Bal ve Bombus Arısı Tozlaşmasının ve Doğal Tozlayıcıların Kirazda Meyve Tutumu ve Kalitesi Üzerine Etkisi
Bu çalışma İzmir’in Kemalpaşa İlçesi’nde 0900 Ziraat (Salihli) kiraz çeşidinde 2015 ve 2016 yıllarında bal (Apis mellifera L.), bombus arılarının (Bombus terrestris dalmatinus) ve doğal tozlayıcıların kiraz çiçeklerine gerçekleştirdiği ziyaret sonucunda meyve tutumu ve kalitesine olan etkisinin belirlenmesi amacıyla, üç parselde; her parselde 8 ağaç olmak üzere toplam 24 ağaçta, kapalı (3,8 mm x 3,8 mm gözenekli tül) ve serbest uygulama olarak yürütülmüştür. Uygulamanın yapılacağı dallarda çiçek sayımları yapılmış, tülle kafese alınmış ve çiçeklenme öncesinde tozlayıcılar bahçelere getirilmiştir. Çiçeklenme boyunca çiçek üzerinde bal ve bombus arılarının yanısıra, diğer böceklerin sayımları yapılmıştır. Uygulamaların meyve tutumu ve kalitesine etkilerini belirlemek amacıyla hasat edilen meyvelerde pomolojik analiz yapılmıştır. İki yıllık deneme sonucunda elde edilen veriler değerlendirildiğinde meyve tutumunda açık ve kapalı uygulama arasında ortalama 3 kat düzeyinde fark ortaya çıkmıştır. Bal arısı tozlaşmasıyla açık uygulamada %14,1 kapalı uygulamada %4,5 meyve tutumu elde edilmiştir. Bombus tozlaşmasında açık uygulamada %17,3, kapalı uygulama %4,7 meyve tutumu sağlanmıştır. Doğal tozlayıcılarla ise meyve tutumu açık uygulamada %5,9 kapalı uygulamada ise %1,5 düzeyinde elde edilmiştir. Meyve pomolojik özelliklerinden çekirdek ağırlığı ve meyve sapı uzunluğu üzerine polinatör uygulamasının istatistiki bir etkisi bulunamamıştır. Meyve eni, boyu ve ağırlığında ise uygulamalar arası fark belirlenmiştir (P
The Effect of Honeybee and Bumblebee Pollination and Natural Pollinators on Cherry Fruit Set and Quality
This study was conducted in Kemalpaşa, İzmir, on 0900 Agriculture (Salihli) cherry species, between 2015 and 2016 with the aim of identifying the effect of the visits of the honey bees (Apis mellifera L.) and bombus bees (Bombus terrestris dalmatinus) to cherry blossoms on their fruit set and quality. The study was carried out in three enclosed (3.8 mm x 3.8 mm porous tulle) parcels, each containing 8 trees (24 in total), and in free implementation fashion. On the branches on which implementations were made, blossom counts were performed, the blossoms were enclosed in tulle and the pollinators were brought to the orchard prior to blossoming. As well as the honey bees and the bombus bees, other insects were counted during the blossoming. In order to identify the effects of the implementations on the fruit set and quality, pomological analysis was done on the harvested fruit. An evaluation of the data obtained after the two-year trial reveals approximately a three-fold difference in terms of fruit set between open and enclosed implementation. The honey bee pollination produced a fruit set of 14.1% in open implementation and 4.5% in enclosed implementation. With natural pollinators, the fruit set was 5.9% in open implementation and 1.5% in enclosed implementation. A statistically significant effect of the pollinator implementation on seed weight and stem length was, which are pomological features of the fruit, was not found. In terms of fruit breadth, length and weight, however, a difference between implementations existed (P
___
- Anonymous. 2017. FAO Database. Kiraz üretim miktarları.
Erişim Yeri: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC
Erişim Tarihi: 13.07.2017.
- Avcı, M., R. Hatipoğlu, H. Yücel, R. Gültekin. 2010.
Tozlayıcı arıların yonca (Medicago sativa L.) klon
hatlarının meyve ve tohum tutmasına etkisi. Kafkas
Univ. Vet. Fak. Dergisi 16 (Suppl-B): 305-311.
- Ben Porat, A., I. Doron, A. Dag. 1997. Apple pollination.
Alon Hanotea 51 (2): 76-78.
- Bolsu, A., and Y. Akça. 2011. Mahlep anacı üzerine aşılı 5
kiraz çeşidinin bazı morfolojik özellikleri ile meyve
kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21 (3): 152-157.
- Bosh, J., and W. P. Kemp. 1999. Exceptional cherry
production in an orchard pollinated with blue orchard
bees. Bee World 80 (4): 163-173.
- Boyacı, S., ve S. Çağlar. 2013. Gisela® 5 Anacına Aşılı
Lapins Kiraz Çeşidinde Meyve Tomurcuğu (Mayıs
Buketi) Seyreltmesinin Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi.
Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6 (2): 76-80.
- Çalmuşur, Ö., ve H. Özbek. 1999. Erzurum’da ayçiçeği
(Helianthus annuus L.)’ni ziyaret eden arı
(Hymenoptera, Apoidea) türlerinin tespiti ve bunların
tohum bağlamaya etkileri. Tr. J. of Biology 22: 1-17
- Çırtlık, B. K. 2006. Amasya’da yetiştirilen bazı önemli
standart ve yerli kiraz çeşitlerinin döllenme
biyolojilerinin incelenmesi, Ondokuz Mayıs
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans
Tezi, Samsun. 83s.
- Çöçen, E., T. Macit, S. Atay, T. Yiğit, Ö. E. Toprak, Y.
Bayındır. 2015. Kirazın tozlaşmasında ve meyve
tutumunda bal arısı ve böceklerin etkinliği, İç Anadolu
Bölgesi 2. Gıda ve Tarım Kongresi, Nevşehir. 1: 473.
- Dag, A. 1993. Recommendation for sunflower pollination.
Gan Sade Vmeshek, April: 16-17.
- Delaplane, K. S., and D. F. Mayer. 2000. Crop Pollination by
Bees. CAB International, Wallingford, UK.
- Doğaroğlu, M.1985. Bitkisel üretimde verimliliği artırmada bal
arısnın yeri ve önemi. Yem Sanayii Dergisi 48: 11-15.
- Eeraerts, M., I. Meeus, S. Van Den Berge, G. Smagghe. 2017.
Landscapes with high intensive fruit cultivation reduce
wild pollinator services to sweet cherry. Agriculture,
Ecosystems and Environment 239: 342-348.
- Ellis, A., and K. S. Delaplane. 2008. Effects of nest invaders
on honey bee (Apis mellifera) pollination efficacy.
Agriculture, Ecosystems and Environment 127 (3):
201-206.
- Emre, A. R. 2011. 0900 Ziraat ve sweet heart kiraz
çeşitlerinde etkili tozlanma periyotlarının belirlenmesi.
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta. 53 sayfa.
- Engin, H., ve Ünal. A. 2002. Bornova şartlarında yetiştirilen
kiraz çeşitlerinin çiçeklenme zamanları ve çiçeklenme
dönemindeki sıcaklıkların çiçeklenme üzerine
etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39
(3): 9-16.
- Eroğul, D. 2016. İzmir İlinde Yetiştirilen Bazı Önemli Kiraz
Çeşitlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin
Belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Dergisi 26 (4): 579-585.
- Facteau, T. J., K. E. Rove, N. E. Chestnut. 1986. Firmness of
sweet cherry fruit following grow in New York . Proc.
Amer. Soc. Hort. Sci. 57: 169-178.
- Fidan, F., H. Çetin, F. Öz. 1993. Bazı Kiraz Çeşitlerinin
Dondurulmaya Uygunluğu Üzerine Bir Araştırma,
Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi
22 (1-2): 31-34.
- Garratt, M. P. D., T. D. Breeze, N. Jenner, C. Polce, J. C.
Biesmeijer, S. G. Potts. 2014. Avoiding a bad apple:
Insect pollination enhances fruit quality and economic
value. Agriculture, Ecosystems and Environment 184:
34-40.
- Guédon, Y., and J. M. Legave. 2008. Analyzing the timecourse
variationof apple and pear tree dates of
flowering stages in the global warming context.
Ecological Modelling 219 (1): 189-199.
- Guo, Y., X. Zhang, Y. Shao, J. Li. 2017. Evaluation of
diversity and abundance of pollinating insects on
oilseed rape in major planting area of China.
International Journal of Agricultural Policy and
Research 5 (6): 117-124. https://doi.org/10.15739/
IJAPR.17.013.
- Hansted, L., B. W. W. Grout, J. Eilenberg, I. B. Dencker, T.
B. Toldam-Andersen. 2012. The importance of bee
pollination of the sour cherry (Prunus cerasus)
cultivar ‘stevnsbaer’ in Denmark. Journal of
Pollination Ecology 10 (16): 124-129.
- Hansted, L., B. W. W. Grout, T. B. Toldam-Andersen, J.
Eilenberg. 2015. Effectiveness of managed
populations of wild and honey bees as supplemental
pollinators of sour cherry (Prunus cerasus L.) under
different climatic conditions. Acta Agriculturae
Scandinavica, Section B-Soil & Plant Science 65 (2):
109-117.
- Hendriksma, H. P., N. K. L. Oxman, S. Shafir. 2014. Amino
acid and carbohydrate tradeoffs by honey bee nectar
foragers and their implications for plant–pollinator
interactions. Journal of insect physiology 69: 6-64.
- Holzschuh, A., J. H. Dudenhöffer, T. Tscharntke. 2012.
Landscapes with wild bee habitats enhance
pollination, fruit set and yield of sweet cherry.
Biological Conservation, Volume 153: 101-107.
- Isaac, R., and A. K. Kirk. 2010. Pollination services provided
to small and large highbush blueberry fields by wild
and managed bees. Journal of Applied Ecology 47:
841-849.
- İkinci, A., ve İ. Bolat. 2015. Bazı Kiraz Çeşitlerinin GAP
Bölgesindeki Performanslarının İncelenmesi. Harran
Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 19 (2): 54-65.
- Klatt, B. K., A. Holzschuh., C. Westphal, Y. Clough, I. Smit,
E. Pawelzik, T. Tscharntke. 2014. Bee pollination
improves crop quality, shelf life and commercial
value. Proc. R. Soc. B. 281.
- Kuvancı, A., A. İslam, B. Günbey, Ö. Yılmaz, F. Güney.
2010a. Balarısı ile tozlaşmanının kivi meyvesinde C
vitamin içeriğine etkisi. S: 267-272. 2 Uluslararası
Muğla Arıcılık Çam Balı Kongresi. Bildiriler Kitabı.
- Kuvancı, A., B. Günbey, F. Konak, Y. Karaoğlan. 2010b.
Balarısı (Apis mellifera L.) ve diğer böceklerin çilek
(Fragaria spp.) bitkisinin polinasyonuna olan etkileri.
Uludag Bee Journal February 10 (1): 28-34.
- Legave, J. M., I. Farrera, T. Almeras, M. Calleja. 2008.
Selecting models of apple flowering time and
understanding how global warming has had an
impacton this trait. Journal of Horticultural Science
and Biotechnology 83 (1): 76-84.
- Marini, L., G.Tamburini, E. Petrucco-Toffolo, S. A.
Lindström, F. Zanetti, G. Mosca, R. Bommarco.
2015. Crop management modifies the benefits of
insect pollination in oilseed rape. Agriculture,
Ecosystems and Environment 207: 1-66.
- Mert G., ve B. Yücel. 2007. Arıcılıkta Polen ve Nektar
Kaynakları, pp. 9-13. TAYEK Ege Dilimi Hayvancılık
Grubu Bilgi Alışveriş Toplantısı, 17-20 Nisan,
Menemen- İzmir.
- Omoto, Y., and Y. Aono.1990. Estimation of change in
blooming dates of cherry flower by Urban warming.
Journal of Agricultural Meteorology 46: 123-129.
- Özbiçerler, A. 2006. Yeni Kiraz Çeşitlerinde Sık Dikim Ve
İspanyol Budama Sisteminin Meyve Verim Ve
Kalitesi Üzerine Etkileri. Ç. Ü. Fen Bilimleri
Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek
Lisans Tezi. Adana. 72 s.
- Özçağıran, R. 1966. Kemalpaşa’nın önemli kiraz çeşitleri
üzerinde pomolojik ve biyolojik araştırmalar. E.Ü. Zir.
Fak. Yayın No: 115, Bornova.
- Öztürk, B., E. Küçüker, O. Saraçoğlu, K. Yıldız, Y. Özkan.
2013. 0900 Ziraat kiraz çeşidinin meyve kalitesi ve
biyokimyasal içeriği üzerine büyümeyi düzenleyici
maddelerin etkisi. Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ
Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (3): 82-89.
- Patidar, B. K., K. N. Ojha, I. U. Khan. 2017. Role of
Honeybee (Apis mellifera) in Enhancing Yield of
Mustard in Humid Region of Rajasthan, India. Int. J.
Curr. Microbiol. App. Sci. 6 (7): 1879-1882.
- Sapir, G., Z. Baras, G. Azmon, M. Goldway, S. Shafir, A.
Allouche, R. A. Stern. 2017. Synergistic effects
between bumblebees and honey bees in apple orchards
increase cross pollination, seed number and fruit
size. Scientia Horticulturae 219: 107-117.
- Saturni, F. T., R. Jaffe, J. P. Metzger. 2016. Landscape
structure influences bee community and coffee
pollination at different spatial scales. Agriculture,
Ecosystems & Environment 235: 1-12.
- Shaheen, F. A., K. A. Khan, M. Husain, R. Mahmood, M. K.
Rafique. 2017. Role of honeybees (Apis Mellifera L.)
foraging activities in increased fruit setting and
production of apples (Malus Domestica). Pakistan
Journal of Agricultural Research 30 (1): 29-34.
- Sive, A., and D. Resnizky. 1986. Experiments on the storage
of rainier and bing cherries. Hort. Abs. 56 (2): 88.
- Sütyemez, M. 2000. Bazı kiraz çeşitlerinde GA3
uygulamalarının meyve tutum ve meyve kalitesi
üzerine etkileri. Fen ve Mühendislik Dergisi 3 (1): 43-
50.
- Şahin, M., E. Topal, N. Özsoy, E. Altunoğlu. 2015. İklim
değişikliğinin meyvecilik ve arıcılık faaliyeti üzerine
etkileri. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi 6 (2): 147-
154.
- Şanlı, V. 2001. Uluborlu İlçesinde Yetiştirilen Bazı Kiraz
Çeşitlerinin Pomolojik Ve Fenolojik Özellikleri. S. D.
Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri
Anabilimdalı, Yüksek Lisans Tezi. Isparta. 83s.
- Tamdoğan, T. 2006. Kirazlarda Budama uygulamalarının
Karbonhidrat Birikimi ve Meyve Gözü oluşumu
Üzerine Etkileri Ç.Ü. Fen Bil. Enst.Yüksek Lisans
Tezi. 24s.
- Tan, A. Ş., A. İ. Öztürk, Ü. Karaca. 2002. Tozlayıcı olarak bal
arısı kullanımın ayçiçeğinde verim ve kaliteye etkileri.
Anadolu, J. of AARI 12 (1): 1-26.
- Tolon, B. 2002. Bal arılarının bitkisel tozlaşmadaki önemi.
Hasad 210: 62-65.
- Türkoğlu, N., S. Şensoy, O. Aydın. 2016. Effects of climate
changes on phenological periods of apple, cherry and
wheat in Turkey Türkiye’de iklim değişikliğinin elma,
kiraz ve buğdayın fenolojik dönemlerine etkileri.
Journal of Human Sciences 13 (1): 1036-1057.
- Webb, L. B., P. H. Whetton, E. W. R. Barlow. 2007.
Modelled impact of future climate change on the
phenology of wine grapes in Australia. Australian
Journal of Grape and Wine Research 13 (3): 165-175.
- Yücel, B., İ. Duman. 2005. Effects of foraging activity of
honeybees (Apis mellifera L.) on onion (Allium cepa
L.) seed production and quality. Pakistan Journal of
Biological Sciences 8: 123-126.
- Zhang, H., J. Huang, P. H. Williams, B. E. Vaissiere, Z. Zhou,
Q. Gai,, J. An. 2015. Managed bumblebees outperform
honeybees in increasing peach fruit set in china:
Different limiting processes with different pollinators.
PLoS ONE 10(3): e0121143. https://doi.org/10.1371/
journal.pone.0121143.