Mehmet ÇAKICI, Ebru ÇAKICI, İpek ÖZSOY, Meryem KARAAZİZ, UTKU BEYAZIT, Sevil HANÇERLİ

The prevalence and risk factors of psychoactive substance use among secondary school students in Turkish Republic of Northern Cyprus

Objective: This study is a follow-up study of the study, which was conducted in 1999. In the light of the recent results, this study’s aim is to investigate prevalence of psychoactive substance use; such as cigarettes, alcohol and others, and to see the change in ratios compared to previous years. Methods: This study was conducted in March 2015, with 1487 secondary school students from state schools and private schools in TRNC. A questionnaire form consisted of questions about sociodemographic characteristics, use of tobacco, alcohol and other psychoactive substances was administered to the students. The questionnaire of the study was based on questions from the European Schools Research Project on Alcohol and Other Drugs, similar with recent school-based studies in TRNC. Results: Results showed that, the percentage of smoking at least once was 8.9%, alcohol use percentage was 36.3%, use of other psychoactive drugs (OPD) was 5.5% and the use of illegal substances was 3.9%. When the results compared with 1999 study, it has seen that illegal substance use was increased. Most commonly reason of using OPD were entertainment, curiosity and irritability. It was seen that first OPD use was decreased to the age of 11 and below. Smoking, alcohol use and being drunk were the risk factors for becoming probably users of illegal drugs. Conclusion: Research findings indicated that there is an increase in the use of different kinds of psycho- active substances. (Anatolian Journal of Psychiatry 2018; 19(6):586-592)

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ortaokul öğrencileri arasında psikoaktif madde kullanımının yaygınlığı ve risk etkenleri, 1999-2015

Amaç: Bu çalışma 1999 yılında yapılan çalışmanın izleme çalışması niteliğindedir. Önceki bulguların ışığı çerçeve- sinde bu araştırmanın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki ortaokullarda sigara, alkol ve diğer psikoaktif maddelerin yaygınlıklarını ve risk etkenlerini araştırmak, önceki yıllara göre değişen oranlar saptamaktır. Yöntem: Çalışma Mart 2015’de KKTC’deki Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığının Genel Orta Eğitim ve Mesleki Teknik Öğretim Dairelerine bağlı bütün devlet ortaokulları ve özel kolejlerde 1487 ortaokul öğrencisi arasında yapılmıştır. Anketteki sosyodemografik bilgiler yanında sigara, alkol ve diğer psikoaktif madde (DPM) kullanımı ile ilgili sorular Alkol ve Diğer Maddelerle İlgili Avrupa Okulları Araştırma Projesi Çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır. Bulgular: Çalışmada yaşam boyu en az bir kez sigara içme oranı %8.9, alkol kullanımı %36.3, DPM kullanımı %5.5, yasa dışı madde kullanımı %3.9 olarak saptanmıştır. 1999’da yapılan çalışma ile karşılaştırıldığında yasa dışı madde kullanımında artış olduğu görülmüştür. Öğrencilerin DPM deneme nedenlerinin en çok eğlenmek, merak ve sıkıntı larını gidermek amaçlı olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin çoğunlukla DPM kullanımına 11 ve daha küçük yaşta başladıkları belirlenmiştir. Yasa dışı madde kullanmada ise sigara-alkol içme ve sarhoş olmanın risk etkenleri oldu- ğu görülmüştür. Sonuç: Araştırma sonuçları KKTC ortaokul gençleri arasında psikoaktif madde kullanım oranlarının Avrupa ülkelerine göre daha düşük olduğunu belirlemekle birlikte, yasa dışı madde kullanımında artış olduğunu, ayrıca birçok psikoaktif madde kullanımında da artış eğilimi bulunduğunu göstermektedir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2018; 19(6):586-592)

PDF

___

Ögel K, Tamer D, Evren C, Çakmak D. Gençlerde Madde Kullanım Yaygınlığı ve Özelliklerinin Değerlendirilmesi: 2001 Araştırma Sonuçları. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, 2001.

Coşar B. Alkol bağımlılığında psikososyal faktörler. 3P Dergisi 1996; 4(2):13-18.

Qadri S, Goel RKD, Ahluwalia S, Pathak R, Bashir H. Prevalence and pattern of substance abuse among school child in Northern India: A rapid assessment study. Int J Med Sci Public Health 2013; 2(2):274-282.

Simatwa EMW, Odhong SO, Juma SLA, Choka GM. Substance abuse among public secondary school stu- dents: prevalence, strategies and challenges for public secondary school managers in Kenya: A case study of Kisumu East Sub County Rev Edu Res 2014; 5(8):315- 330.

Durand V, Hennessey J, Wells DS, Crothers LM, Kolbert JB, Lipinski J, et al. Bullying and substance use in chil- dren and adolescents. J Addict ResTher 2013; 4:2-6.

Botvin G. Principles of prevention. RH Coombs, D Ziedonis (Eds.), Handbook on Drug Abuse Prevention, Boston: Allyn & Bacon, 1995, p.19-43.

Ögel K. Madde Bağımlılığını Önleme: Anne, Baba ve Öğretmenler için Bir Kılavuz. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2002.

Saewyc E. Substance Abuse in Canada: Youth in Focus. Ottawa: Canadian Centre on Substance Abuse, 2007, p.14-21.

United Nations Office on Drugs and Crime Global Youth Network. World situation with regard to drug abuse, with particular reference to children and youth. Vienna: The Network, 2001.

Booth M. Haşhaştan Eroine: Uyuşturucunun 6000 yıllık Öyküsü. Ö Arıkan (Çev.), İstanbul: Sabah Kitapçılık, 1997, s.272-273.

UNODC. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, Dünya Uyuşturucu Raporu. Birleşmiş Milletler: Birleşmiş Milletler Yayınları, 2012.

TUBIM. National Drug Report 2012. Ankara: Department of Anti-Smuggling and Organized Crime Publications, 2012.

Çakıcı M, Karaokçu H, Çamlıköylü F. KKTC’de Uyuştu-rucu Madde Kullanımı Raporu. Uyuşturucu ile Mücadele ve Önleme Komisyonu (UMÖK), Lefkoşa: KKTC Başba-kanlık Devlet Basımevi, 2006.

Çakıcı E, Çakıcı M, Eş A, Ergün D. The Prevalence and risk factors of substance use among university students in Turkish Republic of Northern Cyprus. Anatolian Journal of Psychiatry 2014; 15(2):108-115.

Çakıcı M, Çakıcı E. KKTC Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı-1996. Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.

Çakıcı M, Çakıcı E. KKTC Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı-1999. Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.

Çakıcı M, Çakıcı E, Eş A. KKTC lise gençliğinde psiko-aktif madde kullanımının yaygınlığı-2004. Anadolu Psiki-yatri Derg 2010; 11:121-127.

Eş A. Lise Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Psikoaktif Madde Kullanımı ile Stresle Baş Etme Yöntemi ve Kont-role Dağılış Ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Lefko-şa, Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2015.

Çakıcı M, Çakıcı E, Ergün D, Onur Ç. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde lise öğrencileri arasında psikoaktif madde kullanım yaygınlığı ve risk etkenleri, 1996-2015. Anadolu Psikiyatri Derg 2017; 10.5455/apd.257281.

Çakıcı E, Keskindağ B, Karaaziz M, Çakıcı M. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde psikoaktif maddelerin kulla-nım yaygınlıkları ile ve risk etkenleri. Anadolu Psikiyatri Derg 2017; 18(3):273-282.

Çakıcı M, Çakıcı E, Subaşı B. KKTC ortaokul öğrencileri arasında madde kullanım yaygınlığı. 8. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Bilimsel Çalışmaları (28-31 Mayıs 2001, Lefkoşa), 2001, s.176-182, Lefkoşa.

Yazıcıoğlu Y, Erdoğa S. SPSS Applied Scientific Re-search Methods. Ankara: Detail Publishing, 2004.

Hibell B, Anderson B, Bjarnason T, Kokkevi A, Morgan M, Narusk A. The 1995 ESPAD (European School Sur-vey Project on Alcohol and Others Drugs) Report: Alcohol and Other Drugs Use Among Students in 26 European Countries. The Swedish Council for Information on Alco-hol and Other Drugs (CAN), Council of Europe, Co-ope-ration Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group), Stockholm, Modin Tryck AB, 1997.

Hibell B, Andersson B, Ahlström S, Balakireva O, Bjarnason T, Kokkevi A, Morgan M. The 1999 ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Others Drugs) Report: Alcohol and Other Drugs Use Among Students in 30 European Countries. The Swedish Coun-cil for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN), Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group), Stockholm, Modin Tryck AB, 2000.

Hibell B, Guttormsson U, Ahlstöm S, Balakireva O, Bjarnason T, Kokkevi A, Kraus L. The 2011 ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Others Drugs) Reports: Substance Use Among Students in 36 European Countries. The Swedish Council for Informa-tion on Alcohol and Other Drugs (CAN), The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA), Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group); Stockholm, ModinTryck AB, 2012.

Taylan HH, Genç Y. Liselerde sigara, alkol ve uyuştu-rucu/uçucu/uyarıcı madde kullanım eğilimleri: Kocaeli örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017; 5(47):180-199.

Erdamar G, Kurupınar A. Ortaöğretim öğrencilerinde görülen madde bağımlılığı alışkanlığı ve yaygınlığı: Bar-tın ili örneği. Sosyal Bilimler Dergisi 2014; 16(1):65-84.

Murphey D, Barry M, Vaughm B, Guzman L, Terzian M. Adolescent health highlights: use of illicit drugs. Child Trends 2013; (11):1-8.

Çakıcı M, Çakıcı E, Bekiroğulları Z, Aksoy A, Tatlısu Ö. Kuzey Kıbrıs’ta Madde Kullanımının Yaygınlığı. Kıbrıs Türk Ruh Sağlığı Derneği Yayınları, Lefkoşa: Dört Renk Press, 2003.

Çakıcı M. Madde kullanıcılarının özellikleri: Türkiye’de çok merkezli bir araştırma (Birinci Aşama). 3P Dergisi 1999; 7 (Ek.1):34-36.

Çakıcı M, Çakıcı E, Tamar D, Ögel K, Özkürkçügil A. KKTC madde kullanıcılarının özellikleri ve Türkiye’deki kullanıcılar ile karşılaştırılması. Kıbrıs Türk Tıp Dergisi 2000; 1(1):7-13.

Pandina R, Hendren R. Other Drugs of Abuse: Inhalants, designer drugs, and steroids. BS McCrady, EE Epstein (Eds.), Addictions: A Comprehensive Guidebook, New York: Oxford University Press,1999, p.171-184.

Yazman Ü. Lise Gençliğinin Psikoaktif Maddelere Bakışı ve Kullanım Oranlarının Türkiye-İstanbul Örneği ile İnce-lenmesi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 1995.

Ögel K, Taner S, Eke C, Erol B. İstanbul Onuncu Sınıf Öğrencileri Arasında Tütün, Alkol ve Madde Kullanımının Yaygınlığı Raporu. Yeniden Yayın 2005, p.15.

Karaokçu H. Kuzey Kıbrıs’ta Uyuşturucunun Ölüm Büyü-sü. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları, 2000.

Rahman MM, Ahmad SA, Karim MJ, Chia HA. Deter-minants of smoking behaviour among secondary school students in Bangladesh. J Community Health 2011; 36(5): 831-838.

Akfert SK, Çakıcı E, Çakıcı M. Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2009; 10:40-47.