Mustafa Gür, Murat Altın

Trakya yöresinde farklı kullanım geçmişine sahip meraların florastik kompozisyonlarının bazı özellikleri

Bu araştırma, 2011 ve 2012 yıllarında, Tekirdağ Karahisar köyünde, otlatılan, korunan ve sürülüp terk edilen meralarda yürütülmüştür. Meraların her birinde belirlenen 4’er örneklik alanda 4’er hat üzerinde ölçümler yapılmıştır. Araştırmada her üç merada bulunan familyalardaki türlerin oranları, bitki türlerinin familyaları, ömür uzunlukları ve doruk tür özellikleri; bu türlere ait bitki ile kaplı alan ve botanik kompozisyona katılım oranları ile meraların benzerlik oranları ve kalite dereceleri belirlenmiştir. Meralarda birbirinden farklı 206 tür tanımlanmıştır. Bu tür sayılarının familyalara dağılımı; Poaceae 59 (adet), Fabaceae 55 ve Asteraceae 22 ve Lamiaceae 10, Brassicaceae 6, Rosaceae 5, Caryophyllaceae 4, Apiaceae 4, ve diğer familyalardan 41 adet olmuştur. Otlatılan merada tanımlanan 149 türün 83’ü çok yıllık (ÇY), 7’si iki yıllık (İY) ve 59’u bir yıllık (BY), 26’sı azalıcı (AZ), 25’i çoğalıcı (ÇĞ) ve 98’i istilacı (İST) olarak bulunmuştur. Korunan merada tanımlanan 177 türün 96’sı çok yıllık, 5.5’i iki yıllık ve 75.5’i tek yıllık, 30.5’i azalıcı, 31’i çoğalıcı ve 115.5’i istila edici olarak bulunmuştur. Sürülüp terkedilen merada tanımlanan 130 türün 39.5’i çok yıllık, 14.5’i iki yıllık ve 73’ü tek yıllık, 14’ü azalıcı, 22.5’i çoğalıcı ve 90.5’i istila edici olarak bulunmuştur. Otlatılan korunan ve sürülüp terkedilen meraların bitki ile kaplı alan oranları sırasıyla % 79.06, % 84.48 ve % 65.85 oranında bulunmuştur. Meraların benzerlik indeksleri % 39.65 – 67.67, mera kalite dereceleri (MKD) % 37.65 - 53.27 arasında değişmiştir. Araştırma sonuçları ile Trakya meralarının diğer yöremiz meralarına göre bazı kalitatif özelliklerinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.

Some features of floristik composition of diffrent using history of natural pastures in Thrace Region

This research was carried out on protected and grazing and driven to abandoned pastures with a story of different uses in Karahisar village of Tekirdağ in 2011 and 2012 years. The measurements were taken on four line in each of four designated sampling areas on the pastures. In the study, In all three pastures, families of plant species, kind of longevity and peak properties of species, climax species characteristics, these species plant covered area and botanical composition participation rates with the similarity coefficients among the pastures quality, grade of pastures was determined. 206different specieshave been identifiedin pastures. The most species have been found in these families as 59 of Poaceae, 55 of Fabaceae, 22 of Asteraceaeve, 10 of Lamiaceae, 6 of Brassicaceaeve, 5 of Rosaceae, 4 of Apiaceae and Caryophyllaceae and 41 of other families. On grazing, protected and driven to abandoned pastures species have been found in 149, 177 and 130, respectively. In the grazing pastures, 83 of 149 species are perennial, 7 ones are biennial, 59 are annual and 26 of 149 species are decreasing, 25 ones are increasing and 98 ones invaders species. In the protected pastures, 96 of 177 species are perennial, 5.5 ones are biennial, 75.5 are annual and 30.5 of 177 species are decreasing, 31 ones are increasing and 115.5 ones invaders species. In driven to abandoned pastures, 39.5 of 130 species are perennial, 14.5 ones are biennial, 73 are annual and 14 of 130 species are decreasing, 22.5 ones are increasing and 90.5 ones invaders species. On grazing, protected and driven to abandoned pastures, plant cover percentages are have been found in 79.06%, 84.48% and 65.85%, respectively. Community similarity coefficients and quality scores varied between 39.65% and 67.67 % and 37.65% - 53.27% as depending on the pastures respectively. According to the quality scores, on protected and grazing pastures were in good and healthy and driven to abandoned pastures were in middle and healthy. According to research results, it was concluded that some qualitative features of Thrace pastures have higher than our other regions of higher pasture.

Keywords:

Climax characteristic, life form pastures, range quality score,

PDF

___

Aç ıkgöz, E. 2001. Yem Bitkileri. Uluda ğ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yay ın No: 182, Bursa.
Altın, M., Tuna, C., Gür, M. 2007. Bir ıslah çalış mas ın ın do ğ al mera ekosisteminin vejetasyonu üzerindeki bazı etkileri. Türkiye VII. Tarla Bit. Kongresi, 2527 Haziran 2007, Erzurum.
Altın, M., Tuna C., Gür, M. 2010. Tekirdağ taban ve kıraç meraların ın verim ve botanik kompozisyonuna gübrelemenin etkisi.Tekirdağ Ziraat Fakültesi Derg., 2: 191-198.
Altın, M., Gökku ş, A., Koç, A. 2011. Çay ır ve Mera Yönetimi 2. Cilt (Genel İlkeler). Tarım ve Köyiş leri Bakanlığ ı TÜGEM yay ınları. 84-88s, Ankara.
Andiç, C 1985. Erzurum yöresi do ğ al çay ır mera ve yayla vejetasyonlarında mevcut bitki türleri, bunların hayat formları ve çiçeklenme periyotları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16: 85-104.
Anonim, 2008. Türkiyenin Çay ır ve Mera Bitkileri. T.C. Tarım ve Köyiş leri Bakanlığ ı TÜGEM, Çay ır, Mera, Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Ba şkanlığ ı, Nisan-2008, Ankara.
Anonim, 2010. SPSS (Statistical Package For Social Sciences) for Windows copyright©spss,inc. Anonim, 2012. http://www.tubives.com/index.php? sayfa=300Erişim tarihi:10.06.2014.
Anonim, 2014. Tekirda ğ Meteoroloji Müdürlü ğ ü Kay ıtları Babalık, A.A. 2008. Isparta yöresi meraların ın vejetasyon yapıs ı ile toprak özellikleri ve topo ğ rafik faktörler aras ındaki iliş kiler. Doktora Tezi. S. D. Ü. Fen Bil. Enst., Isparta.
Bakır, Ö. 1970. Orta Do ğ u Teknik Üniversitesi Arazisinde Bir Mera Etüdü. Ankara Ün. Ziraat Fak. Yay ınları No: 382, 123s., Ankara.
Bakır, Ö., Aç ıkgöz, E. 1976. Yurdumuzda Yembitkileri Çay ır Mera Tarım ın ın Bugünkü Durumu, Geliştirme Olanakları ve Bu Konuda Yapılan Çalış malar. Ankara Çay ır Mera ve Zootekni Araş tırma Enstitüsü Yay. No: 61.
Bako ğ lu, A. 1999. Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin baz ı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaş tırılmas ı. Doktora Tezi (yay ınlanmamış), Atatürk Ün. Fen. Bil. Enst., Erzurum.
Bako ğ lu, A., Koç, A. 2002. Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin baz ı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karş ılaş tırılması, bitki örtüsü özelliklerinin karşıla ştırılmas ı. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14 (1): 37-47.
Bayraktar, E. 2012. Taban ve Orman İçi Meralarda Bitki Örtülerinin Verimleri Tür Bile ş imi ve Önemli Türlerin Bazı Özellikleri Üzerinde Bir Araş tırma. Doktora Tezi, Nam ık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirda ğ .
Çomaklı, B., Öner, T., Da şc ı, M. 2012 Farklı kullan ım geçmişine sahip mera alanlarında bitki örtüsünün de ğ işimi. Iğ dır Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Der., 2(2): 75-82.
Da şc ı, M. 2002. Şekerli Beldesi (Narman-Erzurum) Yayla Vejetasyonunun Mevcut Durumu. Yüksek Lisans Tezi (Yay ımlanmamış ), Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enst. Erzurum.
Edwards, G.R., Parsons, A.J.. Newman, J.A., Wright, I.A. 1996. The spatial pattern of vegetation in cut and grazed grass/ white clover pastures. Grass and Forage Science, 51: 219-231.
Erkovan, H.İ. 2000. Çiğ demlik Köyü (Bayburt) mera vejetasyonları mevcut durumu. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Ün., Fen Bil. Ens. Erzurum.
Gökku ş , A., Altın, M. 1986. De ğ işik ıslah yöntemleri uygulanan meraların kuru ot ve ham protein verimleri ile botanik kompozisyonları üzerinde araş tırmalar, Do ğ a Tr. Tar. Or. Derg., 10: 333-342.
Gökku ş , A., Koç, A. 1991. Alpin meralar: vejetasyon yapısı ve önemi. Tarımda Kaynak Derg., 2: 43-47.
Gökku ş , A. 1994. Sürülüp terkedilen alanlarda sekondersüksesyon. Atatürk Üniv. No:787, Zir. Fak. No: 321, Aras. No: 197, Erzurum, 61.
Gür, M., Altın, M. 2011. Yörükler köyü do ğ al mera vejetasyonunun botanik kompozisyonu ve verim potansiyeli üzerinde bir araş tırma. IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 1(3):2008-2012, 2-15 Eylül 2011, Bursa.
Hoffman, G.R.,Stanley, L.D. 1978. Effects of cattle grazing on shore vegetation of fluctuating water level reservoirs. J. Range Management, 31: 412-416.
Holechek, J.L., Pieper, R.D., Herbel, C.H. 2004. Range management: Principles and practicies. Prentice Hall, New Jersey 607 p.
Koç, A. 1995. Topo ğ rafya ile toprak nem ve sıcaklığ ın ın mera bitki örtülerinin bazı özelliklerine etkileri. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enst. Erzurum.
Koç, A., Gökku ş, A. 1996. Palandöken Dağ larında Kayak Pisti Olarak Kullan ılan ve Nispeten Korunan Mera ile Otlatılan Meran ın Bitki Örtülerinin Karş ıla ştırılmas ı. Türkiye III. Çay ır- Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 162-170, 17-19 Haziran 1996, Erzurum.
Koç, A., Gökku ş A., Altın, M. 2003. Mera durumu tespitinde dünyada yayg ın olarak kullan ılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kong. 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır.
Mut, H., Ayan, İ. 2011. Effects of Different Improvement Methods on Some Soil Properties in a Secondary Succession Rangeland. J. of Biological and Environmental Science, 5(13): 11-16.
Nösberger J. Optz von Boberfeld, W. 1986. Grundfutter produktion. Verlag Paul Parey Berlin und Hamburg.
Okatan, A. 1987. Trabzon Meryemana Deresi yağ ış havzas ı alpin meraların ın baz ı fiziksel ve hidrolojik toprak özellikleri ile vejetasyon yapısı üzerine ara ştırmalar. Doktora Tezi. T.C. TKB. OGM., Yay. No:664, Ankara.
Şılbır, Y. Polat, T. 1996. Şanlıurfa İli Tektek Da ğ larında korunan ve otlatılan alanlarda lup yöntemine göre bitki türleri ve bitki kompozisyonların ın belirlenmesi üzerinde bir çalış ma. Türkiye 3. Çay ır-Mera ve Yem Bitkileri Kong. 90-97, 17-19 Haziran 1996, Erzurum.
Tekeli, S., Mengül, Z. 1991. Orman içi merada topo ğ rafyan ın botanik kompozisyona ve verim üzerine etkisi. Türkiye 2. Çay ır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 139-149, 23-31 May ıs 1991, İzmir.
Tosun, F. 1968. Transekt metodu ile yapılan mera vejetasyonu çalış malarında optimum numune intensitesinin tespiti üzerinde bir ara ştırma. Atatürk Ün., Ziraat Fakültesi Zirai Araş tırma Enstitüsü, Ara ştırma Bülteni No: 27, 40 s.
Tosun, F., Altın, A. 1981. Çay ır-Mera-Yayla Kültürü Ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri. Ondokuz May ıs Üni. Ziraat Fak., Yay ın No: 1, Ders Kit. No: 1, Samsun, 229s.
Tuna, C. 2000. Trakya Yöresi Do ğ al Mera Vejetasyonların ın Yapıs ı ve Baz ı Çevre Faktörleri İle İliş kisi. Doktora Tezi, Trakya Üni. Fen Bil. Enst. Edirne.
Tuna, C., Gür, M., Altın, M. 2013. Tekirdağ Ye ş ils ırt Köyü mera vejetasyonunun bazı floristik özellikleri. Ekoloji Sempozyumu 2-3 May ıs 2013, Tekirdağ .
Tubives 2012 http://turkherb.ibu.edu.tr Erişim Tarihi:20.09.2013. Türk, M., Bayram,G., Budaklı, E., Çelik, N. 2003. Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metotların ın karşılaş tırılması ve mera durumunun belirlenmesi. Uluda ğ Ün. Zir. Fak. Derg., 17(1): 65-77.
Türker, A.H. 2005 Akdeniz Meraların ın İdaresi TheEcologyand Management of GrazingSystems 1996 J. Hodgson& A.W. Illios 359-385 N.G. Seligman Management of Mediterranean Grasslands çevirisi.
Uluocak, N. 1978. Kırklareli yöresi orman içi mera vejetasyonunun nitelikleri ve baz ı kantitatif analizleri. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yay ınları, İstanbul Üniversitesi Yay ın No: 2407, Orman Fakültesi, Yay ın No: 253. 116s, İstanbul.
Uyan ık, M., Kara, M.Ş., Gürbüz, B., Özgen Y. 2013. Türkiyede bitki çe şitliliğ i ve endemizm. Ekoloji Sempozyumu 2013, Tekirdağ , http://www.agri.ankara.edu.tr/fcrops/10067_1380231979.pdf. Erişim Tarihi:15.05.2014.
Wester, L. 1981.Composition of native grasslands in the San JoaquinValley, California. Madroño, 28: 231-241.