Ekim zamanının keten linum usitatissimum L.)'in kantitatif büyümesine etkisi

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında ekim zamanının, keten bitkisinin bitki kantitatif büyümesine etkisini belirlemek amacıyla, Meteoroloji Samsun Bölge Müdürlüğü Gözlem İstasyonunda, Ekim 2003-Temmuz 2004 periodunda yürütülmüştür. Araştırma 4 tekerrürlü olarak yürütülmüş olup, her tekerrürde iki keten çeşidi (Antares ve Sarı-85), iki ekim zamanı (toprak sıcaklığının 20 °C olduğu 3 Ekim ve toprak sıcaklığının 15 °C olduğu 18 Kasım) ve bunların kombinasyonları uygulanmıştır. Araştırmada; bitki boyu, kök uzunluğu, toplam bitki kuru ağırlığı, net asimilasyon oranı, oransal kök ağırlığı ve oransal sap ağırlığının değişimi incelenmiştir. Araştırma sonucunda çeşitler arasında bitki boyu, toplam bitki ağırlığı, net asimilasyon oranı, oransal sap ve oransal kök ağırlığı bakımından, ekim zamanlan arasında oransal kök ve gövde ağırlığı hariç incelenen bütün karakterler bakımından farklılığın olduğu belirlenmiştir. Antares keten çeşiti, oransal gövde ağırlığı hariç diğer bütün karakterler bakımından Sarı-85 keten çeşidinden daha yüksek değerler vermiştir. Benzer biçimde toprak sıcaklığının 20 °C olduğunda yapılan ekimde, toprak sıcaklığının 15 °C olduğunda yapılan ekime göre oransal gövde ağırlığı hariç, diğer bütün karakterler bakımından daha yüksek değerler elde edilmiştir. En yüksek bitki boyu, bitki ağırlığı ve net asimilasyon oranı Antares keten çeşidinin toprak sıcaklığı 20 °C olduğunda yapılan ekimden, en yüksek kök uzunluğu ve oransal kök ağırlığı Sarı-85 keten çeşidinin 20 °C toprak sıcaklığında yapılan ekiminden, en yüksek oransal gövde ağırlığı ise Sar-85 keten çeşidinin toprak sıcaklığı 15 °C olduğunda yapılan ekiminden elde edilmiştir. Araştırma sonucunda; bitki büyümesi bakımından, Samsun ekolojik koşullarında kışlık ekim zamanının toprak sıcaklığının 20 °C civarında olduğu Ekim ayında yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Effects of sowing time on plant quantitative growth of linseed (Linum usitatissimum L.)

This investigation was carried out to determine the effects of sowing time on quantitative growth of linseed at the Samsun Meteoroloji Station, in a period of October 2003-JuIy 2004 . The experiments were arranged in a completely randomised split-split block design, confounding two linseed cultivars (Antares and San-85) and two soil temperatures (20 and 15 °C) and their combination with four replications. The results of this investigation indicated that there were significant differences among the used varieties in terms of plant heigth, total plant dry weight, net asimilation-rate, root weight ratio and stem weight ratio and as affected by sowing times in terms of all characters excepts root and stem ratio. Antares gave higher values than San-85 in all characters, except stem ratio. Sowing time for soil temperature of 20 °C gave higher values than sowing time for soil temperature at 15 °C in all characters except stem weight ratio. The highest plant height, total plant dry weight and net asimilation rate were found when Antares was sown at 20 °C and the highest roots lenght and root weight ratio were found when San-85 was sown at soil temperature of 20 °C and the highest stem weight ratio was found when San-85 was sown at soil temperature of 15 °C. Finally, this experiment indicated that linseed winter sowing time in Samsun ecological conditions is about at soil temperature of 20 °C in October

PDF

___

1. Anonymous, 2004a., 2004. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Verileri.
2. Anonymous, 2004b. Meteoroloji Samsun Bölge Müdürlüğü Rasat Verileri. Anonymous,
3. 2004c. Samsun Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Toprak Tahlil Sonuçları.
4. Casa, R., Russel, G., Gascio, B., Rossini, F., Cascio, B.,1999.Environmental effect on linseed (Linum usitatissimum L.) yield and growth of flax at different stand densities. European Journal of Agronomy, 11(3-4): 267-278.
5. Culbertson, J.O., 1954. Seed- Flax Improvement. Advences in Agronomy, 6: 144-182.
6. Hassan, F.U., Leitch, M.H., Ahmad, S., 1999. Dry Matter Partitioning in Linseed (Linum usitatissimum L.). J.Agronomy and Crop Science, 183: 213-216.
7. Hume, D.J., 1982. Oil and Protein Seed Crops. Notes on Agriculture. No. 18, 17-18.
8. Hunt, R., 1990. Basic Growth Analysis. Unwin Hyman Ltd.
9. Kaçar, B., 1989. Bitki Fizyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1153 Ders Kitabı: 323
10.Khorgade, P.W., 1988. Pattern of association between yield and yield attributes in linseed (Linum usitatissimum L.).Annuals of Plant Physiology, 2(1): 15-21.
11.Kurt, O., 1995. Genetik and Agronomic Assessment of Culruvars of Linseed. University of Wales. Doktora Tezi(Basılmamış)
12.Kurt, O., 1996. Bazı Keten Çeşitlerinin (Linum usitatissimum L.) Tane Verimi ve Verim Unsurları ile Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma.O.M.Ü. Zir. Fak. Derg., 11(1): 87-92.
13.Kurt, O., 2002. Tarla Bitkileri Yetiştirme Tekniği. OMÜ,Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı, No: 44, Samsun.
14.Kurt, O., 2004. Alternatif Yağ Bitkileri Olarak Keten.O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Faaliyet Raporu (Basılmamış)
15.McGregor, W.G., 1960. Research on Oil-Seed Flax in North America. Field Crop Abstracts. Vol.13, 874.
16.Uzun, S., 1997. Sıcaklık ve Işığın Bitki Büyüme, Gelişme ve Verimine Etkisi (I.Büyüme). O. M. Ü. Zir. Fak.Derg., 12(1): 147-156.
17.Zubal, P., 2001. The Effects of Sowing Date, Seeding Rate and Nutrition on Yield of The Oilseed Flax Cultivars(Linum usitatissimum L.). Vedecke Prace Vyskkumneho Ustavo Rastlinnej Piest'any., 30: 33-38