Ahmet Şemsettin TAN

7874

Bazı Yağlık Hibrit Ayçiçeği Çeşitlerinin Menemen Ekolojik Koşullarında Performansları

Bu araştırmanın amacını istenilen özelliklere uygun yağlık hibrit ayçiçeği çeşit adaylarını saptamak oluşturmuştur. Denemeler, 2009 ve 2010 yetiştirme sezonunda, Tesadüf Blokları Deneme Deseninde ve 4 tekerrürlü olarak Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü (ETAE) deneme tarlalarında yürütülmüştür. Çalışma materyalini ETAE ayçiçeği ıslah programınca geliştirilen yağlık hibrit çeşit adayları ve tescilli çeşitler oluşturmuştur. Yapılan değerlendirmeler, denemelerde yer alan çeşitlerin tane verimi (kg/da) yanında bin tane ağırlığı (g), yağ oranı (%), yağ verimi (kg/da), 1000 tane ağırlığı (g), kabuk oranı (%) ile bitki boyu (/cm), tabla çapı (cm) çiçeklenme ve fizyolojik olum gün sayıları açısından istatistik olarak farklı olduklarını ortaya koymuştur. Araştırmada, 2009 yılında en yüksek tane verimi ETAE-Y-TM-2007-5 ve Sanay çeşitlerinden sırasıyla 572 kg/da ve 571 kg/da elde edilmiştir. 2010 yılında ise en yüksek verimi ETAE-Y-TM-2007-4, ETAE-Y-TM-2007-2'den sırasıyla 543 kg/da ve 531 kg/da olarak elde edilmiştir. Yağ verimi bakımından yapılan değerlendirmede; 2009, 2010 yılları ve her iki yıl ortalaması dikkate alındığında; ETAE-Y-TM-2007-2; 4; 5 ve 12 sırasıyla 255, 250, 244 ve 245 kg/da yağ verimleri ile en yüksek değere ulaşan çeşitler olmuştur. Ayçiçeği üretim artışı, ekim alanlarının genişletilmesi ve ikinci ürün tarımına önem verilmesi yanı sıra birim alandaki verimin artırılması, yüksek verim potansiyeline sahip çeşitlerin üretilmesi ile mümkün olacaktır. Araştırma sonuçları verim performansı ve agronomik karakterler bakımından yapılan değerlendirmede çeşit adaylarından özellikle ETAE-Y-TM-2007-2; 4; 5 ve 12 verim ve kalite bakımından umut verici olarak ayçiçeği tarımında yer alabileceğini ortaya koymaktadır

Yield Potential of some Oilseed Sunflower Hybrid Cultivars in Menemen Ecological Conditions

The main objectives of the study was to determine suitable oilseed sunflower hybrid cultivars. The experiments were conducted in 2009 and 2010 growing seasons on the experiment field of Aegean Agricultural Research Institute (AARI) in Menemen conditions. The experiments were conducted in Randomized Complete Block Design with four replications. Research material were the candidate oilseed hybrid sunflower varieties which were developed by sunflower breeding program of AARI and oilseed hybrid sunflower varieties. Observations were made on seed yield (kg/da), oil yield (kg/da), 1000 seed weight, seed oil content, plant height (cm), head diameter (cm), husk percentage (%), days to flowering date (days) and days to phisological maturity (days). According to two year results of this study statistically significant differences found all traits among the varieties in Menemen – Izmir (Turkey) conditions. The highest yield obtained from ETAE-Y-TM-2007- 5 and Sanay as 572 kg/da and 571 kg/da respectively in 2009. Whereas, the highest yield obtained from ETAE-Y-TM-2007-4 and ETAE-Y-TM-2007-2 as 543 kg/da and 531 kg/da respectively in 2010. According to the results the highest oil yield obtained from ETAE-Y-TM-2007-2; 4; 5 and 12 as 255, 250, 244 ve 245 kg/da respectively in mean values of 2009 and 2010. Increase in sunflower production could be possible by the expansion of acreage, giving importance to the second crop agriculture and, in addition the high-yielding varieties need to be planted. Research results indicated that the yield and some quality performance of ETAE-Y-TM-2007-2, 4, 5 and 12 found to be promising candidate hybrid varieties for sunflower production in Turkey.
PDF

___

  • Alessi, J., J. F. Power and D. C. Zimmerman. 1977. Sunflower yield and water use as influenced by planting Date, Population and Row Spacing. Agron. J. 69: 465-469.
  • Anonim. 2013a. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği 2013 Yılı Raporu (http://www.bysd.org.tr/). Anonim. 2013b. Ayçiçeği Tescil Raporu. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Tohumluk Tescil Ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü. Ankara.
  • Anonymous. 2014. FAO Database (www.fao.org). Attia, S. A. M. 1985. Effects of cultural treatments on sunflower (Helianthus annuus L.). Ph.D. Thesis, Fac. of Agric. Al-Azhar Univ.
  • Canvin, D. T. 1965. The effect of temperature on the oil content and fatty acid composition of the oils from several oil seed crops. Can. J. Bot. 43: 63-69.
  • Dedio, W. 1991. Heritability and heterosis of achene oil content components in sunflower. In: Proc. Sunflower Research Workshop. p. 100-102. National Sunflower Association. Bismarck, ND. USA.
  • Dominguez, J., and J. F. Miller. 1988. Evaluation and genetic studies F1 sunflower hybrids between sets of lines collected in USA and Spain. p. 424-428. In Proc. Int. Sunflower Conf., 12 th. Novisad, Yugoslavia. 25-29 July 1988. Int. Sunflower Assoc., Toowoomba, Queensland, Australia.
  • Eberhard, S. A., and W. A. Russel. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Sci. 6: 36-40.
  • Fick, G. N. 1975. Heritability of oil content in sunflower. Crop Sci. 15: 77-78.
  • Fick, G. N. 1978. Breedingt and Genetics. p. 279-338. In J. F. Carter (ed.) Sunflower Science and Technology. Argon. Monogr. 19. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI.
  • Finlay, K. W., and G. N. Wilkinson. 1963. The analysis of adaptation in a plant breeding program. Australian J. of Agric. Res. 14: 742-754.
  • Göksoy, A. T. 1999. A study of some agronomical characteristics of synthetic varieties obtained from ınbred lines of sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish J. of Agriculture and Forestry 23 (2): 349-354.
  • Granlund, M., and D.C.Zimmerman. 1975. Oil content of sunflower seeds as determined by wide-line nuclear magnetic resonance (NMR). Proc. N.D. Acad. Sci. 27: 128-133.
  • Gundaev, A. I. 1971. Basic Principles of subflower selection. p. 417-465. In Genetic Principles of Plant Selection. Ottawa. Canada.
  • İlisulu, K. 1973. Yağ Bitkileri ve Islahı. Çağlayan Kitabevi İstanbul.
  • Ilisulu, K. ve O. Arslan. 1973. Bazı yabancı ve yerli ayçiçeği çesitleri üzerinde melezleme ve adaptasyon arastırmaları. Türkiye Bilimsel Araştırma Kurumu. IV. Bilim Kongresi Tebligleri, Ankara, 5-8 Kasim. s: 1-5.
  • Karaaslan, D. ve M. Hakan. 2007. Determination of suitable sunflower cultivars for diyarbakir conditions. GAP V. Agriculture Congress, Sanliurfa, 17-19. October. pp. 571-575.
  • Karaaslan, D., T. Sögüt ve D. Sakar. 1999. Diyarbakır sulu kosullarında ikinci ürün tarımına uygun ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Adana, 5-18 Kasim. Cilt II. Endüstri Bit. pp. 52-56.
  • Karaaslan, D., A. Hatipoglu, Z. Türk ve Y. Kaya. 2010. Determination of potential sunflower (Helianthus Annuus L.) cultivars for the irrigated conditions of Dıyarbakır. Helia 33 Nr. 52, pp. 145-152.
  • Kaya, Y. 2005. Hybrid vigor in sunflower (Helianthus annuus L.). Helia 28, Nr. 43 : 7-86, (2005)
  • Kaya, Y. ve İ. Atakişi. 2002. Ayçiçeginde (Helianthus annuus L.) farklı verim karakterlerinde stabilize analizi. Anadolu 12 (2): 1-20.
  • Kaya, Y., İ. Atakişi, E. Esendal ve Ö. Kolsarıcı. 2003. Ayçiçeginde (Helianthus annuus L.) farklı verim ögelerinde melez gücü ve azmanlığının tespiti. Anadolu 13 (2): 32-47.
  • Kıllı, F. 1997. Kahramanmaraş ekolojik koşullarında yağlık melez ayçiçeği (Heliathus annuus L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Doga Türk Tarim ve Ormancilik Dergisi 21: 149-155
  • Kıllı, F. ve O. Gençer. 1992. Çukurova Bölgesinde farklı zamanlarda ekilen bazı ayçiçeği çeşitlerinin tarımsal ve teknolojik özellikleri ve bunlar arasındaki ilişkiler üzerinde bir araştırma. Doğa, Tr. J. of Agriculture and Forestry 16 (4): 721-729.
  • Kovacık, A., and V. Skoloud. 1990. Results of inheritance evaluation of agronomicly important traits in sunflower. Helia 13: 41-66.
  • Miller, J. F. 1987. Sunflower. Pp. 626-668. In W. R. Fehr (Ed.). Principles of Cultivar Development. Volume 2. Crop Species. Macmillan Pub. Co. New York.
  • Miller, J. F., J. J. Hammond, and W. W. Roath. 1980. Comparision of inbred vs single cross testers and estimation og genetic effects. Crop Sci. 20: 703-706.
  • Nikolic Vig, V., D. Skoric, and S. Bedov. 1971. Variability of oil and husk content in the sunflower seed of Peredovik and Vniimk 8931 varietal populations and their heritability. Savremena Poljoprivreda 19 (3): 23-32.
  • Nur, I. M. 1969. A rapid method of determining the hull content of safflower and sunflower seeds. Argonomy Journal 61: 336-338.
  • Oral, E. ve K. Kara. 1989. Erzurum ekolojik kosullarinda bazi yaglik ayçiçegi çesitleri üzerinde bir arastirma. Doga Türk Tarim Ve Ormancilik Dergisi 13(2): 343-355.
  • Önder, M., Ö. Öztürk ve E. Ceyhan. 2001. Yağlık ayçiçeği çeşitlerinin verim ve bazı verim unsurlarının belirlenmesi. S.Ü.Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (28), 136-146.
  • Özer, H., E. Öztürk, T. Polat. 2003. Determination of the agronomic performances of some oilseed sunflower (helianthus annuus l.) hybrids grown under erzurum ecological conditions. Turkish J. Agriculture and Forestry. 27 (4): 199-206.
  • Öztürk, Ö., F. Akınerdem, N. Bayraktar ve R. Ada. 2008. Konya sulu koşullarında bazı hibrit ayçiçeğiçeşitlerinin verim ve önemli tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22 (45): (2008) 11-20
  • Pathak, R.S. 1974. Yield components in sunflower. p. 271- 281. In Proc. Int. Sunflower Conf., 6th. Bucherest, Romania. 22-24 July 1974. Int. Sunflower Assoc., Toowoomba, Queensland, Australia.
  • Putt, E. D. 1966. Heterosis, combining ability, and predicted synthetics from a diallel cross in sunflower (Helianthus annuus L.) Canadian J. of Plant Sci. 46: 59-67.
  • Robinson, R. G. 1970. Sunflower date of planting and chemical composition at various growth stage. Argon. J. 62: 770-772.
  • Robinson, R. G. 1971. Sunflower phenology-year, variety, and date of planting effects on day and growing degee-day sunnations. Crop Sci. 11: 635-638.
  • Robinson, R.G. 1978 Production and culture. p. 89-143. In J.F. Carter (ed.) Sunflower science and technology. Agron. Monogr. 19. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI.
  • Robinson, R. G. 1985. Irrigation and Population Defoiration Management of Suflower on Sandy Soil. In: Proc. Sunflower Research Workshop. p. 3-4. National Sunflower Association. Bismarck, ND. USA.
  • Russell, F. 1986. Microcomputer statistical program (MSTAT) version 4.00/EM. Mcihigan State University. Mstat/crop and soil sciences. 324B. Agricultural Hall. East lansing, Michigan. USA.
  • Sabana, R. 1974. Genetiv variability of sunflower varieties and inbred lines. In Proc. Int. Sunflower Conf., 6 th. Bucherest, Romania. 22-24 July 1974. Int. Sunflower Assoc., Toowoomba, Queensland, Australia.
  • Schneiter, A.A., and J.F. Miller. 1981. Description of sunflower growth stages. Crop Sci. 21: 901-903.
  • Schuler, R. T., H.J. Hirning, V.L. Hofman, and D.R. Landstrom. 1978. Harvesting, handling, and storage. In: J.F. Carter (Ed.) Sunflower science and technology. p. 145 - 167. American Society of Agronomy, Madison. Wl.
  • Scoric, D. 1978. Mode of inheritance of oil content in sunflower seed of F1 generation and components of genetic variability. P. 376-388. In Proc. Int. Sunflower Conf., 7 th. Krasnodar, U.S.S.R. 1978. Int. Sunflower Assoc., Toowoomba, Queensland, Australia.
  • Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second Ed. McGraw-Hill Book Company Inc., New York.
  • Tan, A. Ş. 1991. Effect of planting date on seed yield, oil content, fatty acid composition and other plant characteristics in sunflower (Helianthus annuus L.). p.
  • 56-65. In: Proc. Sunflower Research Workshop. Fargo, ND. 10-11 Jan. 1991. National Sunflower Assoc., Bismarck, ND.
  • Tan, A. Ş. 1993. Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) melez varyete (F1) ıslahında kendilenmiş hatların çoklu dizi (Line x Tester) analiz yöntemine göre kombinasyon yeteneklerinin saptanması üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi. Bornova, İzmir.
  • Tan, A. Ş. 2000. Heterosis. Ege Tar. Ara. Enst. Yayın No. 96. Menemen, İzmir.
  • Tan, A. Ş. 2008. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2008 Yılı Gelişme Raporu. Ege Tar. Ara. Ens. Menemen. İzmir.
  • Tan, A. Ş. 2009. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2009 Yılı Gelişme Raporu. Ege Tar. Ara. Ens. Menemen. İzmir.
  • Tan, A. Ş. 2010a. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2010 Yılı Gelişme Raporu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Menemen, İzmir.
  • Tan, A.S. 2010b. Sunflower (Helianthus annuus L.) researches in Aegean Region of Turkey. 8th European Sunflower Biotechnology Conference. SUNBIO 2010. 1-3 March 2010, Antalya, Turkey. Helia 53: 77-84.
  • Tan, A.S. 2010c. Study on the determination of the combining ability of inbreed lines for hybrid breeding by using Line x Tester analysisi in Sunflower (Helianthus annuus L.). 8th European Sunflower Biotechnology Conference. SUNBIO 2010. 1-3 March 2010, Antalya, Turkey. Helia 53: 131-148.
  • Tan, A.S. 2010d. Performance of some oilseed and confectionary type of sunflower (Helianthus annuus L.) varieties Aegean Region of Turkey. 8th European Sunflower Biotechnology Conference. SUNBIO 2010. 1-3 March 2010, Antalya, Turkey. Helia 53: 91-100.
  • Tan, A.Ş. 2007. Ayçiçeği Tarımı. p.41-83. TYUAP/TAYEK Ege - Marmara Dilimi Tarla Bitkileri Toplantısı. 2-4 Ekim 2007. Ege Tar. Ara. Enst. Menemen, İzmir.
  • Tan, A.Ş. 2011. Çerezlik Ayçiçeği Tarımı. p.22-47. 2011 Yılı Tarla Bitkileri Grubu Bölge Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayınları. Yayın No: 145. Menemen, İzmir.
  • Tan, A. Ş., and N. N. Karacaoğlu. 1991. Effect of plant population on seed yield, oil percentage and other plant characteristics in sunflower (Helianthus annuus L.). p. 43-52. In Proc. Sunflower Research Workshop. Fargo, ND. 10- 11 Jan., 1991. National Sunflower Assoc., Bismarck, ND.
  • Tan, A. Ş., M. Aldemir ve A. Altunok. 2011. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2011 Yılı Gelişme Raporu. Ege Tar. Ara. Ens. Menemen. İzmir.
  • Tan, A. Ş., M. Aldemir ve A. Altunok. 2012. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2012 Yılı Gelişme Raporu. Ege Tar. Ara. Ens. Menemen. İzmir.
  • Tan, A. Ş., M. Aldemir ve A. Altunok. 2013. Ege Bölgesi Ayçiçeği Araştırmaları Projesi. 2013 Yılı Gelişme Raporu. Ege Tar. Ara. Ens. Menemen. İzmir.
  • Tan, A. S., M. Beyazgül, Z. Avcıeri, Y. Kayam, H. G. Kaya. 2000. Ana ürün Ayçiçeğinde Farklı Gelişme Devrelerinde Uygulanan sulamanın Verim ve Kaliteye Etkileri. Anadolu 10 (2): 1-34.
  • Tozlu, E., T. Dizikısa, A. M. Kumlay, M. Okçu, M. Pehluvan ve C. Kaya. 2008. Pasinler ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) hibridlerinin agronomik performanslarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 14 (4): 359 – 364.
  • Yurtsever, N., 1984. Deneysel Istatistik Metotları. Köy Hizmetleri Toprak ve Gübre Arş. Enst. Müdürlüğü Yavınları Genel Yayın No. l21 Ankara.
ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-0225
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1991
  • Yayıncı: Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ana Arıda Kalite Kavramı ve Ana Arı Kalitesini Etkileyen Faktörler

ALİ İHSAN ÖZTÜRK

Su Çektirme Aşamasında Uygulanan Farklı Çözeltilerin Kesme Çiçek Nergiste Depolama Öncesi ve Sonrası Vazo Ömrüne Etkileri

Emrah ZEYBEKOĞLU, Ercan ÖZZAMBAK

Önemli Tıbbi Bitkiler Olarak Hypericum Türleri ve Kullanım Alanları

CÜNEYT ÇIRAK, DURSUN KURT

Bazı Yağlık Hibrit Ayçiçeği Çeşitlerinin Menemen Ekolojik Koşullarında Performansları

Ahmet Şemsettin TAN

Önemli Tıbbi Bitkiler Olarak Hypericum Türleri​

Cüneyt ÇIRAK, Dursun KURT

İzmir İli Farklı Lokasyon Koşullarında Kimi Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin II. Ürün Olarak Tane Verimi ve Bazı Verim Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma

Bülent BUDAK, Hikmet SOYA, Rıza AVCIOĞLU