Disiplin Hukuku Açısından “Yüz Kızartıcı ve Utanç Verici Hareketler”

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 125’inci maddesinde devlet memurlarının yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerinin memuriyetten çıkarma cezasını gerektirdiği düzenlenmiş olmasına rağmen yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerin neler olduğu mezkûr Kanun kapsamında belirtilmemiştir. “Yüz kızartıcı suç” kavramına DMK dışındaki kanunlarda ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 76’ncı maddesinde tanımı yapılmaksızın bazı suçların tek tek sayılması suretiyle yer verilmiştir. Bu şekilde sayılarak belirtilen suçların toplumun ahlak değerlerini etkileyen suç tiplerinden olduğu açık olmakla birlikte aynı özellikte olduğu düşünülen “nüfuz ticareti”, “görevi kötüye kullanma” ya da toplumun vicdanına ve ahlakına daha çok tesir eden “çocuğun cinsel istismarı” gibi suçlarla ilgili kanun maddelerinde ve Anayasa’da yüz kızartıcı suç olarak açıkça yer verilmediği görülmektedir. Doktrinde ve yargı kararlarında ise yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerin neler olduğuna ilişkin farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu çalışmada DMK’ya göre kişinin memuriyetten çıkarılmasını gerektiren “memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketler” ile ilgili olarak özel kanunlarda yapılan düzenlemelere ve doktrindeki görüşlere değinilecek olup bu kapsamda yargının da konuya yaklaşımı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Devlet Memurları Kanunu, Disiplin Cezaları, Memuriyetten Çıkarma Cezası, Yüz Kızartıcı Suç, Utanç Verici Hareket

DISGRACEFUL AND EMBARRASSING CONDUCTS IN TERMS OF DISCIPLINARY LAW

Although it is stated in Article 125 of the Civil Servants Act No. 657 that disgraceful and embarrassing conducts of civil servants require the penalty of dismissal from civil service, it is not specified what disgraceful and embarrassing conducts are within the scope of the aforementioned Act. The concept of “disgraceful crime” is included in some acts and in Article 76 of the Constitution of the Republic of Turkey by counting some crimes one by one without being defined. While it is clear that the crimes listed are among the types of crimes that affect the moral values of the society, crimes such as “trafficking influence”, “abuse of power”, or “sexual abuse of child”, which affect the morality and conscience of the society more deeply, are not clearly stated within the scope of the disgraceful crime. On the other hand in doctrine and judicial decisions, there are different approaches to what disgraceful and embarrassing conducts are. In this study, opinions in doctrine, regulations made in Turkish special acts regarding “disgraceful and embarrassing conducts that are incompatible with the title of civil servant”, which require the penalty of dismissal from civil service according to the Turkish Civil Servants Act, and the approach of the judiciary to this issue will be discussed.

Keywords:

Civil Servants Act, Disciplinary Penalty, Penalty of Dismissal from Civil Service, Disgraceful Crime, Embarrassing Conduct,

PDF

___

AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
ALPAR, Erol: “657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda 48/A-5 Maddesinde Yer Alan Yüz Kızartıcı Suçların Kapsamı ve Sınırı”, Türk İdare Dergisi, 1991, Cilt 63, Sayı 391, s. 67-110.
ARSLAN, M. Metin / BULUT, Metin / DURSUN, Abdulkadir: Eğitim ve Diğer Kamu Kurumlarında Disiplin Usulü ve Soruşturma Örnekleri, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2019.
ASLAN, Zedreddin / ALTINDAĞ, Halil: Memurların Disiplin ve Ceza Soruşturması, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
BALCI, Murat: “Devlet Memuriyetinden Çıkarma Cezası”, Terazi Hukuk Dergisi, 2010, Cilt 5, Sayı 44, s. 151-170. ÇAĞLAYAN, Muhtar: “Yüz Kızartıcı Suç Üzerinde Bir İnceleme ve Önerimiz”, Adalet Dergisi, 1977, Cilt 68, Sayı 1-2, s. 36-51.
DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
DÖNMEZ, Mustafa: Devlet Memurları Kanunu ve Memurların Hukuki Durumu, Mahalli İdareler Derneği, Ankara, 2000.
DÖNMEZ, Mustafa: En Son Değişiklikler İle Açıklamalı-İçtihatlı 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 8. Baskı, Kamusal Hukuk Yayınevi, Ankara, 2018.
DURSUN, Selman: “Yüz Kızartıcı Suç Kavramı”, Polis Dergisi, 2003, Sayı 36, s. 441-447.
GİRİTLİ, İsmet: “Devlet Memurları Kanunu Tasarısı ve Bazı Eksiklikleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1964, Cilt 30, Sayı 1-2, s. 3-12.
GÖLCÜKLÜ, Feyyaz: “İdari Ceza Hukuku ve Anlamı; İdarenin Cezai Müeyyide Tatbiki”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1963, Cilt 18, Sayı 2, s. 115-182.
GÖZLER, Kemal / KAPLAN, Gürsel: İdare Hukukuna Giriş, 26. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2020.
GÖZÜBÜYÜK, Şeref / TAN, Turgut: İdare Hukuku, 13. Baskı, Doruk Kitabevi, Ankara, 2019.
HATİPOĞLU, Mehmet / SARICALAR, A. Cahit: “Memur Disiplin İşlemlerinde Amaç Unsuru”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 28, Sayı 2, s. 675-711.
KAMAN KARAN, Nur: Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
KARAARSLAN, Mehmet: “Suç ve Cezaların Memuriyete Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2009, Cilt 58, Sayı 1, s. 95-138.
KEYMAN, Selahattin: Hukuka Giriş ve Metodoloji, Doruk Yayınları, Ankara, 1981.
KORKMAZ, Kadir: “Takdir Yetkisinin Disiplin Hukukunda Kullanımı ve Yargısal Denetimi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2009, Cilt 13, Sayı 1, s. 241-252.
LİVANELİOĞLU, Ö. Asım: Memur Disiplin Hukuku, Türk Hukuk Enstitüsü Yayınları-1, Ankara, 2003.
MALKOÇ, İsmail: “Kanunlarımızda Yüz Kızartıcı Suç Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1989, Sayı 4, s. 586-599.
ONAR, S. Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, II. Cilt, 3. Baskı, İstanbul Tercüme ve Neşriyat Bürosu, İstanbul, 1966.
PINAR, İbrahim: Devlet Memurları Kanunu Şerhi ve İlgili Mevzuat, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1999.
PINAR, İbrahim / ÇALIŞKAN, Öner: Açıklamalı-İçtihatlı Disiplin Suç ve Cezaları & Disiplin Soruşturması, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
SAĞLAM, Mehmet: Türk Personel Hukukunda Disiplin Suç ve Cezalarına İlişkin Esaslar ve Uygulaması, Mahalli İdareler Derneği Yayını, Ankara, 2003.
SELÇUK, Sami: Dolandırıcılık, Yasa Yayınları, İstanbul, 1982.
TURABİ, Selami: “Hukukumuzda Yüz Kızartıcı Suç Kavramı ve Bir Öneri”, Ceza Hukuku Dergisi, 2012, Cilt 7, Sayı 19, s. 153-172.