Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri

Amaç: Bu çalışma, aile içinde şiddete maruz kalan çocukların saldırganlık eğilimlerini ölçmek ve saldırganlık eğilimlerinin çocukların sosyokültürel, ekonomik, psikolojik ve iletişimsel özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışmanın evrenini, Sivas merkez ilçede bulunan 70 ilköğretim okulunun VI., VII. ve VIII. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem oluşturulurken okullar, bulundukları mahallelerin sosyoekonomik ve kültürel düzeylerine göre düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç bölgeye ayrılmış ve her bir bölgeden bu bölgeyi temsil edecek niteliklere sahip beş okul, toplam on beş okul seçilmiştir. Bu on beş okuldan örnekleme alınan öğrenci sayısı 655’tir. Araştırma verileri, öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, aile yapısı, aile içi ilişkilerinin niteliği ve aile içinde çocuğa yönelik şiddetin varlığını ve şiddete potansiyel oluşturabileceği düşünülen ilişki ve etkenleri belirlemeye yönelik sorulardan oluşan anket formu ve saldırganlık ölçeği ile toplanmıştır. Bulgular: Çalışmada, anneleri tarafından şiddete uğradığı belirlenen öğrencilerin oranı %54, babaları tarafından şiddete uğradığı belirlenen öğrencilerin oranı ise %46 olarak saptanmıştır. Şiddete uğrayan öğrencilerin saldırganlık ölçeğinden alınan toplam ortalama puanı 42.52±9.24 olarak hesaplanmış olup, bu oran, şiddete uğrayan öğrencilerin saldırganlık eğilimlerinin fazla olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin saldırganlık ölçeğinden aldığı puanların sadece ailesinde yaşayan birey sayısı ve annesinin davranış tarzına göre anlamlı farklılık gösterdiği; öte yandan öğrencinin saldırganlık ölçeğinden aldığı puanların öğrencinin ailesinin kökeni, anne ve babasının eğitim düzeyi ve mesleği, ailesinin gelir düzeyi, ailesinde kararların alınma biçimi, annesi ve babası arasında şiddet olması, babasının kendisine karşı davranış tarzı, anne ve babasının kendisine ilgisi, anne ve babasının arkadaşlarını tanıması ve eve gelmesine izin vermesi, anne ve babasından korkması, anne ve babasıyla sorunlarını paylaşabilmesine göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır. (Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8:206-214)

Anahtar Kelimeler:

Çocuk istismarı, Saldırganlık, Anketler, Aile içi şiddet

PDF

___

1. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Aile İçinde ve Toplumsal Alanda Şiddet. Bilim Serisi 113, Ankara, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 1998.

2. Türk Dil Kurumu. Türkçe Sözlüğü. Ankara, 1979.

3. Erten Y, Ardalı C. Saldırganlık, şiddet ve terörün psikososyal yapıları. Şiddet, Cogito, Sayı: 6-7, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2001, s.143-164.

4. Worchel S. Agression: Harming others. USA, Social Psychology, Wadsworth Thomson Learning, 2000; 10:303-333.

5. WHO. Violence and health. Proceedings of a Who Global Symposium, 2003, Who/Wkc/Sym/00.1, 18.01.2005.

6. Nicolson P, Wilson R. Is domestic violence a gender issue? Views from a British City. J Comm Appl Soc Psychol 2004; 14:266-283.

7. Mian M. World Report on Violence and Health: What it means for children and pediatricians. J Pediatrics 2004; 145:14-19.

8. Özgüven İE. Ailede İletişim ve Yaşam. Ankara, Pdrem Yayınları, 2001.

9. Marino AB. Inequality and adolescent violence: An exploration of community, family, and individual factors. J Nat Med Assoc 2004; 96:486-495.

10. Sokullu AF. Kriminoloji ve viktimoloji bağlamında aile içi şiddete genel bir bakış. Suçla mücadele bağlamında Türkiye’de aile içi şiddet, ülke çapında kriminolojik-viktimolojik alan araştırması ve değerlendirmesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2003, s.7-9.

11. Balcıoğlu İ. Şiddet ve Toplum. İstanbul, Bilge Yayıncılık, 2001.

12. Kaufman J, Zigler E. Do abused children become abusive parents? Am J Orthopsychiatry 1987; 57:186-192.

13. Osofsky Joy D. Community outreach for children exposed to violence. Infant Ment Health J 2004; 5:478-487.

14. Dykstra CH, Alsop RJ. Domestic violence and child abuse. Englewood, American Humane Association, 1996.

15. Edleson JL, Grusznski RJ. Treating man who batter: four years of outcome data from the domestic abuse project. J Soc Sci Res 1988; 1:3-22.

16. Wildin SR, Williamson W, Wilson GS. Children of battered women: developmental and learning profile. Clin Pediatrics 1991; 30:299-302.

17. Pressel DM. Evaluation of physical abuse in children. Am Fam Physician 2000; 61:3057-3064.

18. Rittersberger HT. Aile içi şiddet: Bir sosyolojik yaklaşım. 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek. Ankara, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Yayın No: 285, 1989, s.119-131.

19. Browne K. Aile içinde çocuk istismarının anlaşılması ve sağaltımı. Çocuk İstismarı ve İhmali, Ankara, ILO, 1991, s.317-330.

20. Bulut I. Genç Anne ve Çocuk İstismarı. Ankara, Bizim Büro, 1990.

21. Polat O. Çocuk ve Şiddet. İstanbul, Derya Yayınları, 2001, s.87,117-161.

22. Göka E, Türkçapar H. Gençlik ve şiddet. Ankara Numune Hastanesi ve Ankara SSK Hastanesi Psikiyatri Bölümü, www.Sağlık.Tr.Net/Ruhsağlığışiddet 10.04.2005.

23. Zeytinoğlu S. Sağlık, sosyal hizmet, hukuk ve eğitim alanlarında çalışanların Türkiye’de çocuk istismarı ve ihmali sorunu ile ilgili görüşleri. Çocuk İstismarı ve İhmali, Ankara, ILO, 1991, s.147-162.

24. Jain A. Emergency department evaluation of child abuse. Emerg Med Clin North Am 1999; 17:575-593.

25. Paoviloinen E, Astedt-Kurki P, Paunonen-Liimomen M, Laippolo P. Risk factors of child maltreatment within the family: towards a knowledgeable base of family nursing. Int Nurs Stud 2001; 38:297-303.

26. Zeytinoğlu S, Kozcu Ş. Fiziksel çocuk istismarı konusunda bir araştırma. Psikoloji Semineri, İzmir, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1991; 6-7:76-84.

27. Cüceloğlu D. İnsan ve Davranışı. İstanbul, Remzi Kitabevi, 2002.

28. Bulut I. Parçalanmış aileden gelen çocukların davranış özellikleri hakkında bir araştırma. Aile Yazıları 3, Birey, Kişilik ve Toplum, Bilim Serisi 5/III, Ankara, Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1990, s.197-228.

29. Öztürk B. Şiddet ve çocuk. www.kriminoloji.com, 15.09.2005

30. Polat O, Balcı G, Köknel Ö, Tüzün B, Serozan R, Aydın B ve ark. Ailenin ve Aile İçinde Çocuğun Korunması ve Çocuğun Statüsü Komisyonu Raporu 1. İstanbul Çocuk Kurultayı İstanbul Çocuk Raporu, (Yayına Haz. S Sayıta, M Şirin), İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları, Kitap No:87, 2000, s.117-161.

31. Zun LS, Rosen JM. Psychosocial needs of young persons who are victims of interpersonal violence. Pediatric Emerg Care 2003; 19:15-19.

32. Kulaksızoğlu A. Ergenlik Psikolojisi. İstanbul, Remzi Kitabevi, 1999.

33. Bilir Ş, Arı Dönmez NB, Güneysu S. 4-12 yaşları arasında 16.000 çocukta örselenme durumları ile ilgili bir inceleme. Çocuk İstismarı ve İhmali, Ankara, ILO, 1991, s.45-54.

34. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları. Ankara, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, No:86, 2000.

35. Atav N. Şahsiyetin gelişmesinde aile çevresinin ve ailedeki gerginliklerin etkileri. Aile Yazıları 3, Birey, Kişilik ve Toplum, Bilim Serisi 5/III, Ankara, Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1990.

36. Wolff S. Problem Çocuklar ve Tedavi. A Oral, S Kara (çev.), İstanbul, Say Yayınları, 1999.

37. Wrickel A, Allen L. Preventing Maladjustment from Infancy Trough Adolescence. Beverly Hills, Sage Publication, 1987.

38. Kury H, Chouaf S, Obergfell-Fuchs J, Woessner G. The scope of sexual victimization in Germany. J Interpers Violence 2004; 19:589-602.

39. Kars Ö. Çocuk İstismarı Nedenleri ve Sonuçları. Ankara, Bizim Büro Basım Evi, 1996.

40. Tajima E. Risk factors for violence against children. J Interpersl Violence 2002; 17:122-149.

41. Coheey C. Battered mothers who physically abuse their children. J Interpers Violence 2004; 19:943-952.

42. Kocacık F. Aile İçi İlişkilerde Kadına Yönelik Şiddet. Sivas, C.Ü. Yayınları, 2004.