PRİMER İNFERTİL KADINLARIN İNFERTİLİTEYE BAĞLI YAŞADIKLARI STRES DÜZEYLERİ VE ETKİLEYEN BAZI FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Öz Amaç: Bu araştırmanın amacı primer infertil kadınların infertiliteden kaynaklanan stres düzeylerini ve etkileyen bazı faktörleri belirlemektir.Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu araştırma, Akdeniz bölgesindeki bir ilde bulunan özel bir Tüp Bebek Merkezi’nde yapılmış, çalışmanın verileri Ocak-Nisan 2016 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini, belirtilen tarihler arasında ilgili merkezde tedavi gören primer infertil kadınlar oluşturmuştur. Araştırmaya alınma ölçütlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 577 primer infertil kadın araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu ve İnfertilite Stresi Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma kapsamına alınan kadınların yaş ortalamasının 28.35±4.11 olduğu, %44.5’inin üniversite mezunu olduğu, %28.6’sının infertilite nedeninin eşinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Kadınların kişisel alanda stres puan ortalamasının 17.59±1.97, evlilik alanında stres puan ortalamasının 10.52±2.13, sosyal alanda stres puan ortalamasının 7.18±2.76 olduğu belirlenmiştir. Kadınların eğitim düzeyine, mesleklerine, gelir düzeylerine, yaşadıkları yere, infertilite nedenine, infertilite ve evlilik sürelerine, tedavi sürelerine, önceki alınan tedavi türüne ve tedavi masraflarını karşılama şekillerine göre İnfertilite Stresi Ölçeği alt boyut puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: İnfertil kadınların kişisel ve evlilik alanında ileri düzeyde stres yaşadıkları sosyal alanda ise orta düzeyde stres yaşadıkları saptanmıştır. Kadınların eğitim düzeyinin, mesleklerinin, gelir düzeylerinin, yaşadıkları yerin, infertilite nedeninin, infertilite ve evlilik sürelerinin, tedavi sürelerinin, önceki alınan tedavi türünün ve tedavi masraflarını karşılama şekillerinin stres düzeylerini etkilediği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: İnfertilite, primer infertilite, kadın, stres, stresi etkileyen faktörler

Anahtar Kelimeler:

İnfertilite, primer infertilite, kadın, stres

PDF

___

Yoldemir T. Stres ve fertilite. Nedim Çiçek M. editör. Temel üreme endokrinolojisi ve infertilite. Ankara, Palme Yayıncılık, 2008; 393- 412.
Yılmaz T. İnfertil çiftlerin infertilite stresiyle başa çıkma yöntemleri, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, 2012, İstanbul
Yılmaz T, Yeşiltepe Oskay Ü. The Copenhagen Multi-centre Psychosocial Infertility (COMPI) Fertility Problem Stress and Coping Strategy Scales: A psychometric Validation Study in Turkish Infertile Couples. International Journal of Caring Sciences 2016;9(2). 452-62
Yılmaz T, Yeşiltepe Oskay Ü. İnfertilite Stresi ile Başa Çıkma Yöntemleri ve Hemşirelik Yaklaşımları HSP 2015;2(1):100-12.
Yanıkkerem E, Kavlak O, Sevil Ü. İnfertil Çiftlerin Yaşadıkları Sorunlar ve Hemşirelik Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 11:112-21.
WHO. Sexual and reproductive health.2017 http://www.who.int/reproductivehealth/topics/infertilit y/burden/en/ Erişim tarihi 07.09.2017
Valsangkar S, Bodhare T, Bele S, Sai S. An Evaluation of The Effect of Infertility on Marital, Sexual Satisfaction Indices and Health-Related Quality of Life in Women. Hum Reprod Sci, 2011; 4(2): 80-5.
Ünal S, Kargın M, Akyüz A. İnfertil kadınları psikolojik olarak etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2010; 9(5): 481-6.
Upkong D, Orji E. Nijerya’daki infertil kadınlarda ruh sağlığı. Türk Psikiyatri Derg. 2006; 17(4): 259- 65.
Topdemir Koçyiğit O. İnfertilite ve Sosyo-Kültürel Etkileri. İnsan Bil Derg 2012; 1(1):27-37.
Teskereci G, Öncel S. Effect of Lifestyle on Quality of Life of Couples Receiving Infertility Treatment, Journal of Sex & Marital Therapy, 2013;39:476-92.
Terzioğlu F, Türk R, Yücel Ç, Dilbaz S, Çınar Ö. Karahalil B. The Effect of Anxiety and Depression Scores of Couples Who Underwent Assisted Reproductive Techniques on The Pregnancy Outcomes. Afri Health Sci 2016;16(2): 441-50.
Taşkın L.Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 9. Baskı, Ankara, Sistem Ofset, 2016: 547-66
Taşçı E, Bolsoy N, Kavlak O, Yücesoy F. İnfertil kadınlarda evlilik uyumu. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2008;5:105-10.
Tahereh Delpasand T, Ahadi H, Jomehri F. Effects of Stress Management Training on Perceived Stress in Infertile Women Undergoing IVF in Infertility Treatment Center in Shıraz 2014. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences 2015;5(S1):2985-93.
Şen S, Sevil Ü. Stigma Experiences of Infertile Women: A Qualitative Study in Turkey. International Refereed Journal of Gynaecology and Maternal Child Health, 2016;6:63-82
Şen E, Bulut S, Şirin A. Primer İnfertil Kadınlarda Eşlerarası Uyumun İncelenmesi. F.N. Hem. Derg 2014;22(1): 17-24.
Sezgin H, Hocaoğlu Ç. İnfertilitenin Psikiyatrik Yönü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2014;6(2):165- 84.
Schmidt L. Infertility and assisted reproduction in Denmark. Epidemiology and psychosocial consequences. Thesis for Degree of Doctor of Medical Sciences, University of Copenhagen, 2006, Denmark.
Schmidt L, Holstein BE, Christensen U, Boivin J. Communication and Coping as Predictors of Fertility Problem Stress: Cohort Study of 816 Participants Who Did Not Achieve A Delivery After 12 Months of Fertility Treatment. Hum Reprod, 2005; 20(11): 3248- 56.
Saydam, B.K. Türk Toplumunda İnfertil Kadınların Statüsü. Sağlık ve Toplum, 2003; 13(1): 30-4.
Peterson BD, Pirritano M, Christensen U, Boivin J, Block J, Schmidt L. The Longitudinal Impact of Partner Coping in Couples Following 5 Years of Unsuccessful Fertility Treatments. Human Reproduction 2009; 24(7):1656–64.
Peterson BD, Newton CR, Rosen KH, Skaggs GE. Gender Differences in How Men and Women Who are Referred for IVF Cope with Infertility Stress. Human Reproduction 2006; 21(9):2443-9.
Özkan M, Baysal B. Emotional Distress of Infertile Women in Turkey. Clin Exp Obstet Gynecol. 2006; 33(1): 44-6.
Onat G, Kızılkaya Beji N. Effects of Infertility on Gender Differences in Marital Relationship and Quality of Life: A Case Control Study of Turkish Couples. Eur J Obst Gynecol Reprod Biol 2012; 165:243-8.
Noorbala AA, Ramazanzadeh F, Malekafzali H, Abedinia N, Forooshani AR, Shariat M, Jafarabadi M. Effects of A Psychological Intervention on Depression in İnfertile Couples. Int J Gynaecol Obstet, 2008; 101(3): 248-52.
Nahar P, Richters A. Suffering of childless women in Bangladesh: the intersection of social identities of gender and class. Med Anthropol 2011; 18:327–38.
Monga M, Alexandrescu B, Katz SE, Stein M, Ganiats T. Impact of Infertility on Quality of Life, Marital Adjustment, and Sexual Function. Urology 2004;63(1):126-30.
McQuillan J, Greil AL, White L, Jacob MC. Frustrated Fertility: Infertility and Psychological Distress among Women. Aust J Marriage Fam. 2003; 65(4): 1007-18.
Link BG, Phelan JC. Conceptualizing Stigma. Annu Rev Sociol 2001;27:363- 85.
Kılıç M, Ejder Apay S, Kızılkaya Beji N. İnfertilite ve Kültür. İ.Ü.F.N. Hem. Derg 2011; 19(2):109-15.
Kazandı M, Gunday O, Mermer TK, Erturk N, Ozkınay E. The Status of Depression and Anxiety in İnfertile Turkish Couples. Iran J Reprod Med, 2011; 9(2): 99-104.
Kavlak O, Saruhan A. İnfertil Kadınlarda Yalnızlık Düzeyi ve Bunu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Tıp Dergisi, 2002; 41(4): 229–32.
Karaca A, Ünsal G.İnfertil Kadınların İnfertiliye Bağlı Yaşadıkları Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2015;12 (2): 126-32.
İlerisoy M. İnfertilite tedavisi gören bireylerin duygusal yaşantıları ve baş etme yöntemleri üzerine bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi 2015;28:143-164.
İslimye Taşkın M, Usta A, Cüce C, Adalı E, Arslan M. İnfertil Kadınlarda Anksiyete, Depresyon ve İlişkili Faktörler. Eur J Health Sci 2016;2(3):79-84
Herrmann D, Scherg H, Verres R, Von Hagens C, Strowitzki T, Wischmann T. Resilience in İnfertile Couples Acts As A Protective Factor Against İnfertility-Specific Distress and İmpaired Quality of Life. J Assist Reprod Genet 2011;10:1111-7
Hammerberg K, Astbury J, Baker H. Women’s experiences of IVF: a follow- up study. Human Reroduction, 2001; 16: 374-83.
Hajela S, Prasad S, Kumaran A, Kumar Y. Stress and Infertility: A Review Int J Reprod Contracept Obstet Gynecol. 2016;5(4):940-3
Güz H, Ozkan A, Sarisoy G, Yanik F, Yanik A. Psychiatric symptoms in Turkish infertile women. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 2003; 24: 267-71.
Gülseren L, Çetinay P, Tokatlıoğlu B, Sarıkaya OO, Gulseren S, Kurt S. Depression and Anxiety Levels in İnfertile Turkish Women. J Reprod Med, 2006; 51: 421-6.
Güleç G, Hassa H, Yalçın EG, Yenilmez Ç. Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde, İnfertilitenin Cinsel İşlev ve Çift Uyumuna Etkisinin Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 2011; 22(3):166-76.
Eren Bodur, N., Çoşar, B, Erdem, M. İnfertil Çiftlerde Evlilik Uyumunun Demografik ve Klinik Değişkenlerle İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2013;38(1): 51-62.
Egelioğlu Çetişli N, Serçekuş P, Oğuz N.Primer İnfertil Kadınlarda Cinsel Doyum ve Çift Uyumu. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2014; 16(3): 38-47
Duvan C, Şatıroğlu H, Berker B, Çetinkaya E, Kahraman K. Yardımla Üreme Tekniklerinde İmplantasyon ve Gebelik Oranlarını Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Jinekoloji Obstetrik, 2003;13: 466-76.
Donkor E.S., Sandall J. The impact of perceived stigma and mediating social factors on infertilityrelated stress among women seeking infertility treatment in Southern Ghana. Social Science & Medicine 2007; 65(8): 1683-94
Domar, A.D. ve Kelly, A.L. Conquering Infertility: Dr. Alice Domar’sMind/Body Guide to Enhancing Fertility and Coping with Infertility. New York: Penguin Books, 2004.
Demirci, H. İnfertilitenin çiftler üzerindeki psikososyal ve psikoseksüel etkileri. Nezihe Kızılkaya Beji (Ed). İnfertilite Sorunu, Yardımcı Üreme Teknikleri ve Hemşirelik Yaklaşımı. İstanbul, F.N Hemşirelik Yuksekokulu Yayını, Emek Matbaacılık, 2001, 103-117.
Cousineau T, Domar A. Psychological Impact of İnfertility. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 2007; 21(2): 293-308.
Boivin J, Griffiths E, Venetis CA. Emotional Distress in Infertile Women and Failure of Assisted Reproductive Technologies: Meta-Analysis of Prospective Psychosocial Studies. BMJ, 2011; 342: d223.
Aydın S, Kızılkaya Beji N. İnfertil Çiftlerde Cinsel Fonksiyon ve İnfertilite Danışmanının Rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2013;10 (2): 8-13.
Aliyeh G, Laya F. Quality of Life and its correlates among a group of Infertile Iranian women. Med Sci Monit, 2007; 13(7): 313-7.
Akyüz A, Gürhan N, Bakır B. Development and Validation of an İnfertility Distress Scale for Turkish Women. TAF Prev Med Bull. 2008; 7(6): 469-76.
Aflakseir A, Zarei M. Association between Coping Strategies and Infertility Stress among a Group of Women with Fertility Problem in Shiraz, Iran. J Reprod Infertil. 2013;14(4):202-6.