Tarla bitkilerinde melezleme bariyerlerinin aşılmasında alternatif bir yöntem: Embriyo kültürü

Bazen yakın akraba formlarda bulunan bir genin kültür bitkilerine aktarılması faydalı olabilmektedir. Bu işlemdeki amaç büyümenin güçlendirilmesi veya hastalıklara dayanıklılığın aktarılması olabilmektedir. Bu amaçla yapılacak olan melezlemelerde uyuşmazlık ortaya çıkabilmekte ve normal yaşama kabiliyetine sahip tohum gelişmeyebilmektedir. Bununla birlikte embriyo oluşabilir ve tohum gelişme safhasının mümkün olduğunca erken döneminde alman bu embriyo besi ortamına aktarılarak kurtarılmakta ve gelişmesi sağlanmaktadır. Yapılan bu işlem ile embriyodan kendiliğinden bitkicik oluşumunun sağlanması, tohum gelişmesi ve çimlenmesindeki olumsuzlukları ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. Uzak akraba formlar arasında yapılan melezlemeler sonucu oluşan zigot embriyoya dönüşmeden kallus meydana getirebilmekte ve bu kallustan bitkıcikler gelişmektedir. Bu makalede, türler arası melezlemelerde ortaya çıkan uyuşmazlık problemini aşmada kullanılan embriyo kültürü üzerinde durulacaktır.

An alternative technique in overcoming hybridization barriers in field crops: Embriyo culture

It is sometimes desirable to introduce genes from near relatives into a crop plant. These procedure may be suitable for improving general growth vigour or for transfer of disease resistance. İn such crosses incompatibility may occur and it may be not possible to get normal seed with vital, capacitiy. However, an embryo may form and it can be rescued by taking it as early as possible during seed development into tissue culture. The aim is to support the development of the embryo into a plantlet, circumventing the seed formation and germination stage. İn crosses between wide related forms the formed zygote may develop into a callus before its redifferentiation into an embryo and the plantlets are developing from this callus. In this article, we will disscuss the embryo culture technique, which is used for overcoming incompatibility barriers in interspecific crosses.

PDF

___

1. Argun, N., Şahin, Ö., 2006. Ökse Otu ile Mücadele. http://www.cigdemim.org.tr/etkinlikler/okseotu,0502.ht mi. Erişim Tarihi: 25.05.2006.
2. Bajaj, Y.P.S., 1990. Wide Hybridization in Legumes and Oilseed Crops Through Embryo, Ovule and Ovary Culture. In. Bajaj Y. P. S. (ed) Biotechnology in agriculture and foresty, vol 10, Legumes and Oilseed Crops I. Springer, Berlin Heidelberg New York, pp 3-37.
3. Bajaj Y.P.S., Kumar, P. , Labana, K.S. , 1982. interspecific Hybridization in the Genus Arachis Through Embryo Culture. Euphytica 31:365-370.
4. Başal, H., 2002. Gossypollu Bitki Gossypolsuz Tohum Özelliğinin Kültürü Yapılan Pamuk {Gosspium hirsutum L.) Türlerine Aktarılması. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 7(1-2): 45-50. http://www.mku.edu.tr/ziraat_dergi/2002/H.Basal-pamuk.pdf)
5. Bhojvani, S.S., Razdan, M.K., 1996. Plant Tissue Culture:Theary and Practise, Revised Edition, pp.297-335,Elsevier Science, Amsterdam.
6. Bürün, B. ve Gürel, A. , 2002. Embriyo Kültürü. Bitki Biyoteknolojisi I Doku Kültür ve Uygulamaları (2.Baskı). (Ed.) Babaoğlu, M., Gürel, E;, Özcan, S. Selçuk Üniversitesi Vakfı Yayınları, 324-342.
7. Çağlayan, K., Özavcı, A., Eskalan, A., 1998. Doğu Akdeniz bölgesinde yaygın Olarak Yetişen Bazı Salep Orkidelerinin Embriyo Kültürü Kullanılarak İn Vitro Çoğaltılmaları. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23 (1998) Ek Sayı 2,269-274. TÜBİTAK.
8. Drew, R. A., 1997. The Application of Biotechnology to the Conservation and Improvement of Tropical and Subtropical Fruit Species. Seed and Plant Genetic Resources Service Food and Agriculture Organization of the United Nations Rome.http://www.fao.org/ag/agp/agps/pgr/drewl .htm#Sub41.4 . Erişim Tarihi, 20 Kasım 2005.
9. Hatipoğlu, R., 2001. Bitki Biyoteknolojisi. Çukurova Üniversitesi Genel Yaym No: 190, Ders Kitapları Yayın No: A-58.
10.Karaca, Ö., Bürün, B., 1999. Buğdayda Embriyo Kültüründen Kallus Oluşumu. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23 (1999) Ek Sayı 2,269-21 A. TÜBİTAK.
11.Kurt, O., 2001. Bitki Islahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın No: 43.
12.Kurt, O., Şavşatlı, Y., 2005. Bitkisel Biyoteknolojiye Genel Bir Bakış. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20 (3): 126-133.
13.Kurt, O., Gülümser, A., 1998. Bitki Islahında Hücre ve Doku Kültürlerinin Kullanılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13 (2): 173-185.
14.Mallikarjuna, N., 1999. Ovule and Embryo Culture to Obtain Hybrids From İntrspecific incompatible Pollinations in Chickpea. Cellular and Molecular Bioşogy Division, international Crops Research Institute For Semi-Arid Tropics, Asia Center, Patanchheru, P. O. Box 502 324, Andhra Pradesh, India. Euphyta 110: 1-6.
15.Moraes-Fermandes, I.B., Zanatta, A.C.A., Prestes, A.M., Ceatano, V., Barcellos, A.L., Angra, D.C., Pandolfi, V., 2000. Cytogenetics and immature embryo culture at Embrapa Trigo breeding program: transfer of disease resistance from related species by artificial resynthesis of hexaploid wheat (Triticum aestivum L. em. Thell). Genet. Mol. Biol. Vol. 23 No. 4. (http://www.scielo.br/scielo.php?script=scijpdf&pid).
16.Raghavan, V., 1980. Embriyo Culture. İn: Vasil IK (ed), Perspectives in Plant Cell and Tissue Culture, pp. 209-236, Academic Pres, Newyork.
17.Seyis, F.s Friedf, W., Lühs, W., 2005. Development of Rosynthesized Rapeseed (Brassica napus L.) Forms with Low Erucic Acid Content Through in Ovumm Culture. Asian Journal of Plant Sciences. 4(1): 6-10, 2005.
18.Van Tuyl, J.M., De Jeu, M.J., 1997. Methods for Overcoming Interspecific Crossing Barriers. Ed. V. K. Sawney and K. R. Shivanna. Pollen Biotechnology for Crop Production and Improvement. Chapter 13.