Panik bozukluğunda beyin görüntüleme çalışmaları

Amaç ve Yöntem: Panik bozukluğu (PB) yineleyici, beklenmedik panik ataklarına ek olarak başka ataklar olacağına ilişkin sürekli kaygı duyma ve ataklarla ilişkili belirgin davranış değişiklikleri gösterme ile belirlenen bir anksiyete bozukluğudur. PB ile ilgili beyin bölgeleri henüz net olarak ortaya konmamıştır. PB’nda panik ataklarının beyin sapı kaynaklı olduğu, beklenti anksiyetesinin limbik yapılarla ilişkili olduğu ve agorafobinin ise frontal korteksle ilişkili olduğu belirtilmiş olsa da, bu kadar kesin ayrımlar yapmanın olası olmadığını ortaya koyan araştırmalar da vardır. Bu yazıda, PB hastalarında yapılmış yapısal ve işlevsel beyin görüntüleme çalışmaları gözden geçirilecek ve panik bozukluğu ile ilişkili olduğu düşünülen başlıca nöroanatomik bölgeler tartışılacaktır. Bulgular: Yapısal ve işlevsel beyin görüntüleme çalışmalarında, PB hastalarının kontrol olgularına göre belirli farklılıklar gösterdiği bildirilmektedir. Bu farklılıklar özellikle parahipokampal alanlarda ve frontal kortekste olduğu dikkati çekmektedir. PB olgularında sağ parahipokampal bölgede sola göre kanlanma artışı olduğu ve frontal bölge aktivitesinde azalma olduğu saptanmıştır. Tartışma: Prefrontal korteksteki etkinlik düşüklüğü, amigdalada görülen etkinlik artışı ile birliktelik göstermektedir. Prefrontal korteksin bir parçasını oluşturan ön singulat korteksin duyusal girdinin emosyonel içeriğine daha duyarlı olduğu bildirilmektedir. Singulat korteks korku ile ilişkili otomatik reaksiyonun oluşmasını engellemek amacı ile amigdala üzerinde baskılayıcı bir etkide bulunur. PB’nda prefrontal kortekste görülen etkinlik azalması, amigdalanın anksiyetenin oluşumuna yol açan beyin yapılarını uygunsuz olarak uyarmasına yol açabilmektedir. Sağ hemisferin otonomik işlev değişikliklerini ve içsel algıları kontrol ettiği gösterilmiştir. Sağ parahipokampal alanda sola göre daha çok etkinlik artışı olması, PB hastalarının içsel uyaranlara olan duyarlılık artışına işaret etmektedir.

Neuroimaging studies in panic disorder

Objectives and Methods: Panic disorder (PD) is an anxiety disorder that is characterized by repetetive, unpredicted panic attacks in addition to anticipatory anxiety and significant behavioral disturbences related to panic attacks. Brain regions which are related to PD are not adequately idendified. Despite panic attacks are assumed to be related to brainstem, anticipatory anxiety to limbic structures and agoraphobia to frontal cortex, these differentiations are not validated. This article reviews the structural and functional brain imaging studies in PD and discusses the relations between certain neuroanatomic structures and PD. Results: In terms of structural and functional neuroimaging findings, specific consistent differences are reported between PD patients and control subjects. The differences are especially found in parahippocampal areas and frontal cortex. Patients with PD have increased perfusion in right parahippocampal area in respect to left and decreased activity in frontal lobes. Discussion: Decreased activity in prefrontal area is related to increased activity seen in amygdala. Anterior cingulate cortex which is a part of prefrontal cortex is reported to be sensitive to emotional content of sensory input more. Cingulate cortex has an inhibitory effect on amygdala in order to inhibit spontaneous response related to fear and anxiety. The decreased activity in prefrontal cortex that is reported in patients with PD may predispose amygdala for inconvenient activation of structures that are responsible for anxiety symptoms. Right hemisphere is shown to regulate autonomic functions and internal inputs. Increased perfusion in right parahippocampal area in respect to left may be related to the increased sensitivity to internal inputs seen in patients with PD.

___

  • 1. Boushuien ML, Ter Host GJ, Paans AM, Reinder AA, der Boer JA. rCBF differences between panic disorder and control subjects during anticipitory anxiety and rest. Biol Psychiatry 2002; 52 (suppl.2):126-135.
  • 2. Gorman JM, Kent JM, Sullivan GM, Coplan JD. Neuroanatomical hypothesis of panic disorder, revised. Am J Psychiarty 2000; 157:493-505.
  • 3. Dietch JT. Cerebral tumor presenting with panic attack. Psychosomatics 1984; 25(suppl.11):861- 863.
  • 4. Maricle RA, Sennhausers S, Burry JM. Panic Disorder Associated with right parahippocampal lesion. J Nerv Ment Dis 1991; 179 (suppl.6):374- 375.
  • 5. Lauer CJ, Krieg JC. Sleep electroencephalographic patterns and cranial computed tomography in anxiety disorders. Compr Psychiatry 1992; 33(suppl.3):213-219.
  • 6. Ontiveros A, Fontaine R, Breton G, Elie R, Fontaine S, Dery R. Correlation of severity of panic disorder and neuroanatomical changes on magnetic resonance imaging. J Neuropsychiatry Clin Neurosci 1989; 1:404-408.
  • 7. Fontaine R, Breton G, Dery R, Fontaine S, Elie R. Temporal lobe abnormalities in panic disorder: An MRI study. Biol Psychiatry 1990; 27:304-310.
  • 8. Dantendorfer K, Prayer D, Kramer J, Amering M, Baischer W, Berger P, ve ark. High frequency of EEG and MRI brain abnormalities in panic disorder. Psychiatry Res 1996; 68(suppl.1):41-53.
  • 9. Uchida RR, Del-Ben CM, Santos AC, Araujo D, Crippa JA, Guimaraes FS, et al. Decreased left temporal lobe volume of panic patients measured by magnetic resonance imaging. Braz J Med Biol Res 2003; 36:925-929.
  • 10. Massana G, Sera-Grabulosa JM, Sladago- Pineda P, Gasto C, Junque C, Massana J, et al. Amygdalar atrophy in panic disorder patients detected by volumetric magnetic resonance imaging. Neuroimage 2003; 19:80-90.
  • 11. Kuğu N, Bolayır E. Anksiyete bozukluklarında PET ve SPECT bulguları. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2001; 11:132-142.
  • 12. Sackeim HA, Prohovnik I, Moeller JR, Brown RP, Apter S, Prudic J, et al. Regional cerebral blood flow in mood disorders. I. Comparison of major depressives and normal controls at rest. Arch Gen Psychiatry 1990; 47:60-70.
  • 13. Buchsbaum MS, Kessler R, King A, Johnson J, Cappelletti J. Simultaneous cerebral glucography with positron emission tomography and topographic electroencephalography. Prog Brain Res 1984; 62:263-269.
  • 14. Yarowsky PJ, Ingvar DH. Symposium summary. Neuronal activity and energy metabolism. Fed Proc 1981; 40(suppl.9):2353-2362.
  • 15. Fox PT, Raichle ME. Focal physiological uncoupling of cerebral blood flow and oxidative metabolism during somatosensory stimulation in human subjects. Proc Natl Acad Sci 1986; 83(suppl.4): 1140-1144.
  • 16. Reiman EM, Raichle ME, Robins E, Butler FK, Herscovitch P, Fox P, et al. The application of positron emission tomography to the study of panic disorder. Am J Psychiatry 1986; 143:469-477.
  • 17. Nordahl TE, Stein MB, Benkefalt C, Semple WE, Andreason P, Uhde TW, et al. Regional cerebral metabolic asymmetries replicated in an independent group of patients with panic disorders. Biol Psychiatry 1998; 44(suppl.10):998-1006.
  • 18. De Cristofaro MT, Sessarego A, Pupi A, Biondi F, Fravelli C. Brain perfusion abnormalities in drugnaive, lactate-sensitive panic patients: a SPECT study. Biol Pychiatry 1993; 33:505-512.
  • 19. Stewart RS, Devous MD Sr, Rush AJ, Lane L, Bante FJ. Cerebral blood flow changes during sodium-lactate-induced panic attacks. Am J Psychiatry 1988; 145(supll.4):442-449.
  • 20. Eren İ, Tükel R, Polat A, Ünal S. Panik bozukluğunda bölgesel beyin kan akımı değişikliklerinin Tc99m-HMPAO SPECT ile değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 2002; 13(suppl.2):89-97.
  • 21. Weizman R, Weizman A, Kook KA, Vocci F, Deutsch SI, Paul SM. Repeated swim stress alters brain benzodiazepine receptors measured in vivo. J Pharmacol Exp Ther 1989; 249 (suppl.3):701-707.
  • 22. Drugan RC, Basile AS, Crawley JN, Paul SM, Skolnick P. Inescapable shock reduces [3H]Ro 5-4864 binding to "peripheral-type" benzodiazepine receptors in the rat. Pharmacol Biochem Behav 1986; 24(suppl.6):1673-1677.
  • 23. Roy-Byrne PP, Cowley DS, Greenblatt DJ, Shader RI, Hommer D. Reduced benzodiazepine sensitivity in panic disorder. Arch Gen Psychiatry 1990; 47(suppl.6):534-538.
  • 24. Abadie P, Boulenger JP, Benali K, Barre L, Zarifian E, Baron JC. Relationships between trait and state anxiety and the central benzodiazepine receptör: A PET study. Eur J Neurosci 1999; 11:1470- 1478.
  • 25. Bremmer JD, Innıs RB, White T, Fujita M, Silbersweig D, Goddard AW, et al. SPECT [I- 123] Iomazenil measurement of the benzodiazepine receptor in panic disorder. Biol Psychiatry 2000; 47:96-106.
  • 26. Kaschka W, Feistel H, Ebert D. Reduced benzodiazeine receptor binding in panic disorders measured by iomezanil SPECT. J Psychiatr Res 1995; 29:427-434.
  • 27. Schegel S, Steinert H, Bockisch A, Hahn K, Schloesser R, Benkert O. Decreased benzodiazepine receptor binding in panic disorder measured by IOMAZENİL-SPECT. A preliminary report. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 1994; 244:49-51.
  • 28. Goddard AW, Mason GF, Appel M, Rothman DL, Gueorguieva R, Behar KL, et al. Impaired GABA neuronal response to acute benzodiazepine administration in panic disorder. Am J Psychiatry 2004; 161:2186-2193.
  • 29. Neumeister A, Bain E, Nugent AC, Carson RE, Bonne O, Luckenbaugh DA, et al. Reduced serotonin type 1A receptor binding in panic disorder. J Neurosci 2004; 24:589-591.
  • 30. Keirs R, Erust T, Ross BD. Development of the human brain: in vivo quantification of metabolite level and water content with proton magnetic resonance spectroscopy. Magn Reson Med 1993; 30:424-437.
  • 31. Castillo M, Kwock L, Mukherji SK. Clinical application of proton MR spectroscopy. Am J Neuroradiology 1996; 17:305-311.
  • 32. Massana G, Gasto C, Junque C, Mercader JM, Gomez B, Massana J, et al. Reduced levels of creatinin in the right medial temporal lobe region of panic disorder patients detected with 1H magnetic resonance spectroscopy. Neuroimage 2002; 16:836-842.
  • 33. Maddock RJ, Buonocore MH, Kile SJ, Garrett AS. Brain regions showing increased activation by threat-related words in panic disorder. Neuroreport 2003; 14:325-328.
  • 34. Prosko J, Horacek J, Zalesky R, Kopecek M, Novak T, Poskova B, et al. The change of regional brain metabolism (18 FDG PET) in PD during the treatment with cognitive behavioral therapy and antidepressant. Neuro Endocrinol Lett 2004; 25 (suppl.5):340-348.
  • 35. Sakai Y, Kumano H, Nishikawa M, Sakano Y, Kaiya H, Imabayashi E, et al. Cerebral glucose metabolism associated with a fear network in panic disorder. Neuroreport 2005; 16(suppl.9): 927-931.
  • 36. Hariri AR, Bookheimer SY, Mazziotta JC. Modulating emotional responses: effects of a neocortical network on the limbic system. Neuroreport 2000; 11(suppl.1):43-48.
  • 37. Bush G, Luu P, Posner MI. Cognitive and emotional influences in anterior cingulate cortex. Trends Cogn Sci 2000; 4(suppl.6):215-222.
  • 38. Rauch SL, Whalen PJ, Shin LM, McInerney SC, Macklin ML, Lasko NB, et al. Exaggerated amygdala response to masked facial stimuli in posttraumatic stress disorder: a functional MRI study. Biol Psychiatry 2000; 47(suppl.9):769-776.
  • 39. Kalari RN, Stockmeier CA, Harik SI. Brain microvessles are inervated by locus coeruleus noradrenergic neurons. Neurosci Lett 1989; 97:203-208.
  • 40. Sinha AK, Weiss HR. Chemical stimulation of locus coeruleus neurons reduces regional cerebral blood flow in rat. J Cereb Blood Flow Metab 1991; 11(Suppl.2):690.
  • 41. Katkin ES, Cestaro VL, Weitkunat R. Individual differences in cortical evoked potentials as a function of heartbeat detection avalibility. Int J Neurosci 1991; 61:307-311.
Anadolu Psikiyatri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-6631
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

Panik bozukluğunda beyin görüntüleme çalışmaları

AYTÜL KARABEKİROĞLU, Koray KARABEKİROĞLU, Gül bahar CÖMERT, VOLKAN TOPÇUOĞLU

Ruh hastalığına yönelik inanç ve tutumlar

MAHİRE OLCAY ÇAM, AYŞEGÜL BİLGE

İzmir ilinde lise öğrencilerinin riskli davranışları

Şahbal ARAS, Türkan GÜNAY, Esmahan ORÇIN

Temel sağlık hizmetlerinde aile merkezli sistemik psikososyal yaklaşım II: Toplumsal süreçler ve aile merkezli müdahaleler

M. Kemal KUŞÇU, Seymaner Vaide SAVUR, Pınar ÖNEN, Sinan BUDAK

Dirençli iki uçlu bozukluğu ve konjenital hipotiroidisi olan hastada tiroksin güçlendirme tedavisi: Olgu sunumu

Hilal ADALETLİ, Haluk A. SAVAŞ, Neslihan CANSEL, Esen SAVAŞ, Mehmet CANSEL

Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri

Sezer AYAN

Hemodiyaliz tedavisi alan son dönem böbrek yetmezliği hastalarında psikososyal değerlendirme

Özkan GÜLER, Şeref YÜKSEL, Gürsel ACARTÜRK, Ömer ÖZBULUT, Mehmet ÇÖLBAY, İhsan USLAN, Özcan KARAMAN, Ömer GEÇİCİ

Clark-Beck Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği’nin Türk toplumunda psikometrik özellikleri

LÜTFULLAH BEŞİROĞLU, Mehmet Yücel AĞARGÜN, Murat BOYSAN, Mustafa GÜLEÇ, Buket ERYONUCU

Sibutramin ile ilişkili özkıyım düşünceleriyle seyreden depresyon: İki olgu sunumu

Cem ŞENGÜL, Balcı Ceyhan ŞENGÜL

Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Yaşlılık Psikiyatrisi Birimi’ne başvuran hastaların sosyodemografik ve klinik özellikleri

AYSUN KALENDEROĞLU, Mehmet YUMRU, Salih SELEK, Neslihan CANSEL, Osman VIRIT, Haluk A. SAVAŞ