokol, A. (2021). Covid-19 salgını tele çalışma için bir dönüm noktası mı?. Karatahta İş Yazıları Dergisi, 19, 1-23. Uçar, M. S., Bakırcı, N., & Harmancı H. (2006). İstanbul’daki motosikletli kuryelerde iş kazası niteliğindeki trafik kazaları. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ocak-Şubat-Mart 2006, 48-52.
https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/1-milyon-kuryenin-yuzde-90i-kayit-disi-41762727 (Erişim tarihi: 29.06.2011).
https://www.tepav.org.tr/upload/files/16105129323.TEPAV_Istihdam_Izleme_Bulteni_SGK_Ekim_2020.pdf (Erişim tarihi: 29.06.2022).
https://www.tepav.org.tr/upload/files/1610512932-3.TEPAV_Istihdam_Izleme_Bulteni_SGK_Ekim_2020.pdf (Erişim tarihi:13.01.2021).
https://www.trthaber.com/haber/yasam/yollardaki-tehlikeli-meslek-motokurye-461013.html (Erişim Tarihi: 29.06.2022).
Worldometers (2022). https://www.worldometers.info/coronavirus/ (Erişim tarihi:25.07.2022). https://esube.iskur.gov.tr/Meslek/ViewMeslekDetayPopUp.aspx?uiID=8321.02 (Erişim Tarihi:18.04.2022).