Tarımsal sulamaların ekonomik ve sosyal etkilerinin değerlendirilmesi: Asartepe Barajı üzerine bir uygulama
Öz Araştırma alanı, Ankara ili Ayaş ilçesinde bulunan Asartepe Barajı sulama sahasıdır. Bu çalışmada, baraj yapımının tarımsal sulamada ve üretim deseninde ne tür değişiklikler ortaya çıkardığı amaçlanmıştır. Tarım işletmelerine ait veriler 2016 yılı üretim dönemine aittir. Bu çalışmada, araştırma bulguları ve ikincil verilerden de yararlanılmıştır. Araştırma alanında örneğe giren köyleri en iyi temsil edecek 3 köy seçilmiştir. Araştırmada örnek hacminin belirlenmesinde %5 hata ve %95 güven düzeyinde çalışılmıştır. Örnek hacmi 42 işletme olarak tespit edilmiştir. Bitkisel ürünlerde maliyet hesabı üründen ürüne farklılık göstermektedir. Aynı zamanda bitkilerin tek yıllık ve çok yıllık oluşu da önemlidir. Gruplara göre 1 kg domates maliyet hesapları yapılmıştır. İncelenen işletmelerde 1. gruptaki üreticilerin 1 kg domates maliyeti 0.54 TL iken 2. grupta olanların 0.50 TL olarak hesaplanmıştır. Baraj öncesinde 1. gruptaki işletmelerin sulu arazi genişliği ortalama 14.0 dekar iken baraj sonrasında ortalama 25.5 dekara, 2. gruptaki üreticilerde ise sulu arazi genişliği 25.5 dekardan 58.1 dekara yükselmiştir. İncelenen işletmelerdeki alet- makine sayılarında artış gözlenmiştir. İncelenen işletmelerde baraj yapımının tarımsal sulamanın kullanımının etkinliğini arttırmasının yanı sıra üreticilerin üretim deseninde de değişikliğe gittiği tespit edilmiştir.
___
- Ankaraka, 2015. Ankara kalkınma ajansı,
http://www.ankaraka.org.tr (Erişim tarihi: 11
Haziran 2018).
- Balaban, A., Ayyıldız, M., 1970. Orta anadolu
sulamalarında tarla sulama sandımanı üzerinde bir
araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Yıllığı, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Büyükcangaz, H., 2003. Sulama projelerinin çevresel
etki değerlendirmesi (çed) ve Bursa-Mustafa Kemal
paşa sulama projesi örneği. KSÜ Fen ve
Mühendislik Dergisi, 6: 108-116.
- Çakmak, B., 1994. Konya-çumra sulamasında su
dağıtım ve kullanım etkinliği. Doktora Tezi
(Yayınlanmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, 120s, Ankara.
- Çakmak, B., Polat, H.E., Kendirli, B., Gökalp, Z., 2009.
Evaluation of Irrigation Performance of Asartepe
Irrigation Association: A Case Study From Turkey.
Akdeniz Üniv.Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 1-8.
- Demir, O., Demir, N., Tekin, M., Yalçın, Z., 2014.
Erzurum daphan ovası sulama yatırımının tarımsal
üretim üzerine etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi
Dergisi, 2(2): 97–103.
- Demirci, F., Erdoğan, C., Tatlıdil, F., 2005. Ankara ili
ayaş ve nallıhan ilçelerinde domates üretim
alanlarında zirai mücadele uygulamaları. Tarım
Bilimleri Dergisi, 11: 422-427.
- Doak, M., Parminter, I., Horgan, G., Monk, R., Elliot,
G., 2004.The economic value of irrigation in new
zealand. MAF Tech. Pap. No: 04/01.ISBN No: 0-
478-07798-X.
- Erkoyuncu, C. 2008. Ankara ili beypazarı ilçesinde
organik ve geleneksel olarak yapılan domates
yetiştiriciliğinin karşılaştırmalı ekonomik analizi.
Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, 114s, Ankara.
- Kaltu, S., Güneş, E., 2010. Mısırda (zea mays L.) farklı
sulama sistemlerinin verim ve gelir üzerine etkisi.
Tarım Bilimleri Dergisi, 3: 27-31.
- Koç, A., Güner, Ü., 2005. Reassessment of existing
irrigation projects with fao criteria: tavas plain
example. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitü Dergisi, 9: 93-106.
- Mudima, K., 2002. Socio-economic impact of small
holder irrigation development in zimbabwe: A case
study of five successful irrigation schemes. Private
Irrigation in sub-Saharan Africa.
- Özkay, F., Taş, İ., Çelik, A., 2008. Sulama projelerinin
çevresel etkileri. TMMOB 2. Su Politikaları
Kongresi, Cilt 2, 501-508, 20-22 Mart, Ankara.
- Saunders, C., Saunders, J., 2012. The economic value of
potential irrigation in Canterbury. Lincoln
University.
- Sönmez, M.E., 2011. Barajların mekan üzerindeki
olumsuz etkileri ve Türkiye’den örnekler. Gaziantep
University Journal of Social Sciences, 11.
- Tatlıdil, F., Kıral, T., Güneş, E., Demir, K.,
Gündoğmuş, E., Fidan, H., Demirci, F., Erdoğan, C.,
Aktürk, D., 2003. Ankara ili’nde domateste hasat
öncesi ve hasat sırasında oluşan ürün kayıplarının
ekonomik analizi. Proje no:TARP-2387. Ankara.
- Topak, R., 1996. Konya çumra ovasındaki yağmurlama
sulamalarında uygulama sorunları. Doktora Tezi.
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 33s,
Konya.
- Yamane, T., 2001. Temel örnekleme yöntemleri, İkinci
Baskı, Literatür Yayınları, 528 s, İstanbul.
Yıldırım, A., 2006. Karakaya barajı ve doğal çevre
etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim
Fakültesi Dergisi, 6: 32-39.
- Yurteri, Y.D., 2011. Konya-kadınhanı-kolukısa kasabası
sulama kooperatifi çiftçilerinin sulama işletmeciliği
sorunları ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi.
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 47s,
Konya.