ELİF KARAGÜN, MUSTAFA YILDIZ, ZEKİYE BAŞARAN, ÇİĞDEM ÇAĞLAYAN

Sosyal fobi özellikleri gösteren üniversite öğrencilerinde rekreatif aktivitelerin fobik tutumlar üzerine etkisinin araştırılması

Amaç: Üniversite öğrencilerinde görülen sosyal fobi özelliklerinin giderilmesinde rekreatif etkinliklerin etkisini ince-lemektir. Yöntem: Üniversite birinci sınıf öğrencilerinden sosyal fobik belirti özelliklerini orta ve şiddetli düzeyde yaşadığını belirten, etkinliklere gönüllü katılmak isteyen 50 öğrenci müdahale, katılmak istemeyen 50 öğrenci de kontrol grubu olarak atandı. İki gruba da ön test olarak Liebowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği (LSAÖ) ve Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği (CBSÖ) uygulandı. On iki hafta süresince müdahale grubuna haftada iki gün ve 2.5 saat süren müzik, dans, bowling, resim, heykel, izcilik, binicilik, piknik, yaratıcı drama, buz pateni, voleybol gibi rekrea-tif etkinlikleri içeren bir program uygulanması sonrasında, iki grupta son test ölçümleri yapıldı. Bulgular: Ön test-ler yönünden müdahale ve kontrol grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark görülmezken, son testler yönünden LSAÖ toplam puanı müdahale grubunda 120.93±21.14'ten 80.95±20.96'ya (p=0.000), kontrol grubunda 117.05±16.35'ten 107.62±20.51'e (p=0.000) düşerken; CBSÖ puanı müdahale grubunda 54.98±20.21'den 65.81±20.38'e (p=0.000), kontrol grubunda 55.00±16.12'den 59.30±18.78'e (p=0.01) yükselmiştir. Kontrol ve müdahale grubu CBSÖ (p=0.000) ve LSAÖ (p=0.000) puanları arasında ileri derecede anlamlı bir fark görülmüş-tür. Tartışma: Müdahale grubunun katıldığı sosyal etkileşimi temel alan etkinlikler sayesinde özgüvenin artması ve kaçınma davranışının azalmasının sosyal fobi puanlarının düşmesinde etkili olduğu düşünülebilir. Sonuç olarak bu çalışma rekreatif etkinliklerin sosyal fobi özelliklerinin giderilmesinde etkili olabileceğini göstermektedir.

The effect of recreational activities on phobic attitudes of the university students with social phobia: A comparative study

Objective: This study aims to analyze the effect of recreational activities in the elimination of social phobias from which undergraduate sufferers. Methods: Fifty freshmen with social phobias at moderate or severe levels who wanted to participate in the recreational activities voluntarily formed the experimental group while another 50 freshmen who are not willing to take part in these activities formed the control group. As the pre-test, Liebowitz Social Anxiety Scale (LSAS) and Coopersmith Self-Esteem Inventory (CSEI) were applied. Last test measure-ments were carried out on the both after a 12-week program which included recreational activities such as music, dance, bowling, painting, sculpture, scouting, horse-riding, going for picnics, creative drama, ice-skating, and volleyball. Results: There was no statistically significant difference between the experimental group and the control group in the initial test, but in the last test total LSAS score in the experimental group dropped from 120.93±21.14 to 80.95±20.96 (p=0.000). In the control group, it dropped from 117.05±16.35 to 107.62±20.51 (p=0.000). CSEI score increased from 54.98±20.21 to 65.81±20.38 (p=0.000) in the experimental group while it increased from 55.00±16.12 to 59.30±18.78 (p=0.01) in the control group. A highly significant difference was found between LSAS (p=0.000) and CSEI (p=0.000) scores both in the experimental and control groups. Discus-sion: The increase in self-confidence and the decrease in avoidance behavior by means of the activities based on social interaction in which the experimental group participated can be thought to be effective in the decrease in social phobia scores. In conclusion, this study has accounted for the fact that recreational activities can be effec-tive in the elimination of social phobia characteristics.

___

1.Dilbaz N. Sosyal fobi. Psikiyatri Dünyası 1997; 1:18-24.
2.Leary MR, Kowalski RM. The self-presentation model of social phobia. RG Heimberg, MR Liebowitz, DA Hope, FR Schneier (Eds.), Social Phobia: Diagnosis, Assessment and Treatment, New York, Guilford Press, 1995, p.94-113.
3.Sungur MZ. Sosyal fobi. R Tükel (Ed.), Anksiyete Bozuklukları, Ankara, Çizgi Tıp Yayınevi, 2000, s. 59-79.
4.Yolaç P. Sosyal fobi ve bilişsel-davranışçı tedavi yaklaşımı. I Savaşır, G Boyacıoğlu, E Kabakçı (Eds.), Bilişsel-Davranışçı Terapiler. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları No.7, 2003, s. 47-71.
5.Biçer T. NLP Kişisel Lidedik. İstanbul, Beyaz Yayınları, 1999.
6.Cahili SP, Foa EB. Anxiety disorders: Cognitive-behavioral therapy. BJ Sadock, WA Sadock (Eds.), Comprehensive Textbook of Psychiatry, eighth ed., vol.1, Baltimore, Williams & Wilkins, 2005, p.1788-1799.
7.Rose SD. Group Therapy with Troubled Youth: A Cognitive-Behavioral Interactive Approach. London, Sage, 1998.
8.Brody JE. Doğru egzersizi seçme. N Rugancı (Çev.), Stresle Başça Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım, Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1998, s.124-132.
9.Gökçe SF. Stres yönetimi: Bedene yönelik teknikler. Türk Psikoloji Bülteni 2004; 10:128-135.
10.Steptoe A, Edwars S, Moses J, Mathews A. The effects of exercise training on moods and perceived coping ability in anxious adults from the general population. J Psychosom Res 1989; 5:537-547.
11.Karakaya I, Coşkun A, Ağaoğlu B. Yüzücülerin benlik saygısı ve kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2006; 7:162-166.
12.Köktaş Ş. Rekreasyon Boş Zamanı Değedendir-me. Ankara, Nobel Yayınevi, 2004.
13.Başaran Z, Erenci T. Bir üniversite kampusünde rekreasyon tercihinin belirlenmesi (Umuttepe örneği). 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi (3-5 Kasım 2006, Muğla), Tam Metin Kitabı, Muğla, 2006, s. 69-70.
14.Bond DS, Lyle RM, Tappe MK, Seehafer RS, DZurilla TJ. Moderate aerobic exercise, t'ai chi and social problem-solving ability in relation to stress. Int J Stress Manage 2002; 9:329-343.
15.Gosselin C, Taylor A. Exercise as a stress management too!. Stress News 1999; 11.
16.Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, dördüncü baskı (DSM-IV). E Köroğlu (Çev.), Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 1995.
17.Soykan Ç, Devrimci ÖH, Gençöz T. Liebowitz Social Anxiety Scale: The Turkish versión. Psychol Rep 2004; 93:1059-1069.
18.Pişkin M. Türk ve ingiliz lise öğrencilerinin benlik saygısı yönünden karşılaştırılması. 3. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Kitabı, Adana, 1997, s. 21-35.
19.Türkçapar H. Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Uygulama. Ankara, HYB Yayıncılık, 2007, s.269.
20.Aydın A. Ergenlerde Sosyal Anksiyete Belirtilerini Azaltmaya Yönelik Bilişsel-Davranışçı Müdahale Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
21.Kessler RC, Stein MB, Berglund P. Social phobia subtypes in the national cormobidity survey. Am J Psychiatry 1998; 155:613-619.
22.Gümüş AE. Sosyal Kaygı ile Başa Çıkma Grup Programının Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2002.
23.Palancı M. Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Problemlerini Açıklama ve Gidermeye Yönelik Gerçeklik Terapisi Oryantasyonlu Bir Yardım Modelinin Geliştirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004.