Seçilmiş Üstün Oryantal Tütün Hatlarının Bazı Morfolojik ve Fenolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma ile Basma tipi tütün hatlarının fenolojik ve morfolojik olarak tanımlanması, tütün ıslahı konusunda yapılacak çalışmalara materyal hakkında bilgi verilmesi hedeflenmiştir. Tarla denemeleri Orta Karadeniz Bölgesi’nde tütün üretiminin en fazla olduğu Bafra, Erbaa ve Gümüşhacıköy’de 4 farklı arazide yürütülmüştür. Morfolojik bakımdan yaprak tipi, yaşmak eni, aya şekli, yaprak ucu şekli, aya kabarcıklığı, yaprakta ondülelik ile alt yüzey orta damar rengi ve fenolojik bakımdan çiçeklenme zamanı, taç yaprak rengi ile çiçek kümesi şekli parametreleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; yaprak tipi bakımından genotiplerin tamamı yaşmaklı, yaşmak eni bakımından %84’ü orta-geniş yaşmak enine sahip, aya şekli bakımından %92’si dar yada geniş eliptik, %92’si orta sivri yada sivri yaprak ucuna sahiptir. Çiçeklenme zamanı bakımından genotiplerin %32’si geçci karakterli, %72’sinin taç yaprak rengi açık pembe ve tamamının çiçek kümesi şekli küreseldir

Determination of Selected Superior Oriental Tobacco Lines with Some Morphological and Phenological Characteristics

In this study, it is aimed to define the Basma type tobacco lines as phenological and morphological. In addition, it is aimed to give information about the materials to be used in the studies on tobacco breeding. Field trials were conducted in 4 different locations in Bafra, Erbaa and Gümüşhacıköy districts where tobacco production was highest in the Central Black Sea Region. As morphological parameters, leaf type, width at blade, shape of blade, leaf tip shape, blistering of blade, undulations of margin and color of midrib on lower side and as phenological parameters, time of flowering, color of corolla and shape of inflorescence have been investigated. According to the results, all genotypes in terms of leaf type are sessile. 84% of the width at blade basis has medium or broad sessile width. 92% of the shape of blade is narrow elliptic or broad elliptic. 92% of the leaf tip shape is medium pointed or strongly pointed. According to time of flowering, 32% of the genotypes have late characteristics. %72 of color of corolla are light pink color and the shape of inflorescence of all genotypes is spherical.

Keywords:

Basma type characterization, Nicotiana tabacum L.,

PDF

___

Anonim, 2002. International union for the protection of new varieties of plants (UPOV) Guidelines for the Conduct of Tests for Distinctness, Uniformity and Stability, Tobacco (Nicotiana tabacum L.). TG/195/1. http://www.upov.int/ en/publications/tgrom/tg195/tg_195_1.pdf (Erişim tarihi: 27.01.2017).
Anonim, 2012. Basma Tütünü Yetiştirme Tekniği. Ege İhracatçı Birlikleri, Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yayınları, İzmir.
Anonim, 2018. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü (TTSM). Tescil başvuru aşaması teknik soru anketleri. Tütün (Nicotiana tabacum L.). http://www. tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?S ayfaId=44 (Erişim tarihi: 31.10.2018).
Bruck, H., Jureit, C., Hermann, M., Schulz, A., Sattelmacher, B., 2008. Effect of water and nitrogen supply on water use efficiency and carbon isotope discrimination in Edible Canna (Canna edulis KerGawler). Plant Biology, 3(4): 326-334. https://doi.org/10.1055/s-2001-16450.
Çamaş, N., 1998. Tütün (Nicotiana tabacum L.) melezlerinde bazı kantitatif özelliklerinin kalıtımının line x tester yöntemi ile analizi. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 96 s, Samsun.
Çamaş, N., Çalışkan, Ö., Odabaş, M.S., Ayan, A.K., 2009a. Organik kökenli gübre dozlarının Esendal tütün çeşidinin verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi (19-22 Ekim 2009, Hatay) Bildirileri, 251-255.
Çamaş, N., Karaali, H., Çalışkan, Ö., Kurt, D., 2009b. Basma tütün çeşit ve hatlarının Gümüşhacıköy şartlarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, (19-22 Ekim 2009, Hatay) Bildirileri, 247-250.
Çamaş, N., Karaali, H., Kurt, D., Kınay, A., 2011. Orta Karadeniz bölgesi basma tipi tütün yetiştiriciliğinde kalite unsurlarının değerlendirilmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi (12-15 Eylül 2011, Bursa) Bildirileri, 908-913.
Dölek, İ., 1984. Marmara bölgesi Nicotiana tabacum L. safhat çeşitlerinin bazı morfolojik özellikleri. Doktora Tezi. Tekel Enstitüsü Yayınları, Yayın No: 306, İstanbul.
Gencer, A.S., 2002. Türkiye tütün popülasyonlarında bazı özelliklerin saptanması, I: Marmara ve Karadeniz Bölgeleri. Journal of Aegean Agricultural Research Institute, Anadolu, 12(1): 83-95.
Karpat, H., 1989. Samsun-Bafra tütün çeşitlerinin taksonomik (Nicotiana tabacum L.) özellikleri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, 194 s, İstanbul.
Korubin-Aleksoska, A., Miceska, G., Aleksoski, J., 2014. Plant breeding for creation of late-maturing oriental tobacco genotypes. Тутун/Tobacco, 64 (1- 6): 5-11.
Lambers, H., Chapin, S.F., Pons, L.P., 2000. Plant physiological ecology. Springer-Verlag, 840 pp, New York.
Otan, H., Apti, R. 1989. Tütün. T.C. T.O.K.İ.B. Ege T.A.E. Yay. No: 83, 89 s, İzmir.
Peksüslü, A., 1998. Bazı Türk tütün çeşitlerinin İzmirBornova koşullarında morfolojik fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 79 s, İzmir.
Peksüslü, A., Yılmaz, İ., İnal, A., Kartal, H., 2012. Tobacco genotypes of Turkey. Journal of Aegean Agricultural Research Institute, Anadolu, 22(2): 82- 90.
Peksüslü, A., Yılmaz, İ., İnal, A., Kartal, H., 2014. Türkiye tütün kaynakları: Karadeniz bölgesi tütünleri. TC Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayın No: 153, İzmir.
Smith, A.M., Zeeman, S.C., Thorneycroft, D., Smith, S.M., 2004. Starch mobilization in leaves. Journal of Experimental Botany, 54(382): 577-583. https://doi.org/10.1093/jxb/erg036.
Şenbayram, M., Ekren, S., Sekin, S., 2006. Ekolojik koşulların ve besin elementlerinin oryantal tütün kalitesi üzerindeki etkileri. Tütün Eksperleri Derneği Bülteni, 75: 13-17.
Şuben, M., 1989. Özel Harmancılık. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3558, İstanbul.
Wu, Z., Weeks, W.W., Long, R.C., 1992. Contribution of neutral volatiles to flavor intensity of tobacco during smoking. J. Agric. Food. Chem., 40: 1917- 1921. https://doi.org/10.1021/jf00022a038.
Yılmaz, G., Kınay, A., 2011. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) farklı azot dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkileri. IX. Tarla Bitkileri Kongresi (12-15 Eylül 2011, Bursa) Bildirileri Kitabı, 2: 951- 956.