Kaba yem olarak kullanılan arpa ve buğday çesitlerinde ahır gübresi uygulamasının morfolojik, verim ve kalite üzelliklerine etkisi

Bu arastırmada Kelkit kosullarında arpanın Kral (Hordeum vulgare L.) ve Bülbül-89 (Hordeum distichum L.) çesidi ile buğdayın Kıraç-66 (Triticum aestivum L.) çesidinin gübreli (2 ton/da ahır gübresi) ve gübresiz sartlarda morfolojik, verim ve kalite özellikleri arastırılmıstır. Arastırma Kelkit Aydın Doğan Meslek Yüksek Okulu Arastırma Đstasyonunda 3 tekerrürlü olarak sansa bağlı tam bloklar deneme desenine göre planlanmıstır. Arastırma sonucunda ahır gübresi uygulaması, bayrak yaprak uzunluğu, yas yaprak, yas sap, kuru sap miktarı ve yas yaprak/sap oranını azaltırken, yas ve kuru ot miktarını, kuru madde oranını, kuru yaprak miktarını ve kuru yaprak/sap oranını arttırmıstır. Çesitler arasında ise bitki boyu, sap çapı, bayrak yaprak uzunluğu, yas yaprak, yas sap, kuru yaprak, kuru sap miktarı, yas yaprak/sap, kuru yaprak/sap oranı, yas ve kuru ot miktarı, ham protein verimi, NDF ve N oranı bakımında farklılıklar meydana gelmistir. Ahır gübresi kuru yaprak miktarını, kuru yaprak/sap oranını, kuru ot miktarını ve kuru madde oranını arttırması bakımından hasıl yem yetistiriciliğinde tahıllara uygulanmalıdır. Kral arpa çesidi yaprak/sap oranı, kuru ot miktarı ve ham protein veriminin yüksekliği ayrıca nötr deterjan fiber oranının da düsüklüğü ile hasıl yem bakımından birazcık ön plana çıkmıstır. Kaba yem eksiğinin çok fazla olduğu ülkemizde tahılların kaba yem kaynağı olarak kullanılması yem eksiğimizin giderilmesine bir miktar katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

arpa, kültür çeşitleri, çiftlik gübresi, morfoloji, kalite, kaba yem, buğday, verim

The effect of farmyard manure application on morphological, yield and quality properties of barley and wheat cultivars used as roughage

This study was conducted to investigate morphologic, yield and quality properties of two cultivars (Kral and Bülbül-89) of Barley (Hordeum vulgare L. and Hordeum distichum L., respectively ) and one cultivar (Kıraç-66) of wheat (Triticum aestivum L.) in fertilized (with farmyard manure) and unfertilized conditions in Kelkit. The research was established in complete randomized block with three replications in the Kelkit Aydın Doğan Vocational Training School Research Station. In the result of the research, while farm yard manure decreased length of flag leaf, fresh leaf, fresh stem, dry stem yield and fresh leaf/stem ratio, it increased fresh and hay yield, dry matter ratio, dry leaf yield and dry leaf/stem ratio. It was determined that there was difference in terms of length of plant, steam diameter, length of flag leaf, fresh leaf and stem yield, dry leaf and stem yield, fresh and dry leaf/steam ratio, fresh and dry hay yield, crude protein yield, NDF and N content among cultivars. Because farmyard manure increases dry leaf yield, dry leaf/stem ratio, dry hay yield and dry matter ratio, it must be applied to cultivated cereals as roughage. Kral cultivar slightly proceeded because it had high leaf/stem ratio, dry hay, crude protein yield and low neutral detergent fiber. Remove lack of roughage will be contributed by used as roughage of cereals, because there is too lacking roughage in Turkey.

Keywords:

barley, cultivars, farmyard manure, morphology, quality, roughage, wheat, yields,

PDF

___

AOAC., 1990. In: Helrich, K (Ed.), Official Methods of Analysis of Association of Official Analytical Chemists, Washington, DC.
Acar, Z., Ayan, Đ., Basaran, U., Mut, H., Önal Ascı, Ö., 2007. Samsun ekolojik sartlarında bazı çok yıllık buğdaygil yem bitkilerinin verimi ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 337-340, 25-27 Haziran, Erzurum.
Akçalı, R.R., Aykut, F., Furan, M.A., Yüce, S., 2007. Makarnalık buğday (Tiriticum durum L.) çesit ve hatlarının Bornova kosullarında performansları. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 130-133, 25-27 Haziran, Erzurum.
Badaruddin, M., Reynolds, M.P., Ageeb, O.A.A., 1999. Wheat management in warm environments: Effect of organic and inorganic fertilizers, irrigation frequency, and mulching. Agron J. 91: 975-983.
Butler, T.J., Muir, J.P., 2006. Dairy manure compost improves soil and increases tall wheatgrass yield. Agron J., 98: 1090-1096.
Cherney, J.H., Marten, G.C., 1982. Small grain crop forage potential: I. Biological and chemical determinants of quality, and yield. Crop Sci., 22: 227-231.
Çelik, N., Bulur, V., 1996. Tahılların yem olarak kullanımı ve gelecekteki potansiyeli. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri kongresi, 513-519, 17-19 Haziran, Erzurum.
Erkul, A., Ünay, A., 2007. aydın ekolojik kosullarında ileri arpa hatlarında verim, verim öğeleri ve agronomik özelliklerin saptanması. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 174-178, 25-27 Haziran, Erzurum.
Filya, Đ., 2008. Türkiye’de Kaba yem sorunu ve çözüm yolları. Hasat Hayvancılık Der., 23: 28-33.
Fohner, G., 2002. Harvesting maximum value from small grain cereal forages. Proceedings, Western Alfalfa and Forage Conference, 11-13 December, California. Griggs, T.C., 2005. Determining forage dry matter concentration with a micriwave oven. AG/Forage&Pasture 2005-01, Utah State University Extension Service.
Günes, A., Acar, R., 2005. Karaman ekolojik kosullarında silajlık sorgum-sudan otu melezinin II. ürün olarak yetistirme imkanlarının belirlenmesi. Selçuk Üni. Zir. Fak. Derg., 19: 8-15.
Karaca, S., Çimrin, K.M., 2002. Adi fiğ (Vicia Sativa L.) + arpa (Hordeum Vulgare L.) karısımında azot ve fosforlu gübrelemenin verim ve kaliteye etkileri. Yüzüncü Yıl Üni. Zir. Fak. Derg., 12: 47-52.
Koh, T.S., 1980. Microwave drying of biological tissues for trace element determination. Anal. Chem. 52: 1978-1979.
Krishna, A., Raikhelkar, S.V., Reddy, A.S., 1998. Effect of planting pattern and nitrogen on fodder maize (Zea mays) intercropped with cowpea (Vigna unguiculata). Indian Journal of Agron., 43: 237-240.
Lekgari, L.A., Baenziger, P.S., Vogel, K.P., Baltensperger, D.D., 2006. Identifying triticale (X Triticosecale Wittmack) forage lines adapted to Nebraska’s growing conditions. In The ASA-CSSA-SSSA International Annual Meetings, Madison,
Lema, M., Cebert, E., Sapra, V., 2004. Evaluation of small grain cultivars for forage in North Alabama. J Sustain Agr., 23: 133-145.
Maloney, T.S., Oplinger, E. S., Albrecht, K. A., 1999. Small grains for fall and spring forage. J Prod Agr., 12: 488- 494.
McLean, E.O., 1982. Soil pH and Lime requirement. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronomy. No: 9, 2.Edition p: 199-224.
Özgen, M., Eraç, A., Altınok, S., Ulukan, H., 1996. Ankara kosullarında kıslık buğday ve arpada kardeslenme dönemindeki biçmenin dane verimine etkisi. Türkiye III. Çayır- Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 448-456, 17-19 Haziran, Erzurum.
Özyiğit, Y., Bilgen, M., 2006. Bazı baklagil yem bitkilerinde farklı biçim dönemlerinin bazı kalite faktörleri üzerine etkisi. Akdeniz Üni. Zir. Fak. Derg., 19: 29-34.
Pholsen, S., Lowilai, P., Sa-ngarm, Y., 2005. Effects of urea and cattle manure on yield and quality of signal grass (Brachiaria decumbens Stapf. cv. Basilisk) in Northeast Thailand. Pakistan J Biol Sci., 8: 1192-1199.
Royo, C., Tribo, F., 1997. Triticale and barley for grain and for dual-purpose (forage+grain) in a Mediterraneantype environment. II. Yield, yield components, and quality. Aust J Agr Res., 48: 423-432.
Shah, Z., Ahmad M.I., 2006. Effect of intagrated use of farmyard manure and ürea on yield and nitrogen uptake of wheat. Journal of Agricultural and Biological Science. 1: 60-65.
SAS Institute., 2002. JMP Statistics. Cary, NC, USA: SAS Institute, Inc. 707 p.
Sincik, M., Bilgili, U., Uzun, A., Açıkgöz, E., 2007. Farklı hasat dönemlerinin kolza ve yem salgamının kuru madde verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 127-130, 25-27 Haziran, Erzurum.
Singh, R., Dahiya, S.S., 1980. Effect of farm yard manure and iron on dry matter yield and nutrients uptake by oats (Avena sativa). Plant and Soil. 56: 403-412.
Tan, M., Serin, Y., 1997. Kaba yem olarak kullanılan tahılların besleme değerine yaklasımlar. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der., 28: 130-137.
Tanrıverdi, M., Karaaltın, S., 2001. Harran Ovası Sartlarında Farklı ekim zamanlarının ikinci ürün olarak yetistirilen mısır ( Zea mays L.) bitkisinde tane verimi ve fizyolojik özelliklere etkisi. M.K.Ü. Ziraat Fak. Der., 6 : 29-37.
Todd, A.G., Spaner, D., 2003. Spring cereals for forage and grain production in a cool Maritime climate. J Agron Crop Sci., 189: 7-13.
Yağmur, M., Kaydan, D., 2007. Van ekolojik kosullarında bazı buğday, arpa ve tritikale çesitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir arastırma. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 162-165, 25-27 Haziran, Erzurum
Yolcu, H., Tascı, M., Tan, M., Çomaklı, B., 2008a. Nutritive value of some Lucerne cultivars based on chemical composition for livestock. Asian J. Chem., 20: 4110-4116.
Yolcu, H., Tascı, M., Turan, M., 2008b . Mineral content of some Lucerne cultivars for livestock. Asian J. Chem., 20: 3919-3925.
Yolcu, H., Tan, M., 2008. Ülkemiz yem bitkileri tarımına genel bir bakıs. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Der., (Basımda)
Yolcu, H., Serin, Y., 2009. The effects of nitrogen and phosphorus fertilization and seeding patterns on chemical composition of Lucerne and smooth brome grass intercropping system. Asian J. Chem., 21: 1460-1468.
Zencirci, N., 2008. Effect of upper plant parts on yield and quality in Turkish durum wheat Landraces from different regions, altitudes, and provinces. Türk J. Agric. For., 32: 29-39.