Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de yaprak dikenliliği ve çiçek renginin genetiği

Çiçek rengi ve dikensizlik özellikleri süs bitkisi olarak kuru ve taze kesme çiçekçilikte kullanılan Aspir (Carthamus tinctorius L.) için önemli kalıtsal karakterlerdir. Bu araştırmada, çiçek rengi ve dikenlilik karakterlerinin kalıtımını belirlemek amacıyla, her iki karakter bakımından farklı olan Dinçer 5-118 (P1, dikensiz ve kırmızı çiçekli) ve Montola 2000 (P2, dikenli ve sarı çiçekli) çeşitlerinin F1 ve F2 generasyonları ile geri melez populasyonları (BC1P1 ve BC1P2) analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, her iki karakterin de birbirlerinden bağımsız olarak monogenik kalıtım gösterdiğini, dikenliliğin dikensizlik üzerine ve kırmızı çiçek renkliliğinin sarı çiçek renkliliği üzerine baskın olduğunu göstermiştir. F1 generasyonunun tamamı kırmızı çiçekli ve dikenli fenotipe sahip iken, F2 generasyonunda 9:3:3:1 oranına uygun dört farklı fenotip (kırmızı-dikenli:kırmızı-dikensiz : sarı-dikenli : sarı-dikensiz) elde edilmiştir. BC1P1 generasyonunda bütün bitkiler kırmızı çiçekli, ancak dikenlilik için 1:1 açılımına uygun, BC1P2 döllerinde ise bütün bitkiler dikenli, ancak çiçek rengi için 1:1 açılımına uygun olduğu belirlenmiştir.

Genetic of flower color and leaf spininess in safflower (Carthamus tinctorius L.)

Spininess and flower color are important hereditary characteristics of safflower (Carthamus tinctorius L.) used in fresh-cut and dried flowers as ornamental plant. In present study, F1 and F2 generations and their backcross (BC1P1 and BC1P2) progenies of Dinçer 5-118 (P1, spineless and red flower) and Montola 2000 (P2, spiny and yellow flower) were analyzed with the aim of determining  the mode of inheritance of spiny and flower color.. Spininess and color flower of safflower were controlled by single dominant gene, each of which is independently. The spiny phenotype was completely dominant to spineless. Also, the red flower phenotype was completely dominant to yellow flower. All plants in the F1 generation had red flowers and spiny phenotype. In the segregation F2 generation, individuals were classified in four group fitting a 9:3:3:1 ratio (red-spiny: red-spineless: yellow-spiny:yellow-spineless). All plants in the BC1P1 generation had red flower, but segregated into a 1:1 ratio for spiny and spineless. On the other hand, all of BC1P1 population had spiny,but segregated into a 1:1 ratio for red and yellow color of flower.

___

  • Allard, R.W., 1966. Principles of plant breeding. John Wiley and Sons, Inc., New York, 740s.USA.
  • Ashri, A., Efron, Y., 1964. Inheritance studies with fertile interspecific hybrids of three Carthamus species. Crop Sci, 4:510-514.
  • Baydar, H., Erbaş, S., 2014. Yağ bitkileri bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 97. 313s
  • Baydar, H., Gökmen, O.Y., 2003. Hybrid seed production in safflower (Carthamus tinctorius L.) following the induction of male sterility by gibberellic acid. Plant Breeding, 122:459-461.
  • Bradley, V.L., Guenthner, R.L., Johnson, R.C., Hannan, R.M., 1999. Evaluation of safflower germplasm for ornamental use. ASHS Press.
  • Classen, C.E., 1952. Inheritance of sterility, flower color, spinelessness, attached poppus and rust resistance in safflower, Carthamus tinctorius L., Agronomy Journal, 42(8): 381.
  • Demir, İ., 1975. Genel Bitki Islahı. E.U.Z.F. Yayınları. No: 212, E.Ü. Matbaası, Bornova, İzmir.
  • Deshmukh, S.N., Lande, S.S., Potdukhe, N.R., Mahajan, P.V., Nandkhile, S., Wakode, M.M., 2008. Utilization of genetic male sterility system toward recurrent selection in safflower and genetic gain realized. 7th International Safflower Conference, 3-6 Kasım 2008, New South Wales, Australia.
  • Durbin, M.L., Lundy, K.E., Morrell, P.L., Torres-Martinez, C.L., Clegg, M.T., 2003. Genes that determine flower color: the role of regulatory changes in the evolution of phenotypic adaptations. Mol. Phylogenet. Evol. 29:507- 518.
  • Erbaş, S., Baydar, H., 2007. Aspirde (Carthamus tinctorius L.) sentetik erkek kısırlık tekniği ile elde edilmiş melez populasyonlardan hat geliştirme olanakları. 7. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007, Erzurum,
  • Golkar, P., Arzani, A., Rezaei, A.M., 2010. Inheritance of flower colour and spinelessness in safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Genetics, 89:259-262.
  • Hamdan, Y.A.S, Vich, B.P., Fernandez-Martinez, J.M., Velasco, L., 2008. Inheritance of very high oleic acid content and its relationship with several morphological and physiological traits. 7 th International Safflower Conference, 3-6 Kasım 2008, New South Wales, Australia.
  • Hartman, A., 1967. Inheritance of corolla color in Safflower (Carthamus tinctorius L.) MS Thesis, Univ. of California, Davis, Calif.
  • Harvey, B.L., Knowles, P.F., 1965. Natural and artificial alloploids with 22 pairs of chromosomes in the genus Carthamus (Compositae). Can. J. Gen. Cytol., 126-139.
  • IBPGR, 1983. Descriptors for safflower/International board for plant genetic resources. IBPGR/81/93. Rome: AGPG.
  • Joglekar, R.G., Deshmukh, N.Y., 1956. Inheritance of florets color in safflower (Carthamus tinctorius L.). Proc Bihar Acad Agric Sci., 5:90-116.
  • Knowles, P.F., 1980. Hybridization of crop plants. WI: Am. Soc. Agron. 763p
  • Li, D., Mundel, H.H., 1996. Safflower Carthamus tinctorius L. promoting the conservation and use of underutilized and neglected crops. 7. Institute of Plant Genetic and Crop Plant Research, Gatersleben / International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy.
  • Machewad, G.M., Ghatge, P., Chappalwar, V., Jadhav, B., Chappalwar, A., 2012. Studies on Extraction of Safflower Pigments and its Utilization in Ice Cream. Food Processing and Technology, 3(8):172.
  • Narkhede, B.N., Deokar, A.B., 1986. Inheritance of corolla color in safflower. J. Maharashtra Agric. Univ., 11:278- 281.
  • Pahlavani, M.H., Mirlohi, A.F., Saeidi G., 2004. Inheritance of flower color and spininess in safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Heredity, 95(3):265-267.
  • Qazi, N., Khan, R.A., Memon, A.R., Laghari, J.A., Ghanghro, I.H., 2016. Carthamus tinctorius (Safflower) a natural remedy for dyslipidemias in diabetic patients’ nasreen. International Journal of Biology, Pharmacy and Allied Sciences, 5(4):802-811.
  • Rao, M., 1943. Inheritance of characters in safflower (Carthamus tinctorius L.) Madras Agric J, 31:141–148. SAS, 1999. INC SAS/STAT User’s Guide Release 7.0 Cary NC, USA.
  • Singh, R.J., 2007. Genetic resources, chromosome engineering and crop improvement.CRC Press, Boca Raton, USA.
  • Srinivas, C.V.S., Praveena, B., Nagaraj, G., 1999. Safflower petals: A sources of gamma linolenic acid. Plant Foods for Human Nutrition, 54:89-92.
  • Weiss, E.A., 1971. Safflower. In, Castor, Sesame and Safflower, Barnes and Noble Inc., pp. 593-613, New York, USA.
  • Weiss, E.A., 2000. Oilseed Crops, 2nd Edition, Blackwell Sci. Ltd., 364 s.
Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-8750
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak.
Sayıdaki Diğer Makaleler

Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de yaprak dikenliliği ve çiçek renginin genetiği

Sabri ERBAŞ, Hasan BAYDAR

Samsun ili ıspanak üretim alanlarında enfeksiyon oluşturan virüslerin belirlenmesi

Murat GÜNGÖR, Hüseyin UZUNBACAK, Nazlı Dide Kutluk YILMAZ, Mehmet Ali ŞEVİK

Doğu Akdeniz havzasında kuraklığın era-ınterim verileri ile belirlenmesi

Kahraman OĞUZ, Muhammet Ali PEKİN, Hüdaverdi GÜRKAN, Esin OĞUZ, Mustafa COŞKUN

Aspir küspesinin tavuklarda performans, yumurta kalite özellikleri, yumurta sarısı yağ asitleri ve kolesterol düzeyine etkisi

Süleyman ÇALIŞLAR, Hüseyin KUŞTİMUR

Terme ve Çarşamba’daki bazı fındık bahçelerinde toprakların fosfor adsorpsiyon kapasitelerinin belirlenmesi

Ayhan HORUZ, İmanverdi EKBERLİ, Ahmet KORKMAZ, Güney Akınoğlu, Nutullah Özdemir

Bazı Narenciye Çeşitlerinin Seçilmiş Fiziksel ve Hidrodinamik Özellikleri

Türker SARAÇOĞLU

Mısırın F1 ve F2 nesillerinde bitki verimi ve bazı kalite özellikleri için heritabilite ve heterosis analizleri

Fatih KAHRIMAN, Cem Ömer EGESEL

Buğday ekim alanlarında sorun olan Bifora radians Bieb. (Kokarot)’ın ALS inhibitörü herbisitlere dayanıklılığının PCR temelli olarak belirlenmesi

Emine KAYA ALTOP, Hüsrev MENNAN, Doğan IŞIK

Buğday ekim alanlarında sorun olan Bifora radians Bieb. (Kokarot)'ın ALS inhibitörü herbisitlere dayanıklılığının PCR temelli olarak belirlenmesi

Doğan IŞIK, Emine KAYA ALTOP, Hüsrev MENNANA

Aydın ili Söke ilçesinde pamuk üreticilerinin tohum tercihlerini etkileyen faktörler

H. Asım Adalıoğlu, İ.Caner Akkuş, Canan Abay, M.Çağla Örmeci Kart