Duyusal puanların analizinde riditlerin kullanılması

Tarımsal ürünlerin değerlendirilmesinde, tüketici tercihini belirlemeye yönelik duyusal testler sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak bu tür çalışmalarda gözlemlerin sıralı ölçekte ifade edilmesi analiz açısından sorun yaratmaktadır. Ki-kare testi kullanıldığında sıralı ölçeğin sağladığı avantaj kaybedilmekte, t-testi veya varyans analizi kullanıldığında ise bu yöntemlerin gerektirdiği varsayımlar karşılanamamaktadır. Ridit analizi, sıralı gözlemler söz konusu olduğunda, grupları karşılaştırmak amacıyla geliştirilmiş bir yöntemdir. Bir tür olasılık transformasyonuna dayanan bu yöntem, dağılıştan bağımsız olması sebebiyle de avantaj sağlamaktadır. Bu çalışmada, Morkaraman, İvesi ve Tuj ırkı toklulara ait etlerin genel kabul edilebilirlik puanları ridit analizi kullanılarak karşılaştırılmıştır

Anahtar Kelimeler:

tüketici davranışları, tüketici tercihi, tüketici memnuniyeti, duyusal değerlendirme, duyusal özellikler, lezzet

Use of ridits to analyze organoleptic scores

Organoleptic tests, aiming to determine consumer preferences, are frequently used to evaluate agricultual products. Although, it raises problems in statistical analysis to measure responses in ordinal scale. Chisquare test causes to lose the advantage of ordinal scale while t-tests and ANOVA require more assumptions which can not be met. Ridit analysis was proposed as a method to compare groups using ordinal data. The method, based on a type of probability transformation, also has an advantage of being distribution-free. In this paper, general acceptability scores of lamb meat from Morkaraman, İvesi and Tushin breeds are compared using ridit analysis.

Keywords:

consumer behaviour, consumer preferences, consumer satisfaction, sensory evaluation, organoleptic traits, flavour,

___

Agresti, A., 1984. Analysis of categorical data. New york: Wiley.
Beder, J.H., ve Heim, R.C., 1990. On the use of ridit analysis. Psychometrica, (55): 603-616.
Brockett, P. L., 1981. A note on the numerical assignment of scores to ranked categorical data. Journal of Mathematical Sociology, (8): 91-101.
Brockett, P.L. ve Levin, A., 1977. On a characterization of ridits. Annals of Statistics, (5): 1245-1248.
Bross, I.D.J., 1958. How to use ridit analysis. Biometrics, (14): 18-38.
Bross, I.D.J., 1960. How to cut the highway toll in half In the next ten years. Public Health Rep., (75): 573-581.
Davidson, R.C., 1984. Dissatisfaction of women family practice residents. Family Medicine, (16): 10-12.
Dennis, T.B., Pore, M.D. ve Terrell, G.R., 1980. Some properties of the ridit transformation. American Statistical Association, Proceedings of the Statistical Comp. Sec, 303-308.
Feld, W. S., 1985. When to intervene: the magic number called ridit, Health Care Strategic Management, (3): 22-24.
Fleiss, J.L., 1973. Statistical Methods for rates and proportions. New York: Jon Wiley & Sons.
Fleiss, J.L., Chilton, N.W. ve Wallenstein, S.5 1979. Ridit analysis in dental clinical studies. J. Dental Research, (58): 2080-2084.
Golden, L.L. ve Brockett, P.L., 1987. The effect of alternative scoring methods on the analysis of rank order categorical data. J. Mathematical Sociology, (12): 383-414.
Jansen, M.E., 1984. Ridit analysis, a review. Statistica Neerlandica, (38): 141-158.
Kantor, S., Winkelstein, W. and Ibrahim, M.A., 1968. A note on the interpretation of the ridit as a quantile rank. Amer. J. Epidemiol., (87): 609-615.
Levin, A., Roizen, P. ve Christensen, H., 1972. A I mathematical method for analyzing questionnaires. Bulletion of the World Health Organization, (47): 87-97.
Lynch, G.W., 1978. A decision theoretic approach to v ridits. Commun. Statist. Theor. Methods, A(7):607-614.
Pouplard, N., Qannari, E.M. ve Simon, S., I997. Use of ridits to analyse categorical data in preference studies. Food Qual. and Pref, 8(5/6): 419-422.
Selvin, S., 1977. A further note on the interpretation of 5 Ridit Analysis. American J. of Epidemiology,(105): 16-20.
Sermeus, W. and Deleise, L., 1996. Ridit analysis on ordinal data. Western Journal of Nursing Research, (18): 351-359.
Siegel, S., ve Castellan, J., 1988. Nonparametric statistics for the behavioral sciences. New York: McGraw-Hill.
Vigderhous. G.. 1976. Analysis of ordinal and nominal data, an alternative approach. J. of the Market Research Soc, (18): 17-23.
Vigderhous, G., 1979. Equivalance between ordinal measures of association and tests of significant differences between samples. Quality and Quantity, (13): 187-201.
Wynder, E.L., Bross, I.D.J. ve Hireyama, T., 1960. A study of the epidemiology of cancer of the breast. Cancer, (13): 559-601.
Zimmerman, S, ve Johnston, D.A., 1974. Nonparametric tests and ridits. J. Periodontal Research, (9): 193-206.