Türkçe Ders Kitaplarındaki Dil Bilgisi Konuları: Yapılandırmacı Yaklaşım Öncesi ve Sonrası

Değişen öğretim yaklaşımları çerçevesinde yapılandırıcı yaklaşıma göre hazırlanan Türkçe ders kitapları ile yapılandırıcı yaklaşım öncesi Türkçe ders kitapları arasında dil bilgisi konuları ve konuların ele alınışında farklılık olup olmadığını araştıran çalışmada, 1992-1995 yılları arasında hazırlanan 6, 7 ve 8. sınıflar için Türkçe ders kitapları ile 2018 ve 2019 yıllarında hazırlanan ders kitapları doküman incelemesi yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen veriler dil bilgisinin alt alanları olan anlam, ses, biçim ve kelime, söz dizimi konuları ve terimlerine göre taranıp tablolar hâlinde sunulmuştur. Sonuç olarak, 2005 yılı öncesi hazırlanan kitaplarda dil bilgisi terimlerinin yoğun olduğu, bilgilerin doğrudan verildiği, dil bilgisi konularının 6. ve 7. sınıflarda yoğunlaştığı, 8. sınıfta dil bilgisi konularının tekrar edildiği; 2005 yılı sonrası hazırlanan ders kitaplarında ise dil bilgisi konularının aşamalandırıldığı ve sadece yeni dil bilgisi konularının öğretimi için gerekli bilgilerin tekrarlandığı, ilgili bilgilerin doğrudan verildiği ve bu doğrudan bilgilerin etkinliklerin sonunda yer aldığı ve dil bilgisi öğretiminin genellikle anlam bilgisinden hareketle öğretilmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır.

Grammar Topics in Turkish Textbooks: Before and After the Constructivist Approach

The aim of this study is to reveal whether there is a difference between the Turkish textbooks prepared according to the constructivist approach within the framework of changing teaching approaches and the Turkish textbooks before the constructivist approach in the handling of grammar subjects. For this purpose, Turkish textbooks for grades 6-7-8 grade between 1992 and 1995 and Turkish textbooks in 2018 and 2019 were examined by document analysis method. The data obtained were scanned according to the sub-fields of grammar, meaning, sound, form and word, syntax topics and terms, and were presented in tables. As a result, it was understood that grammar terms were intense in the books prepared before 2005, the information was given directly, the grammar topics were concentrated in the 6th and 7th grades, and the grammar topics were repeated in the 8th grade. In the textbooks prepared after 2005, it was understood that grammar subjects were graded and only the necessary information for teaching new grammar subjects was repeated, the relevant information was given directly and this information was included at the end of the activities, and grammar teaching was generally tried to be taught based on semantic knowledge.

PDF

___

Birkan, A., Aykun, S., İleri, İ. ve Gökyayla, R. (1993). Ortaokullarda Türkçe dersleri 1. İstanbul: Ders Kitapları Anonim Şirketi.
Çifci, M. ve Özbay, M. (1993). Ortaokul Türkçe ders kitabı 3. Ankara: Emel Yayınevi.
Demirel, T. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Ekoyay.
Dilâçar, A. (1971). Gramer: Tanımı, adı, kapsamı, türleri, yöntemi, eğitimdeki yeri ve tarihçesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 19, 83-145.
Dilidüzgün, Ş. (2009). Yapılandırmacı yaklaşımla hazırlanan ilköğretim Türkçe öğretim programı ve ders kitaplarında metin-odaklı görevlerin yeri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 274-290.
Dolunay, S. K. (2010). Dil bilgisi öğretiminin amacı ve önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 27, 275-284.
Erdem, E. ve Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırıcı yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-87.
Erkal, H. ve Erkal, M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. sınıf. Ankara: Özgün.
Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
Gül, M. ve Köktürk, M. (1994). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Yıldırım Yayınları.
Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 123-148.
Güneş, F. (2013a). Dilbilgisi öğretiminde yeni yaklaşımlar. Journal of Language and Literature Education, 2(7), 71-92.
Güneş, F. (2013b). Yapılandırıcı yaklaşımla dil bilgisi öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 171-187.
Güneş, F. (2015). Davranıştan beceriye Türkçe öğretiminde yeni yaklaşımlar. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1-14.
Karadüz, A. (2006). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının "öğreticilik" kavramı bağlamında eleştirisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 13-31.
Karadüz, A. (2010). Yapılandırıcı paradigma bağlamında Türkçe derslerinde öğrenme ortamları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 135-154.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Kaya, B. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: Dersdestek.
Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş. ve Özdemir, D. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Beverly Hills: Sage Publications.
Ömeroğlu, A. F. ve Onan, B. (2021). Türkçe dil bilgisi tutum ölçeğinin (TDTÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 978-992.
Özaltun, C., Aksakal, M., Aslan, S. ve Yıldırım, V. (1995). İlköğretim Türkçe ders kitabı 7. İstanbul: Başarı Yayımcılık.
Özoğuz, İ. (1994a). Türkçe 7 orta 2 ders kitabı. İstanbul: Serhat Yayınları.
Özoğuz, İ. (1994b). Türkçe 8 orta 3 ders kitabı. İstanbul: Serhat Yayınları.
Richards, J. ve Rodgers, T. (1999). Approaches and methods in language teaching. New York: Cambridge University Press.
Sağır, M. (2002). İlköğretim okullarında dil bilgisi öğretimi. Türk Dili, 601, 56-59.
Şekerci, Y. (2018). 6. sınıf ortaokul Türkçe ders kitabı. İstanbul: Eksen Yayıncılık.
Topal, S. (2021). Türkçe dersi 7. sınıf kazanımlarının öğretmen görüşlerine göre güçlük düzeyi. The Journal of Academic Social Science Studies, 14(88), 29-44.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.