Ilgın GÖKLER DANIŞMAN, Ceyda TARHAN UÇAR, Deniz OKAY

Eş şiddeti nedeniyle kadın konukevlerinde kalmakta olan kadınlarda travma sonrası stres ve travma sonrası gelişimin incelenmesi

Amaç: Kadına yönelik şiddet, ‘kadınlara fiziksel, cinsel, ruhsal veya ekonomik zarar veya ıstırap veren veya verebi- lecek olan toplumsal cinsiyete dayalı her türlü eylem ve bu eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgür- lükten yoksun bırakma’ biçiminde tanımlanmıştır. Kadına yönelik şiddetin en yaygın görünümü, kadının yakın ilişki içinde olduğu erkek tarafından şiddete uğramasıdır. Bu araştırmanın amacı, eşlerinden gördükleri şiddet nedeniyle kadın konukevlerinde kalan kadınların travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası gelişim düzeylerini yordayan etkenlerin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, travma sonrası stres belirtilerinin yordanmasında dünyaya ilişkin varsayımların, travma sonrası gelişimin yordanmasında ise travma sonrası stres belirtileri ve dünyaya ilişkin varsa- yımların anlamlı katkı sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini, eşlerinden gördükleri şiddet nedeniyle kadın konukevlerinde kalan 16-58 yaşları arasındaki 122 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Sosyodemografik Bilgi Formu, Dünyaya İlişkin Varsayımlar Ölçeği, Travma Sonrası Stres Belirtileri Ölçeği ve Trav- ma Sonrası Gelişim Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular: Verilerin incelenmesinde aşamalı regresyon analizi kullanılmıştır. Travma sonrası stres belirtilerini birinci sırada evlenme yaşı, ikinci sırada kendilik değeri değişkenle- rinin yordadığı; travma sonrası gelişimi ise birinci sırada iyilik varsayımı, ikinci sırada kontrol varsayımı değişkenle- rinin yordadığı bulunmuştur. Sonuçlar: Elde edilen bulgular, şiddete uğramış kadınlarla çalışan ruh sağlığı profes- yonelleri için yararlı olabilecek bir takım ipuçları sağlamaktadır. (Anadolu Psikiyatri Derg 2018; 19(6):537-544)

Posttraumatic stress and posttraumatic growth in women residing in shelters due to spousal violence

Objective: Violence against women can be defined as any gender-based actual or threatened acts of physical, sexual or financial (intended) harm that force or restrict the lives and freedom of women. The most common form of this violence is seen as inflicted by men with whom women are in relationship. The aim of the current study was to investigate posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth in women residing in shelters due to the violence they experienced from their spouses. For this purpose, it was evaluated whether world assumptions contribute to the prediction of the posttraumatic stress symptoms; and whether world assumptions and post- traumatic stress symptoms contribute to the prediction of posttraumatic growth. Methods: The sample consisted of 122 women, aged between 16-58 years, who were subjected to spousal violence and residing in shelters. The data were collected via the Sociodemographic Information Form, the World Assumptions Scale, the Posttraumatic Stress Symptoms Scale and Posttraumatic Growth Inventory. Results: Stepwise regression analyses were used to analyze the data. Posttraumatic stress symptoms were significantly predicted by the variables of age of marriage and self-esteem; and posttraumatic growth was predicted by benevolence of the world and control assump- tions.Discussion: The findings provide some hints that can be useful for mental health professionals working with battered women. (Anatolian Journal of Psychiatry 2018; 19(6):537-544)

PDF

___

Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi [İstanbul Sözleşmesi]. T.C. Resmi Gazete 2012, 28227 (Mükerrer), 8 Mart 2012. 2.World Health Organization. Global and Regional Estimates of Violence against Women: Prevalence and Health Effects of Intimate Partner Violence and Non-Partner Sexual Violence 2013 [cited 22.03.2017]. Available from: http://www.who.int.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İç Şiddet Araştırması. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık, 2015.
Herman J. Travma ve İyileşme (1992). T Tosun (Çev.), dördüncü baskı, İstanbul: Literatür Yayın-ları, 2016, s.93-119.
Aker AT, Sorgun E, Mestçioğlu Ö, Karakaya I, Kalender D, Acar G, ve ark. İstanbul’daki bomba-lama eylemlerinin erişkin ve ergenlerdeki travma-tik stres etkileri. Türk Psikoloji Dergisi 2008; 23:63-71.
Eşsizoğlu A, Aydın H, Bülbül İ. Terörist saldırılar sonrasında travma sonrası stres bozukluğu: Bir gözden geçirme. Klinik Psikiyatri 2009; 12:99-104.
Kira IA. Taxonomy of trauma and trauma assess-ment. Traumatology 2001; 7:73-86.
Ekşi A, Braun KL, Ertem-Vehid H, Peykerli G, Saydam R, Toparlak D, Alyanak B. Risk factors for the development of PTSD and depression among child and adolescent victims following a 7.4 magnitude earthquake. Int J Psychiatry Clin Pract 2007; 11:190-199.
İbiloğlu AO. Aile içi şiddet. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4:204-222.
Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (2013). E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: HYB Yayıncılık.
Bergner RM. Trauma, exposure, and world re-construction. Am J Psychother 2009; 63:267-269.
Dürü Ç. Travma Sonrası Stres Belirtileri ve Trav-ma Sonrası Büyümenin Çeşitli Değişkenler Açı-sından İncelenmesi ve Bir Model Önerisi. Yayım-lanmamış Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Karancı AN, Aker AT, Işıklı S, Başbuğ BB, Önen P, İzmit E, ve ark. Yetişkinlerde travmatik olay yaşama yaygınlığı, travma sonrası stres bozuklu-ğu ve travma sonrası gelişimin değerlendirilmesi. Ulusal Psikoloji Kongresi (Eylül 2008).
Calhoun LG, Tedeschi RG. The foundations of posttraumatic growth: New considerations. Psychological Inquiry 2004; 15:93-102.
Linley PA, Joseph S. Positive change following trauma and adversity: A review. J Trauma Stress 2004; 17: 11-21.
Tedeschi RG, Calhoun LG. The posttraumatic growth inventory: Measuring the positive legacy of trauma. J Trauma Stress 1996; 9: 455-471.
Baker JM, Kelly C, Calhoun LG, Cann A, Tedeschi RG. An examination of posttraumatic growth and posttraumatic depreciation: Two exploratory studies. J Loss Trauma 2008; 13:450-465.
Chopko BA. Posttraumatic distress and growth: an empirical etudy of police officers. Am J Psychother 2010; 64:55-72.
Janoff-Bulman R. Assumptive worlds and the stress of traumatic events: Applications of the schema construct. Social Cognition 1989; 7:113-136.
Yılmaz B. Arama-Kurtarma Çalışmalarında Trav-ma Sonrası Stres Belirtileri ve Travma Sonrası Büyüme ile İlişkili Değişkenler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Yılmaz B. Dünyaya ilişkin varsayımlar ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması: Ön çalışma. Türk Psikoloji Yazıları 2008; 11:41-51.
Şahin N, Durak-Batıgün A, Yılmaz B. Psikososyal Risk Faktörleri ve Deprem Sonrası Travma Tepki-leri. UNICEF - Milli Eğitim Bakanlığı Psikososyal Okul Projesi Değerlendirme Araştırması Raporu, Ankara, 2001.
Horowitz NJ, Wilmer N, Alvarez N. Impact of events scale: A measure of subjective stress. Psychosom Med 1979; 41:209-218.
Weathers F, Litz B, Herman DS, Keane TM. The PTSD checklist (PCL): Reliability, validity, and diagnostic utility. Annual Meeting of the Interna-tional Society for Traumatic Stress (Ekim 1993, San Antonio, TX).
Yılmaz B, Hisli-Şahin N. Arama-kurtarma çalışan-larında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme. Türk Psikoloji Dergisi 2007; 22(59):119-133.
Vahip I, Doğanavşargil Ö. Aile içi fiziksel şiddet ve kadın hastalarımız. Türk Psikiyatri Derg 2006; 17:107-114.
Vries G-J, Olff M. The lifetime prevalence of traumatic events and posttraumatic stress disor-der in the Netherlands. J Trauma Stress 2009; 22:259-267.
Currier JM, Holland JM, Neimeyer RA. Assump-tive worldviews and problematic reactions to bereavement. J Loss Trauma 2009; 14:181-195.
Monson CM, Gradus JD, La Bash HAJ, Griffin MG, Resick PA. The role of couples’ interacting world assumptions and relationship adjustment in women’s postdisaster PTSD symptoms. J Trauma Stress 2009; 22:276-281.
Zepinic V. Disintegration of the self-structure caused by severe trauma. Psychology and Behavioral Sciences 2016; 5:83-92.
Mikkelsen EG, Einarsen S. Basic assumptions and symptoms of post-traumatic stress among victims of bullying at work. European Journal of Work and Organizational Psychology 2002; 11:87-111.
Cobb AR, Tedeschi RG, Calhoun LG, Cann A. Correlates of posttraumatic growth in survivors of intimate partner violence. J Trauma Stress 2006; 19:895-903.
Janoff-Bulman R. Posttraumatic growth: Three explanatory models. Psychological Inquiry 2004; 15:30-34.
Tedeschi RG, Park CL, Calhoun LG. Posttrau-matic Growth: Positive Changes in the Aftermath of Crisis. New Jersey: Lawrance Erlbaum, 1998.
Sumalla EC, Ochoa C, Blanco I. Posttraumatic growth in cancer: Reality or illusion? Clin Psychol Rev 2009; 29:24-33.
Janoff-Bulman R. Shattered Assumptions: to-wards a New Psychology of Trauma. New York: the Free Press, 1992, p.4.
Weinberg M, Besser A, Zeigler-Hill V, Neria Y. Bidirectional associations between hope, opti-mism and social support, and trauma-related symptoms among survivors of terrorism and their spouses. J Res Pers 2016; 62:29-38.
Solomon Z, Laufer A. In the shadow of terror: Changes in world assumptions in Israeli youth. J Aggress Maltreat Trauma 2004; 9:353-364.
Frazier P, Tashiro T, Berman M, Steger M, Long J. Correlates of levels and patterns of positive life changes following sexual assault. J Consult Clin Psychol 2004; 72(1):19-30.
Dekel S, Mandl C, Solomon Z. Shared and unique predictors of post-traumatic growth and distress. J Clin Psychol 2011; 67:241-252.
Zoellner T, Maercker A. Posttraumatic growth in clinical psychology: A critical review and introduc-tion of a two component model. Clin Psychol Rev 2006; 26:626-653.
Frazier P, Conlon A, Glaser T. Positive and negative life changes following sexual assault. J Consult Clin Psychol 2001; 69:1048-1055.