FERİT ÇOBANOĞLU, Hilmi KOCATAŞ, Mesut ÖZEN, Eşref TUTMUŞ, Ramazan KONAK

Türkiye kuru incir ihracatında iklim faktörlerinin etkisinin belirlenmesine yönelik bir değerlendirme

Bu çalışmada Türkiye kuru incir üretimi ve ihracatında, Aydm ilindeki uzun yıllar iklim faktörlerinin etkisi değerlendirilmeye çalışılmıştır. Türkiye kuru incir ihracatı yıllara göre değişmekle birlikte yıllık ortalama 42000-50000 ton civarındadır. Bu veriler Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) tarafından tutulan kesin verilerdir. Üretimin de, İzmir Ticaret Borsası (İTB) koordinatörlüğünde yapılan rekolte tahminlerine göre yıllık 45000-50000 ton olduğu öngörülmektedir. Türkiye kuru incir üretiminin tamamı Aydın ve İzmir illerinde üretilmektedir. Özellikle üretimin %70'i Aydm ilinden karşılanmaktadır. Çalışmada öncelikle Aydın iline ait 1980-2004 yılları arası iklim faktörleri cluster analizi yapılarak benzer özellik gösteren yıllar saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca regresyon analizi yapılarak, farklı kuru incir sınıfları ihracatına etki eden iklim özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde ise; iklim özellikleri ile kalite sınıfları itibariyle gerçekleşen kuru incir ihracatı açısından benzerlik olmadığı anlaşılmıştır. Ancak yapılan regresyon denklemi ile, Temmuz ayı nispi nem değeri, Temmuz ve Eylül ayları rüzgar hızları ve Eylül ayı güneşlenme süresinin hurda sınıfı kuru incir ihracatı üzerinde önemli etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Ancak başta AB ülkeleri olmak üzere, ABD, Japonya gibi önemli ithalatçı ülkelerin tüketici talepleri ve gelir durumları, fiyat dalgalanmaları gibi faktörlerin de dikkate alınarak, Türkiye kuru incir ihracatında etkili olabilecek diğer parametrelerin belirlenmesine yönelik ampirik çalışmaların yapılması faydalı olacaktır.

An evaluation of approach in determination of climate factors impact on dried fig exportation in Turkey

: In this study, impacts of climate factors as long years in Aydın province on dried fig production and exportation in Turkey have been evaluated. Altering by years, average annual dried fig exportation in Turkey is 45000 -50000 ton. Those data is clear which is taken by Aegean Exporter Union (AEU). Also annual dried fig production in Turkey is estimated 45000-50000 ton by harvest estimate reports which is made by Izmir Trade Bourse. Whole Turkey dried fig production is produced in Aydın and Izmir cities. Especially 70 percent of dried fig production is produced in Aydm province. In this study, firstly it has been determined that like special years by made cluster analysis using climate factors of 1980-2004 years in Aydın. In addition, it has been determined that climate factors which have been affected to different exportation of dried fig categories using by the regression analysis. But in the regression analysis which was carried out, it was determined that relative moisture value of July, wind speeds of July and September and sunshine times of September parameters have been had important effects on Turkey's the lowest dried fig quality grade exports. However it has been suggested that some empirical studies should be made on determination of other important parameters which they might be had important effects in Turkish dried fig exportatipns considering consumer demands and incomes, price waves and other factors of dried fig importing countries such that EU countries, the USA, Japan.

PDF

___

1. Anonymous, 2000. VIII. BYKP Bitkisel Ürünler Özel İhtisas Komisyonu, Meyve Grubu Özel İhtisas Alt Komisyonu, İncir Raporu, Ankara.
2. Anonymous, 2002. Devlet İstatistik Enstitüsü, Tarımsal Yapı Üretim, Fiyat, Değer, Ankara, (2001 -2002). Anonymous, 2004a. EİB, Ege İhracatçı Birlikleri Bültenleri,İzmir, (2002, 2003, 2004).
3. Anonymous, 2004b. FAO, United Nations, Food and Agriculture Organization.
4. Anonymous, 2004c. İzmir Ticaret Borsası (İTB), Rekolte Tahmin Raporları.
5. Anonymous, 2005a. Aydın İli Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğü, Uzun Yıllar İklim Faktörleri Verileri.
6. Anonymous, 2005b. Devlet İstatistik Enstitüsü verileri,Ankara.
7. Çobanoğlu, F., 2004. Türkiye ve Avrupa Birliği (AB)arasındaki tarım ürünleri ticaretinin gelişimi, önemi,taze ve kuru incir ticareti açısından değerlendirilmesi.ANADOLU, Journal of AARI, 14 (2): 139-159.
8. Everitt, B.S., 1993. Cluster Analysis (3rd ed.), John Wiley and Sons Inc., New York.
9. Green, P.E., 1978. Analysing Multivariate Data, The Dryden Press, Illinois.
10.Işın, F., Çukur, T., Armağan, G., Çobanoğlu, F., 2004.Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları Çerçevesinde Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği ve Olası Tam Üyelik Açısından Türkiye Taze ve Kuru İncir Dış Satım Olanakları Üzerine Bir Araştırma. Aydın Güçbirliği Yayınları No.l, ISBN:975-512-873-5,Aydın.
11.Kabasakal, A., 1990. İncir Yetiştiriciliği. TAV, Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yaym No: 20, Yalova.
12.Ketchen, D.J.Jr., Shook, C.L., 1996. The application of cluster analysis in strategic management research: An analysis and critique. Strategic Management Journal 17:441.458.
13.Krzanowski, W.J. 1988. Principles Of Multivariate Analysis: A User's Perspective, Clarendon Press,Oxford.
14.Malhotra, N.K. 1999. Marketing Research: An Applied Orientation (3rd ed.), Prentice-Hall, New Jersey.
15.McGee, J.,Thomas, H., 1986. Strategic groups: Theory,research and taxonomy. Strategic Management Journal, 7: 141-160.
16.Miran, B., 2002. Temel İstatistik. İzmir, 2002. ISBN:975-93088-0-0.