ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÇEVRE TUTUMU VE FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ* -
Amaç: Bir canlının yaşam ortamı olarak tanımlanan çevre, birçok hemşire kuramcının da sağlık üzerindeki önemini vurguladığı bir kavramdır. Nüfus artışı, endüstrileşme, ekolojik dengenin bozulması sonucu birçok çevre sorunu ortaya çıkmakta ve bu sorunların temelinde, çevre konusuna ilişkin algı, tutum ve farkındalığın düşük olması yer almaktadır. Çalışmanın amacı, hemşirelerin çevreye yönelik farkındalık ve tutum düzeylerini belirlemektir. Yöntem: Üniversite hastanesinde çalışmakta olan hemşirelerde (N:486) tanımlayıcı tipte yapılan bu araştırmada, örneklem seçimine gidilmeyip, çalışmaya katılmayı kabul eden 230 (%47.32) hemşire ile araştırma yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından oluşturulan 8 soruluk anket formu ve "Çevre Farkındalık Ölçeği" ile "Çevre Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %89.1'inin kadın; %57.8'inin (n=133) evli olduğu; yaş ortalamasının 30.87±6.38 ve hemşire olarak çalışma süresinin 9.13±6.57 yıl olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin çevre farkındalık ölçeği puanı ortalamasının toplam ölçek puanı olan 90 üzerinden 85.51±5.81 ve çevre tutum ölçeği ortalamasının toplam ölçek puanı olan 110 üzerinden 88.59±8.81 olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Hemşirelerin çevreye yönelik tutumlarının farkındalık durumlarından daha düşük olmasının nedenlerinin tespit edilerek, davranışları tutuma çevirmek adına girişimlerin yapılması önerilmektedir.
Determination of environmental attitudes and awareness of nurses working in university hospital
Determination of environmental attitudes and awareness of nurses working in university hospital Introduction: The environment is defined as an organism's habitat concept and many nurse theorists emphasize the importance of environment on health. As a result of population growth, industrialization, deterioration of ecological balance, many environmental problems are emerging and on the basic of these problems, low perception, attitude and awareness towards environmental issues are related. The purpose of the study was to determine environmental awareness and attitudes of nurses. Methods: The present descriptive study was carried out at a university hospital. Any sample selection was made and between totally N:486 nurses, study was completed with n:230 (47.32%). For data collection, 8 itemed questionnaire that was developed by the researchers, the "Environmental Awareness Scale" and "Environmental Attitude Scale" were used. Findings: Eighty nine point one percent of the nurses were woman; 57.8% of them were married; average age of them was 30.87 ± 6.38 and working time was 9.13±6.57 years. Averaged scores were 85.51±5.81 with total scale scores of over 90 for environmental awareness and 88.59±8.81 with total scale scores of over 110 for environmental attitude scale. Conclusion: Determination the reasons for the lower awareness of the situation of nurses ' attitudes towards the environment is recommended to replace their attitudes to behavioral interventions.
___
- Ahi B, Özsoy S. İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Çevreye Yönelik Tutumları: Cinsiyet ve Mesleki Kıdem Faktörü. Kastamonu Eğitim Dergisi 2015;23(1):31-56.
- Alp E, Ertepinar H, Tekkaya C, Yılmaz A. A Statistical Analysis of Children's Environmental Knowledge and Attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education 2006;15(3):210-23.
- Aslan O, Sağır Ş.U, Cansaran A. Çevre Tutum Ölçeği Uyarlanması ve İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Tutumlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi 2008; 25(1):283-95.
- Aydın F, Kaya H. Secondary Education Students' Thoughts and Behaviours towards Environment (Karabuk Sample-Turkey). American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental 2011;10(2):248-56.
- Aydın F, Çepni O. University Students' Attitudes towards Environmental Problems: A Case Study From Turkey. International Journal of the Physical Sciences 2010;5(17):2715-20.
- Berberoğlu E.O, Uygun S. Çevre Farkındalığı- Çevre Tutumu Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Sınanması. Eğitim Fakültesi Dergisi 2012; 25(2):459-73.
- Çabuk B, Karacaoğlu C. Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2003; 36(1-2):189-98.
- Ek H.N, Kılıç N, Öğdüm P, Düzgün G, Şeker S. Adnan Menderes Üniversitesi'nin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi 2009; 17(1):125-36.
- Gökçe N, Kaya E, Aktay S, Özden M. İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları. İlköğretim Online 2008; 6(3):452-68.
- Güven E. Çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının tutumlarının belirlenmesi. Gefad/Gujgef 2013; 33(2):411-30.
- Güven E, Aydoğdu M. Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi 2012; 1(2):185-202.
- Kirk M. The impact of globalization and environmental change on health: Challenges for nurse education. Nurse Education Today 2002;22(1):60-72.
- Libster M. Elements of care; nursing enviromental theory in historical context. Holistik Nursing Practice 2008;22(3):160-70.
- Okuroğlu K.G. Hemşirelik eğitiminin öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarına etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012;14(3):27-38.
- Özmen D, Çetinkaya A.Ç, Nehir S. Araştırma üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4(6):330-44.
- Palmberg I.E, Kuru J. Outdoor activities as a basis for environmental responsibility. The Journal of Environmental Education 2000; 31(4):32-6.
- Şenyurt A, Temel A.B, Özkahraman Ş. Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2011;2(1):8-15.
- Şimşekli Y. Bursa'da "Uygulamalı Çevre Eğitimi" Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2001;14(1):73-84.
- Vaizoğlu S, Altıntaş H, Temel F, Ahrabi A.F, Aydoğan D, Bostancı S ve ark. Bir Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilincinin Değerlendirilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005;4(4):151-71.
- Velioğlu P. Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset; 1999. p.93-118.
- Yeşilyurt S, Gül Ş, Demir Y. Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci ve Çevresel Duyarlılığı: Ölçek Geliştirme Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013; 13(25):38-54.
- Yılmaz O, Boone, W.J, Andersen H.O. Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education 2004;26(12):1527-46.
- Zengin U, Kunt H. Ortaokul öğrencilerinin ağaç ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013;10(23):155-65.