Mardin Kızıltepe koşullarında ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi

Bu araştırma farklı ekim zamanlarının ekmeklik buğdayda verim ve verim öğelerine etkilerini belirlemek için, Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Meslek Yüksekokulu deneme tarlalarında 2011-12 ve 2012-13 buğday yetiştirme yıllarında yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş Nurkent, Cemre ve Karacadağ-98 ekmeklik buğday çeşitleri kullanılarak çeşitler ana parsellere, ekim zamanları alt parsellere yerleştirilmiştir. Üç buğday çeşidi üç farklı ekim zamanında (10, 25 Kasım ve 10 Aralık) ekilmiştir. Çalışmada tane verimi, biyolojik verim, hasat indeksi, bitki boyu, başak boyu, başakta tane sayısı ve 1000 tane ağırlığı incelenmiştir. En yüksek tane verimi 2011-12 ve 2012-13 yıllarında sırasıyla 413.3 kg/da ve 372.7 kg/da ile Cemre çeşidinde bulunurken, en düşük tane verimi 302.5 kg/da ve 300.8 kg/da ile Karacadağ-98 çeşidinden alınmıştır. Mardin koşullarında en uygun ekim zamanının 10 Kasım olduğu belirlenmiştir.

Determining of suitable sowing time for bread wheats (Triticum aestivum L.) varieties in Mardin Kiziltepe conditions

This research was conducted at the experimental fields of Kiziltepe Vocational High School of Mardin Artuklu University in 2011-12 and 2012-13 years to determine effects of different sowing times applications on yield and yield componenets of bread wheat. Trial was established randomized complete block design in split plot arrangements with three replications by using three bread wheat varieties (Nurkent, Cemre and Karacadağ-98 cv.) as main plots and sowing times treatments as split plots. Three bread wheat cultivars were sown at three different sowing dates (November 10, 25 and 10 December). In the study were investigated the seed yield, biological yield, harvest index, plant height, spike height, seed number per spike and 1000-seed weight. As the highest grain yield per area was obtained at the Cemre cultivar as 413.3 kg/da and 372.7 kg/da the lowest seed yield was obtained at the Karacadağ-98 cultivar as 302.5 kg/da and300.8 kg/da in years of 2011-12 and 2012-13 respectively. The most suitable sowing time was determined with November 10 in Mardin conditions.

Keywords:

Bread wheat sowing time, yield, yield components,

PDF

___

Ağ ırmatlıo ğ lu, A., Öktem, A. 2008. Farklı ekim zamanların ın bu ğ dayda (Triticum ssp.) bazı ba şak özelliklerine etkisi. Ülkesel Tah ıl Sempozyumu 2-5 Haziran 2008 Konya.
Akgün, İ., Altındağ , D., Kara, B. 2011. Isparta ekolojik ko şullarında ekmeklik ve makarnalık baz ı bu ğ day çe ş itlerinin uygun ekim zamanların ın belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences, 17: 300-309.
Anonim, 2013. Mardin Meteoroloji Bölge Müdürlü ğ ü Kay ıtları.
Bayram, M.E., Özseven, İ., Demir, L., Orhan, Ş. 2008. Do ğ u ve güney marmara bölgesinde bu ğ day tarım ında farklı yetiş tirme tekniğ i çalışmaları. Ülkesel Tah ıl Sempozyumu, 2-5 Haziran, Konya.
Bulut, S. 2005. Ekim Zaman ı ve Sıklığ ın ın K ırik Bu ğ day Çe ş idinde Bitki Geliş mesi ve Verim Üzerine Etkisi. Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Çekiç, C., Savaş lı, E., Day ıo ğ lu, R., Önder, O., Karaduman, Y., Avc ıo ğ lu, R. 2008. Ekmeklik bu ğ dayda (Triticum aestivum L.) ekim zaman ı ve s ıklığ ı ile kalite kriterleri aras ındaki ilişkilerin belirlenmesi. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran, Konya.
Çoruh, İ., Bulut S. 2008. Farklı zamanlarda ekilen bu ğ day çe şitlerinin yabanc ı otların kuru ağ ırlık, yo ğ unluk ve rastlama sıklıkları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(3): 276- 283.
Genç, İ., K ırtok Y., Ülger A.C., Yağ basanlar, T. 1987. Çukurova ko şullarında ekmeklik ve makarnalık bu ğ day hatların ın baş lıca tarımsal karakterleri üzerine araş tırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bildiriler: 71-82. 6-9 Ekim 1987, Bursa
Düzgüne ş , O., Kesici, T. Kavuncu, O., Gürbüz, F. 1987. Ara ştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yay ınları: 1021, Ders Kitabı: 295, 381s, Ankara.
Kıral, A. S., Çelik, A. 2012. Tokat- Kazova ko şullarında ekmeklik bu ğ day çe ş itlerinin (Triticum aestivum) verim ve diğ er özelliklerine ekim zaman ın ın etkisi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 29(1): 75-79.
TU İK, 2012. T.C. Baş bakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü 2013, http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (29.12.2013).
Yiğ ito ğ lu, D. 1999. Kahramanmaraş ko ş ullarında farklı ekim zamanların ın bu ğ day ın geliş me dönemleri, verim ve verim unsurları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmara ş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş .