GÜLCAN GÜLEÇ, Tufan Semiha TEMİZ, Onur ARMAĞAN, M. Sacit GÜLEÇ

Fibromiyalji ve majör depresyon hastalarının öznel uyku kalitesi açısından karşılaştırılması

Amaç: Bu çalışmada benzer patofizyolojik düzeneği paylaştıkları ve aynı spektrum içinde sınıflanabileceği ileri sürülen fibromiyalji sendromu ve majör depresyon hastalarında, bu iki bozukluk arasındaki ilişkinin tanımlanmasına katkıda bulunmak amacıyla, öznel uyku kalitesini karşılaştırmak ve uyku yakınmaları ile ilişkili klinik değişkenleri saptamak amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma 52 fibromiyalji sendromu (FMS), 31 majör depresyon (MD) tanısı konan hasta ve 37 sağlıklı kontrol ile yürütülmüştür. Çalışmaya katılanlar sosyodemografik veri toplama formu, Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği (STAI), Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADÖ), Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKÖ), Van Rüya Bunaltı Ölçeği (VRBÖ), Görsel Eşdeğerlik Ölçeği (GEÖ) ve Fibromiyalji Etkilenme Anketi (FEA) ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar: Depresyon ve anksiyete puanları MD grubunda, durumluk kaygı puanları FMS grubunda diğer gruplara göre yüksek saptanırken; uyku kalitesi puanları FMS ve MD hastalarında benzer düzeyde ve kontrol grubundan yüksek olarak saptanmıştır. MD hastalarında uyku kalitesindeki kötüleşme depresyon ve anksiyete ile ilişkiliyken, FMS grubunda ağrı şiddeti, anksiyete ve rüya anksiyetesi ile ilişkili bulunmuştur. Tartışma: Bu bulgular iki hastalık grubunda da farklı nedenlerle uyku kalitesinde benzer düzeyde bozulmanın olduğuna işaret etmekte ve serotonin, noradrenalin gibi ortak nörotransmitterlerin rol oynadığı FMS, uyku bozukluğu, ağrı, anksiyete, depresyon ilişkisinin anlaşılabilmesi için daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerekmektedir

Comparison of fibromyalgia and patients with major depression according to sleep quality

Objective: In this study, we aimed to evaluate subjective sleep quality and to determine clinical variables related with sleep complaints for contributing to the analyzing of the relationship between fibromyalgia syndrome and major depression, which may have common pathophysiological mechanisms and can be classified in the same spectrum. Methods: In this study we evaluated 52 fibromyalgia syndrome (FMS), 31 major depression (MD) patients and 37 healthy controls. Patients and controls were evaluated with sociodemographic data form, State- Trait Anxiety Inventory (STAI), Hospital Anxiety and Depression Scale (HAD), Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), the Van Dream Anxiety Scale (VDAS), Visual Analog Scale (VAS) and Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ). Results: Depression and anxiety scores were higher in MD group; trait anxiety scores were higher in FMS group. Trait anxiety scores were found similar in FMS and MD groups but higher than control group. In MD group deteroriation of sleep quality was related with depression and anxiety. In FMS group deteroriation of sleep quality was related with pain intensity, severity of anxiety and dream anxiety. Discussion: According to these findings we showed that in both in MD and FMS patients different reasons cause similar impairment in sleep quality. More studies are necessary for understanding the relationships between FMS sleep disorders, pain anxiety and depression which are related with common neurotransmitters such as serotonin and noradrenalin.

PDF

___

1. Ağargün MY, Tekeoğlu I, Günes A, Adak B, Kara H, Ercan M. Sleep quality and pain threshold in patient with fibromyalgia. Compr Psychiatry 1999; 40:226-228.
2. Yunus MB, Ahles TA, Aldag JC, Masi AT. Relationship of clinical features with psychological status in primary fibromyalgia. Arthritis Rheum 1991; 34:15-21.
3. Korszun A. Sleep and circadian rhythm disorders in fibromyalgia. Curr Rheumatol Rep 2002; 2:124-130.
4. Rains JC, Penzien DB. Sleep and chronic pain: challenges to the alpha-EEG sleep pattern as a pain specific sleep anomaly. J Psychosom Res 2003; 54:77- 83.
5. Epstein SA, Kay G, Clauw D, Heaton R, Klein D, Krupp L, et al. Psychiatric disorders in patients with fibromyalgia. A multicenter investigation. Psychosomatics 1999; 40:57-63.
6. Reilly PA. The differential diagnosis of generalized pain. Baillieres Best Pract Res Clin Rheumatol 1999; 13:391- 401.
7. Hudson JI, Pope HG Jr. The relationship between fibromyalgia and major depressive disorder. Rheum Dis Clin North Am 1996; 22:285-303.
8. Walter B, Vaitl D, Frank R. Affective distress in fibromyalgia syndrome is associated with pain severity. Z Rheumatol 1998; 57:101-104.
9. Hudson JI, Hudson MS, Pliner LF, Goldenberg DL, Pope HG Jr. Fibromyalgia and major depressive disorder: a controlled phenomenology and family history study. Am J Psychiatry 1985; 142:441-446.
10. Hudson JI, Arnold LM, Keck PE Jr, Auchenbach MB, Pope HG Jr. Family study of fibromyalgia and affective spectrum disorder. Biol Psychiatry 2004; 56:884-891.
11. Raphael KG, Janal MN, Nayak S, Schwartz JE, Gallagher RM. Familial aggregation of depression in fibromyalgia: a community-based test of alternate hypotheses. Pain 2004; 110:449-460.
12. Landis CA, Frey CA, Lentz MJ, Rothermel J, Buchwald D, Shaver JL. Self-reported sleep quality and fatigue correlates with actigraphy in midlife women with fibromyalgia. Nurs Res 2003; 52:140-147.
13. Wolfe F, Smythe HA, Yunus MB, Bennett RM, Bombardier C, Goldenberg DL, et al. The American College of Rheumatology 1990 criteria for the classification of fibromyalgia. Report of the Multicenter Criteria Committee. Arthritis Rheum 1990; 33:160-172.
14. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı (DSM IV), dördüncü baskı, E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 1994.
15. Price DD, McGrath PA, Rafii A, Buckingham B. The validation of visual analogue scales as ratio scale measures for chronic and experimental pain. Pain 1983; 17:45-56.
16. Burckhardt CS, Clark SR, Bennett RM. The Fibromyalgia Impact Questionnaire: development and validation. J Rheumatol 1991; 18:728-733.
17. Sarmer S, Ergin S, Yavuzer G. The validity and reliability of the Turkish version of the Fibro-myalgia Impact Questionnaire. Rheumatol Int 2000; 20:9-12.
18. Spielberg CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Manual for State-Trait Anxiety Inventory. Palo Alto, California Consulting Psychologists Press, 1970.
19. Öner N, LeCompte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. İkinci baskı, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, 1985.
20. Aydemir Ö. Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği Türkçe Formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1997; 8:280-287.
21. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 1996; 7:107-115.
22. Agargun MY, Kara H, Bilici M, Cilli AS, Telcioglu M, Semiz UB, et al. The Van Dream Anxiety Scale: a subjective measure of dream anxiety in nightmare sufferers. Sleep and Hypnosis 1999; 4:204-211.
23. Osorio CD, Gallinaro AL, Lorenzi-Filho G, Lage LV. Sleep quality in patients with fibromyalgia using the Pittsburgh Sleep Quality Index. J Rheumatol 2006; 33:1863-1865.
24. Agargun MY, Kara H, Solmaz M. Subjective sleep quality and suicidality in patients with major depression. J Pschiatr Res 1997; 31:377-381.
25. Pagano T, Matsutani LA, Ferreira EA, Ferreira EA, Marques AP, Pereira CA. Assessment of anxiety and quality of life in fibromyalgia patients. Sao Paulo Med J 2004; 122:252-258.
26. Güleç H, Sayar K, Topbaş M, Karkucak M, Ak İ. Fibromiyalji sendromu olan kadınlarda aleksitimi ve öfke. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15:191-198.
27. Sayar K, Gulec H, Topbas M, Kalyoncu A. Affective distress and fibromyalgia. Swiss Med Wkly 2004; 134:248-253.
28. Evren B, Evren C, Yapıcı A, Güler MH. Fibromiyalji hastalarında ağrı şiddeti ile psikiyatrik belirtiler arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Derg 2005; 6:69-74.
29. Clark S, Campbell SM, Forehand ME, Tindall EA, Bennett RM. Clinical characteristics of fibrositis. II. A "blinded," controlled study using standard psychological tests. Arthritis Rheum 1985; 28:132-137.
30. Kirmayer LJ, Robbins JM, Kapusta MA. Somatization and depression in fibromyalgia syndrome. Am J Psychiatry 1988; 145:950-954.
31. Ahles TA, Kahn AS, Yunus MB, Spiegel DA, Masi AT. Psychiatric status of patients with primary fibromyalgia, patients with rheumatoid arthritis, and subjects without pain: a blind comparison of DSM-III diagnoses. Am J Psychiatry 1991; 148:1721-1726.
32. Thieme K, Turk DC, Flor H. Comorbid depression and anxiety in fibromyalgia syndrome: relationship to somatic and psychosocial variables. Psychosom Med 2004; 66:837-844.
33. Celiker R, Borman P, Oktem F, Gökçe-Kutsal Y, Başgöze O. Psychological disturbance in fibromyalgia: relation to pain severity. Clin Rheumatol 1997; 16:179-184.
34. Yunus MB. Fibromyalgia syndrome: clinical features and spectrum. R Pillemer (Ed.), The Fibromyalgia Syndrome: Current Research and Future Directions in Epidemiology, Pathogenesis and Treatment, New York, The Haworth Medical Press, 1994, p.5-21.
35. Moldofsky H. Sleep and pain. Sleep Med Rev 2001; 5:385-396.