Kıymet Takdirinin Yapılmasına İlişkin Bazı Meseleler ve Enflasyonun Kıymet Takdirine Etkisi

İcra dairesince yapılan veya yaptırılan kıymet takdirinin, çoğunlukla şikâyet yoluyla mahkemeye taşınması, malın satılmasını geciktiren bir diğer neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sürecin de adilane ve süratli şekilde çözümlenmesi amacıyla söz konusu düzenlemede değişiklikler yapılması yerinde olacaktır. Aynı zamanda Kanun’daki iki yıllık sürenin başlama anı da kıymet takdirinin hangi icra organı tarafından yapıldığına bağlı olarak belirlenmekte ve bu durum, elbette, iki yıllık sürenin hesaplanması noktasında önem arz etmektedir. Kıymet takdirinin yapılmasından, malın satılmasına kadar geçen sürenin oldukça uzun olması ve mahcuz malın değerinde, bu sürede enflasyona bağlı olarak yaşanan artış dikkate alındığında, takip borçlusunun malının önceden yapılan değer üzerinden satışa çıkarılması, şüphesiz mülkiyet hakkının ihlali anlamına gelmektedir. Kanun’a göre iki yıl dolmadan yeniden kıymet takdiri yapılamayacağından, enflasyon neticesinde malın satış bedeli, borçlunun takip borcunun oldukça altında bir bedeli karşılayabilecek hâle gelebilir. Bu nedenle her ne kadar enflasyon, iki yıl dolmadan yeniden kıymet takdiri yapılabilmesinin istisnalarından biri olarak Kanun’da açıkça sayılmamışsa da mahcuz malın gerçek değerinin, enflasyona bağlı olarak iki yıllık süre dolmadan, yeniden takdir edilmesi yerinde olacaktır. Nihayetinde konunun, mülkiyet hakkı (AY m. 35) kapsamında ele alınması ve ilgili hükmün, üst norm olan Anayasa’ya uygun olarak yorumlanması gerekir.

Anahtar Kelimeler:

Kıymet Takdiri, Kıymet Takdirinin Yapılması, Kıymet Takdirine Şikâyet, Enflasyon, Mülkiyet Hakkı

Some Issues Related to Valuation and The Effect of Inflation on Valuation

The fact that the appraisal made by the execution office is often brought to the court through a complaint is another reason that delays the sale of the property. In order to resolve this process in a fair and expeditious manner, it would be appropriate to make amendments to the said regulation. At the same time, the moment of commencement of the two-year period in the Law is determined depending on the enforcement body by which the valuation is made, and this situation is of course important for the calculation of the two-year period. Considering the fact that the period from the valuation to the sale of the goods is quite long, and the increase in the value of the encumbered goods due to inflation during this period, the sale of the property of the debtor of the proceedings at the value previously determined, undoubtedly means a violation of the right to property. According to the Law, since revaluation cannot be made before the expiry of two years, the sale price of the property may become able to cover a price well below the debtor's debt of follow-up as a result of inflation. For this reason, although inflation is not explicitly listed in the Law as one of the exceptions to the re-appraisal before the expiry of two years, it would be appropriate to re-appraise the real value of the property before the expiry of the two-year period due to inflation. Ultimately, the issue should be considered within the scope of the right to property (Art. 35 of the Constitution) and the relevant provision should be interpreted in accordance with the Constitution, which is the supreme norm.

Keywords:

Valuation, Appraisal of Valuation, Complaint to Valuation, Inflation, Property Rights,

PDF

___

Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler, Ankara, 2021.
AKIŞ, Ercüment: “Belediyenin İmar Planını Değiştirmesi ve Hukuki Sonuçları”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 1997, Cilt 6, Sayı 4, s. 45-51.
AKİL, Cenk: “İcra Hukukunda Mükellefiyetler Listesi”, Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, Cilt I, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015, s. 123-174.
AKİL, Cenk: “Yargıtay Kararları Işığında Tasarrufun İptali Davası Bağlamında Aciz Belgesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2014, Sayı 3, s. 159-201.
AMONN, Kurt / WALTHER, Fridolin: Grundriss des Schuldbetreibungs- und Konkursrecht, 9. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2013.
ANSAY, Sabri Şakir: Hukuk İcra ve İflâs Usulleri, 5. Baskı, İstiklal Matbaası, Ankara, 1960.
ARSLAN, Ramazan / YILMAZ, Ejder / TAŞPINAR AYVAZ, Sema / HANAĞASI, Emel: İcra ve İflâs Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
ARSLANDOĞAN, Birce: “İcra ve İflâs Hukukunda Covid-19 Sebebiyle Sürelerin Durmasına İlişkin Düzenlemelerin Kıymet Takdiri Süresine Etkisi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2021, Cilt 27, Sayı 2, s. 1447-1461.
ASLAN, Elif Kısmet: İcra ve İflâs Hukukunda Taşınmaz Malların Açık Artırma Yolu ile Paraya Çevrilmesi, Güncel Yayınevi, İzmir, 2004.
AŞIK, İbrahim / ORUÇ, Yakup / TOK, Ozan / SAÇAR, Ömer Faruk: İcra ve İflâs Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
ATAAY, Aytekin: Medeni Hukukun Genel Teorisi, 3. Baskı, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.
ATALI, Murat / ERMENEK, İbrahim / ERDOĞAN, Ersin: İcra ve İflâs Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
ATALI, Murat: “Taşınmazların Paraya Çevrilmesinde Kıymet Takdiri ile İhale Kararı Arasındaki Süre ve Bunun İhale Kararına Etkisi”, Prof. Dr. Selçuk Öztek’e Armağan, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022, s. 371-387.
BAUER, Thomas / STAEHELIN, Daniel: Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2017.
BAUMBACH, Adolf / LAUTERBACH, Wolfgang / ALBERS, Jan / HARTMANN, Peter: Zivilprozessordnung, 72. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 2014.
BELGESAY, M. Reşit: İcra ve İflâs Hukuku, Cilt I, İcra, Marifet Basımevi, İstanbul, 1945.
BELGESAY, M. Reşit: İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, 4. Baskı, Sıralar Matbaası, İstanbul, 1954 (Şerh).
BERKİN, M. Necmeddin: Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1979.
BERKİN, M. Necmeddin: İcra Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Hamle Matbaası, İstanbul, 1969.
BORAN GÜNEYSU, Nilüfer: “İcra Hukukunda Aşkın Haciz”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 20, Sayı 4, s. 25-60.
BORAN GÜNEYSU, Nilüfer: İcra Hukukunda Taşınmazların Kıymet Takdiri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020 (Kıymet Takdiri).
BURCUOĞLU, Haluk: Hukukta Beklenmeyen Hal ve Uyarlama, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.
COŞKUN, Mahmut: Açıklamalı-İçtihatlı İcra ve İflâs Kanunu, Cilt 2, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
ÇELİKOĞLU, Cengiz Topel: İcra Dairesi Kararı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2017.
ÇİFTÇİ, Pınar: İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
ÇOLAK, Nusret İlker / ÖNGÖREN, Gürsel: İmar Planları, İmar Uygulamaları ve İptal Davaları, 2. Baskı, Öngören Hukuk Yayınları, İstanbul, 2014.
DELİDUMAN, Seyithan: “Muvakkat Borç Ödemeden Aciz Belgesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1998, Sayı 3, s. 1077-1087.
DÖNMEZ, R. Murat: “Mükellefiyetler Listesi (İİK Madde 128/1)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2006, Sayı 64, s. 368-382.
DÖNMEZ, R. Murat: İcra ve İflâs Hukukunda Taşınmaz Malların Paraya Çevrilmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010 (Taşınmaz Mal).
DUMAN, Özgür: “Enflasyon Karşısında Para Alacaklarının Korunması ve Mülkiyet Hakkı”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2018, Cilt 6, Sayı 12, s. 401-462.
EDİS, Seyfullah: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 3. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1987.
EKECİK, Şükran: “Yargıtay Kararlarında Kıymet Takdirine Şikâyetin İcra Mahkemesince Reddinin İhalenin Feshi Davasında Fesih Sebebi Olarak Görülmesi”, Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, 2012, Cilt 8, Sayı 21, s. 27-42.
GEMALMAZ, Burak: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017.
GÖRGÜN, L. Şanal / BÖRÜ, Levent / KODAKOĞLU, Mehmet: İcra ve İflâs Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
GÜRSOY, Kemal Tahir: Hususi Hukukta Clausula Rebus Sic Stantibus, Emprevizyon Nazariyesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1950.
IŞIKTAÇ, Yasemin / METİN, Sevtap: Hukuk Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2003.
İNCEYOL, Yaşar: “Uygulama İmar Planı Tadilatlarında Plan Değişikliği Ölçütlerine Uygunluğun Araştırılması”, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2021, Sayı 11/4, s. 1324-1339.
KAPLAN, İbrahim: Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi, (Sözleşmenin Yorumu, Sözleşmenin Tamamlanması, Sözleşmenin Değişen Hal ve Şartlara Uyarlanması), 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
KIRCA, Çiğdem: “Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2001, Cilt 50, Sayı 1, s. 91-119.
KNEES, Klaus-Niels: Zwangsversteigerung und Zwangsverwaltung: Der Vollstreckungsablauf von der Verfahrensanordnung bis zur Erlösverteilung, Gruyter, Walter de GmbH Verlag, Berlin, 2013.
KODAKOĞLU, Mehmet: “İcra ve İflâs Hukukunda İhale Bedelinin Nemalandırılması”, Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, 2021, Cilt 17, Sayı 49, s. 527-570.
KURU, Baki: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013 (El Kitabı).
KURU, Baki: İcra ve İflâs Hukuku, Cilt II, Evrim Dağıtım, İstanbul, 1990 (C. II).
MUŞUL, Timuçin: İcra ve İflâs Hukuku Esasları, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
MUŞUL, Timuçin: İcra ve İflâs Hukukunda; İhale ve İhalenin Feshi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016 (İhalenin Feshi).
NAMLI, Mert: İcra Hukukunda Taşınmaz Malların Haczi ve Paraya Çevrilmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
OSKAY, Mustafa / KOÇAK, Coşkun / DEYNEKLİ, Adnan / DOĞAN, Ayhan: İİK Şerhi (Madde 100-176/b), Cilt 3, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007.
ÖZBEK, Mustafa Serdar: Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda İlamlı İcranın Etkinliği, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
ÖZEKES, Muhammet: “Yeni Bir İcra Sistemi Önerisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2009, Cilt 11, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan Özel Sayısı, s. 921-940.
ÖZEKES, Muhammet: İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009 (İlkeler).
ÖZTAN, Bilge / ÖZTAN, Fırat: “İlga, Boşluk, Birlikte Yürürlükte Olma Kavramları Açısından Medeni Kanun’un 24/a-III’üncü Maddesi Karşısında Medeni Kanun'un 85/II’inci Maddesinin Durumu”, Prof. Dr. Jale G. Akipek’e Armağan, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Konya, 1991, s. 245-262.
PEKCANITEZ, Hakan / ATALAY, Oğuz / SUNGURTEKİN-ÖZKAN, Meral / ÖZEKES, Muhammet: İcra ve İflâs Hukuku, 7. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
PEKCANITEZ, Hakan / SİMİL, Cemil: İcra-İflâs Hukukunda Şikâyet, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
PEKCANITEZ, Hakan: “4949 Sayılı Kanun’la, İcra Hukukunda Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2003, Sayı 49, s. 137-158.
POSTACIOĞLU, İlhan E.: İcra Hukuku Esasları, 3. Baskı, Formül Matbaası, İstanbul, 1982.
PRUTTING, Hanns / GEHRLEIN, Markus: ZPO Kommentar, 4. Baskı, Luchterhand-Fachverlag, Köln, 2012.
STAEHELIN, Adrian / BAUER, Thomas / STAEHELIN, Daniel: Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs I, Art 1-158 SchKG, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2010.
TEKİNAY, Selahattin Sulhi / AKMAN, Sermet / BURCUOĞLU, Haluk / ALTOP, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
THOMAS, Heinz / PUTZO, Hans: Zivilproessordnung, 31. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 2010.
UMAR, Bilge: “Son 4949 Sayılı Yasa ile Getirilen İİK Değişikliklerinin Sınıfsal İdeolojisi Yönünden Eleştirisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2004, Sayı 50, s. 85-96.
UYAR, Talih: “4949 Sayılı ve 17.07.2003 Tarihli ‘İcra ve İflâs Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Getirdiği Yenilikler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2003, Sayı 49, s. 159-221 (Yenilikler).
UYAR, Talih: “Satışa Konu Taşınmazın İhaleden Önce; Kentsel Dönüşüm’den Yararlanır Duruma Gelmesi Halinde, İhaleden Önce Bu Taşınmaza Yeniden Kıymet Takdiri Yapılması (İİK. m. 128a/III) Gerekir Mi? Takip Konusu İpotekle Temin Edilmiş Kredi Borcunun, Borçlu Dışında (Yerine) Başka Bir Kişi Tarafından Ödenmesi Halinde, Alacaklının Alacağı Sona Ermiş ‘TBK. m. 83’ Olur Mu?” (www.e-uyar.com, ET: 18.03.2023).
ÜNSAL, Erdal: İktisada Giriş, 2. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2010.
ÜSTÜNDAĞ, Saim: İcra Hukukunun Esasları, 8. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
ÜSTÜNDAĞ, Saim: İcra ve İflâs Kanunu’nun Dünü ve Bugünü, Evrim Kitabevi, İstanbul, 1990.
YILDIRIM, Kamil / DEREN-YILDIRIM, Nevhis: İcra Hukuku, 4. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
YILMAZ, Ejder: İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
ZELLER, Friedrich / STÖBER, Kurt: Zwangsverteigerungsgesetz, 10. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 1996.
ZOPFI, Markus: Kurz Kommentar VZG Zur Verordnung des Bundesgeriçhts über die Zwangsverwertung von Gründstücken, Stutz Medien AG Verlag, Wädenswil, 2011.