İlker ÖZDEMİR, Yasir Şafak, SİBEL ÖRSEL, Akfer KARAOĞLAN KAHİLOĞULLARI, Hasan KARADAĞ

Bir toplum ruh sağlığı merkezinde şizofreni hastalarına uygulanan ruhsal-toplumsal uyumlandırma etkinliğinin araştırılması: Kontrollü çalışma

Amaç: Şizofreni tedavisinde bütüncül anlayış, ilaç tedavisi ile birlikte psikososyal tedavilerin uygulanmasını önermektedir. Çalışmamızda bir toplum ruh sağlığı merkezinde (TRSM) yapılan psikiyatrik uyumlandırma uygulamaları (ruhsal-toplumsal uyumlandırma ve farmakoterapi) ve bakım gereksinmelerinin karşılanmasına yönelik çalışmaların etkinliğinin, poliklinikte izlenen şizofreni hastalarıyla (farmakoterapi) karşılaştırarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmamıza kliniğimize bağlı TRSM'de (s=100) ve poliklinikte (s=50) şizofreni tanısı ile en az bir yıldır düzenli olarak izlenen hastalar alınmıştır. İki gruba da barınma, ekonomik durum, çalışma ve sosyal haklar içeren Sosyodemografik Veri Formu ile Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği, Negatif Semptomları Değerlendirme Ölçeği, Pozitif Semptomları Değerlendirme Ölçeği, Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği, İşlevsel Faaliyetler Anketi, Kısa İşlevsellik Değerlendirme Ölçeği, İçgörünün Üç Bileşenini Değerlendirme Ölçeği, Tıbbi Tedaviye Uyum Oranı Ölçeği ve bakım verenlerine Zarit Bakım Veren Yükü Ölçeği uygulanmıştır. Bulgular: Gruplar arasında sosyodemografik değişkenler açısından farklılık bulunmazken, bakım veren yükü poliklinik grubunda yüksekti. Klinik değerlendirmede pozitif ve negatif belirtilerde TRSM grubunda anlamlı farklılık gösteren düşük puanlar, depresyonda benzer; işlevsellik, iç görü ve tedavi uyumunda ise TRSM grubunda olumlu yönde anlamlı farklılık saptanmıştır. İşlevsellik alanlarında TRSM grubunun, 'özerklik', 'bilişsel işlevsellik', 'boş zaman etkinlikleri' alanlarında daha iyi, 'mesleksel işlevsellik', 'mali konular', 'kişilerarası ilişkiler' alanlarında ise benzer oldukları bulundu. Tartışma: Şizofrenideki güncel tedavi yaklaşımlarında, 'iyileşme' olarak ele alınan kavramda, hastaların toplum içinde yer almaları, bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesi ve çalışarak üretime katılmaları konularına vurgu yapılmaktadır. Çalışmamızda TRSM uygulamalarının birincil (işlevsellik, iç görü, tedavi uyumu, bakım veren yükü) ve ikincil (pozitif, negatif şizofreni belirtileri) sonuç göstergelerinde klinik gidişe olan olumlu etkisi saptandı. Diğer yandan mesleksel işlevsellik ve kişilerarası ilişkiler alanlarında henüz farklılık oluşturmadığı görülmektedir. Sonuçlar, uyumlandırma çalışmalarında mesleksel uyumlandırma alanı başta olmak üzere bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesine ağırlık verilmesinin önemini vurgulaması açısından önemlidir.

Investigation of the efficacy of a psychiatric-social rehabilitation performed İn patients with schizophrenia in a community mental health center: Controlled study

Objective: The holistic approach in schizophrenia treatment recommends the practice of psychosocial treatments in addition to medical treatment. In the present study we aimed to assess the effectiveness of psychosocial rehabilitation (psychosocial rehabilitation and pharmacotherapy) and care requirements performed in a Community Mental Health Center (CMHC) compared with patients treated as usual (pharmacotherapy) in the outpatient clinic. Methods: The study included patients who were regularly followed up because of schizophrenia for at least one year in CMHCs (n=100) and polyclinics (n=50). A Sociodemographic Data Form was used to question housing, economic status, working and social rights, and the Brief Psychiatric Rating Scale, Scale for the Assessment of Negative Symptoms, Scale for the Assessment of Positive Symptoms, Calgary Depression Scale for Schizophrenia, Functional Activities Questionnaire, Functioning Assessment Short Test, Schedule for Assessing the Three Components of Insight, and the Medication Adherence Rating Scale were applied to both groups, and the Zarit Caregiver Burden Interview was administered to caregivers. Results: Although there was no difference regarding sociodemographic variables between the groups, the caregiver burden was higher in the polyclinic group. Lower scores indicating significant difference in the CMHC group in positive and negative symptoms, were similar for depression, and a positively significant difference was detected in functionality, insight, and adherence to treatment. The CMHC group was found to be better in 'autonomy,' 'cognitive functionality,' and 'spare time activities' in functionality areas; however, patients were found as similar regarding 'occupational functionality,' 'financial issues,' and 'interpersonal relations'. Conclusion: The term 'recovery' in schizophrenia currently relates with patients having a role in society, improving independent life skills, and contributing to production by working. We detected the positive effect of CMHC practices in primary (functionality, insight, adherence to treatment, caregiver burden) and secondary (positive, negative schizophrenia symptoms) outcome indicators. However, no difference was detected in the areas of occupational functionality and interpersonal relations. The results are important because they emphasize the importance of concentrating on the improvement of independent life skills, particularly professional adaptation in adaptive studies.

PDF

___

1. Nasrallah H. Is schizophrenia recovery a "myth"? Curr Psychiatr 2008; 7:19-20.
2. Frith CD. The Cognitive Neuropsychology of Schizophrenia. New York: Psychology Press, 2014.
3. Warner R. Recovery from schizophrenia and the recovery model. Curr Opin Psychiatry 2009; 22(4):374-380.
4. Liberman RP. Recovery from Disability, Manual of Psychiatric Rehabilitation. Washington: American Psyhiatric Publishing, 2008.
5. Arslan M, Yazıcı A, Yılmaz T, Coşkun S, Kurt E. Rehabilitasyon programının şizofreni hastalarının kliniği, sosyal işlevselliği ve yaşam kalitesi üzerindeki uzun dönem etkileri: İzleme çalışması. Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16(4):238-246.
6. Yıldız M. Şizofreni: Hastalığı Anlamak ve Onunla Yaşamayı Öğrenmek. İstanbul: Okuyan Us, 2005.
7. Hasan AA, Callaghan P, Lymn JS. Evaluation of the ımpact of a psychoeducational intervention for people diagnosed with schizophrenia and their primary caregivers in jordan: A randomized controlled trial. BMC Psychiatry 2015; 15:72.
8. Chowdur R, Dharitri R, Kalyanasundaram S, Rao NS. Efficacy of psychosocial rehabilitation program: The RFS experience. Indian J Psychiatry 2011; 53(1):45-48.
9. Kopelowicz A, Zarate R, Wallace CJ, Liberman RP, Lopez SR, Mintz J. The ability of multifamily groups to improve treatment adherence in Mexican Americans with schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 2012; 69:265-273.
10. Mueser, KT, Corrigan PW, Hilton DW, Tanzman B, Schaub A, Gingerich S, et al. Illness management and recovery: a review of the research. Psychiatr Serv 2002; 53:1272-1284.
11. Leclerc C, Lesage AD, Ricard N, Lecomte T, Cyr M. Assessment of a new rehabilitative coping skills module for persons with schizophrenia. Am J Orthopsychiatry 2000; 70(3):380-388.
12. Lecomte T, Cyr M, Lesage AD, Wilde J, Leclerc C, Ricard N. Efficacy of a self-esteem module in the empowerment of individuals with schizophrenia. J Nerv Ment Dis 1999; 187:406-413.
13. Bustillo JR, Lauriello J, Horan WP, Keith SJ. The psychosocial treatment of schizophrenia: an update. Am J Psychiatry 2001; 158:163-175.
14. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Ankara: TC Sağlık Bakanlığı, 2011.
15. Örsel S. 'Özürlülük' kavramından 'engellilik' kavramına geçiş: Değişen kavramlar uygulamaya nasıl yansıyor? TPD Bülteni 2013; 16(3):4-7.
16. Doğan O. Social psychiatry practices in Turkey from yesterday to today. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17:136-142.
17. Ensari H, Gültekin BK, Karaman D, Koç A, Beşkardeş AF. Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: Bir yıllık izleme sonuçları. Anadolu Psikiyatri Derg 2013; 14:108-114.
18. Saruç S, Kılıç AK. Toplum Ruh Sağlığı Merkezinden hizmet alan hastaların sosyal profili ve merkezde verilen hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet 2015; 26:53-71.
19. Yazıcı E, Karabulut Ü, Yıldız M, Tekeş SB, İnan E, Çakır U, ve ark. Şizofrenisi olan hastalara bakım verenlerin yükü ve ilişkili etmenler. Arch Neuropsychiatry 2016; 53:96-101.
20. Aydın E, Tabo A, Karamustafalıoğlu KO, Alataş G, Aydın E, Yiğit S, et al. Revolving door phenomenon: The effect of application of community based mental health services model at acute psychiatric hospitalization. Anatolian Journal of Psychiatry 2014; 15(3):185-191.
21. Vreeland B, Minsky S, Yanos T, Menza M, Gara M, Kim E, et al. Efficacy of the team solutions program for educating patients about illness management and treatment. Psychiatr Serv 2016; 57:822-828.
22. Drake RE, Whitley R. Recovery and severe mental illness: description and analysis. Can J Psychiatry 2016; 59(5):236-242.
23. Chan SWC, Yip B, Tso S, Cheng BS, Tam W. Evaluation of a psychoeducation program for Chinese clients with schizophrenia and their family caregivers. Patient Educ Couns 2009; 75(1):67-76.
24. Xiang Y, Weng Y, Li W, Gao L, Chen G, Xie L ve ark. Training patients with schizophrenia with the community reentry module. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2006; 41(6):464-469.
25. Bellack AS, Mueser KT, Gingerich S, Agresta J. Social Skills Training For Schizophrenia: A StepBy-Step Guide. New York: Guilford Publications, 2013.
26. Overall JE, Gorham DR. The brief psychiatric rating scale. Psychol Rep 1962; 10:799-812
27. Soykan Ç. Institutional Differences and Case Typically Related to Diagnosis, Symptom Severity, Prognosis and Treatment. Unpublished Master Thesis, Ankara, Middle East Technical University, Clinical Psychology, 1990.
28. Andreasen NC. Methods for assessing positive and negative symptoms. Mod Probl Pharmacopsychiatry 1990; 24:73-88.
29. Erkoç Ş, Arkonaç O, Ataklı C, Özmen E. Pozitif Semptomları Değerlendirme Ölçeğinin güvenilirliği ve geçerliliği. Düşünen Adam 1991; 4:20-24.
30. Erkoç Ş, Arkonaç O, Ataklı C, Özmen E. Negatif Semptomları Değerlendirme Ölçeğinin güvenilirliği ve geçerliliği. Düşünen Adam 1991; 4:16-19.
31. Addington D, Addington J, Maticka-Tyndale E. Specificity of the Calgary Depression Scale for schizophrenics. Schizophr Res 1994; 11:239-244.
32. Aydemir Ö, Danacı AE, Pırıldar ŞA, Deveci A, İçelli İ. Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeğinin Türkçe versiyonunun duyarlılığı ve özgüllüğü. Arch Neuropsychiatry 2000; 37:210-213.
33. Thompson K, Kulkarni J, Sergejew AA. Reliability and validity of a new Medication Adherence Rating Scale (MARS) for the psychoses. Schizophr Res 2000; 42:241-247.
34. Koç A. Kronik Psikoz Hastalarında Tedavi Uyumunun ve Tedavi Uyumu ile İlişkili Etkenlerin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2006.
35. David AS. Insight and psychosis. Br J Psychiatry 1990; 156:798-808.
36. Arslan S, Günay Kılıç B, Karakılıç H. İçgörünün üç bileşenini değerlendirme ölçeği: güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Türkiye'de Psikiyatri 2001; 3:17-24.
37. Selekler K, Cangöz B, Karakoç E. Norm determination and adaptation study of Functional Activities Questionnaire on 50+ Turkish elderlys. Turk J Neurol 2004; 10:102-107.
38. Rosa AR, Sanchez-Moreno J, Martinez-Aran A, Salamero M, Torrent C, Reinares M, et al. Validity and reliability of the Functioning Assessment Short Test (FAST) in bipolar disorder. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2007; 3:5.
39. Aydemir Ö, Uykur B. Reliability and validity study of the Turkish Version of Functioning Assessment Short Test in Bipolar Disorder. Turk Psikiyatri Derg 2012; 23:193-198.
40. Özlü A, Yıldız M, Aker T. Zarit bakıcı yük ölçeğinin şizofreni hasta yakınlarında geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Arch Neuropsychiatry 2009; 46:38- 42.
41. Xia J, Merinder LB, Belgamwar MR. Psychoeducation for schizophrenia. Cochrane Database Syst Rev 2011; 6:CD002831.
42. Reine G, Lancon C, Di Tucci S, Sapin C, Auquier P. Depression and subjective quality of life in chronic phase schizophrenic patients. Acta Psychiatr Scand 2003; 108(4):297-303.
43. Rieckmann N, Reichenberg A, Bowie CR, Parrella M, White L, Friedman J ve ark. Depressed mood and its functional correlates in institutionalized schizophrenia patients. Schizophrenia Research 2005; 77(2):179-187.
44. Doğan S, Doğan O, Tel H, Çoker F, Polatöz Ö, Doğan FB. Psychosocial approaches in outpatients with schizophrenia. Psychiatr Rehabil J 2004; 27(3):279-282.
45. Pharoah F, Mari J, Rathbone J, Wong W. Family İntervention For Schizophrenia. Cochrane Database Syst Rev 2010.
46. Bauml J, Frobose T, Kraemer S, Rentrop M, Pitschel-Walz G. Psychoeducation: A basic psychotherapeutic intervention for patients with schizophrenia and their families. Schizophr Bull 2006; 32:1-9.
47. Glynn SM, Cohen AN, Dixon LB. The potential impact of the recovery movement on family interventions for schizophrenia: Opportunities and obstacles. Schizophr Res 2006; 32:451-463.
48. Yıldırım A, Ekinci M. Ruhsal eğitimin şizofreni hastalarının ailelerinin aile işlevleri, hastaların sosyal destek düzeyleri ve tedaviye uyum üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2010; 11:195-205.