Şermin Yaşar'ın Çocuk Kitaplarındaki Eğitsel İletilerin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, günümüz çocuk edebiyatı yazarlarından Şermin Yaşar’ın çocuk kitaplarındaki eğitsel iletilerin belirlenmesidir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Veri kaynağı Şermin Yaşar’ın ‘Dedemin Bakkalı’, ‘Abartma Tozu’, ‘Oh Ne Ala Memleket’ ve ‘Babaannem Geri Döndü’ adlı çocuk kitaplarından oluşmaktadır. Veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanıp içerik analizi ile analiz edilmiştir. Eğitsel iletiler kişisel, toplumsal, ulusal, evrensel, dinî gelişimi ve çevre bilinci gelişimini desteklemeye yönelik olmak üzere altı başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda ‘Dedemin Bakkalı’ kitabında 91, ‘Abartma Tozu’nda 77, ‘Oh Ne Ala Memleket’te 72 ve ‘Babaannem Geri Döndü’ adlı kitapta 65 farklı eğitsel ileti tespit edilmiştir. En çok ileti ‘Dedemin Bakkalı’, en az ileti ‘Abartma Tozu’ kitabında belirlenmiştir. ‘Babaannem Geri Döndü’ kitabında toplumsal, diğer üç kitapta kişisel gelişimi destekleyen iletilerin çoğunlukta olduğu görülmüştür. İletilerin ağırlıklı olarak dolaylı aktarıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca iletilerin Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ders programlarında yetiştirilmesi hedeflenen bireylerde olması istenilen özelliklerle de benzerlik gösterdiği belirlenmiştir.

Examination of Educational Messages in Şermin Yaşar's Children's Books

This study aimed to examine the educational messages in the children's books of Şermin Yaşar, a children's literature author. The study was designed as a case study. The data consisted of Şermin Yaşar’s children's books named ‘Dedemin Bakkalı’, ‘Abartma Tozu’, ‘Oh Ne Ala Memleket’ and ‘Babaannem Geri Döndü’. The data were collected through document analysis and analyzed by doing content analysis. Educational messages were examined under six categories: personal, social, national, universal, religious and environmental awareness development. It was concluded that there were 91 educational messages in ‘Dedemin Bakkalı’, 77 in ‘Abartma Tozu’, 72 in ‘Oh Ne Ala Memleket’ and 65 in ‘Babaannem Geri Döndü’. While the highest number of educational message was found in ‘Dedemin Bakkalı’, ‘Abartma Tozu’ was identified with the lowest number of educational messages. It was determined that the messages were mainly narrated indirectly. It was also determined that the messages were similar to the characteristics desired to exist in the individuals educated in the curriculum prepared by the Ministry of National Education.

PDF

___

Acele, M. (2019). İbrahim Örs’ün çocuklara yönelik eserlerinin eğitsel iletiler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Akçay, S. ve Baş, B. (2015) Samed Behrengi’nin hikâyelerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 77-90. DOI: 10.16916/aded.76227
Aral, N. ve Baran, G. (2011). Çocuk gelişimi. İstanbul:Ya-pa Yayın.
Arıcı, A. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 92-100.
Canlı, S. ve Aslan, C. (2018). Çetin Öner’in “Gülübirlik” adlı çocuk romanının yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), ss. 812-833. DOI:10.17051/ilkonline.2018.419306
Cesur, E. ve Baş, B. (2015). Mavisel Yener’in çocuklara yönelik öykülerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 64-76. DOI: 10.16916/aded.96055
Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları (H. Ekşi, Çev. Ed.). İstanbul: Edam Yayınları.
Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri (B. Tütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çınar, İ. (2009). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. Eğitişim Dergisi, 22.
Dilidüzgün, S. (2004). Okuma öğretimi hedefleri bağlamında Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı ürünleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 43-55.
Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Gül, M. (2019). Nur İçözü’nün eserlerinde eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
Günay, V. D. (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual.
Kaplan, K. (2013). Hidayet Karakuş’un roman ve hikâyelerinde yer alan eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Karahanoğlu, E. (2017). Sevinç Kuşoğlu’nun çocuk kitaplarında yer alan eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Kavak, S. ve Baş, B. (2018). Koray Avcı Çakman’ın hikâyelerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1141-1159. DOI: 10.16916/aded.461083
Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi Türkçe ve sınıf öğretmenleri için (7. baskı). Ankara: Engin Yayıncılık.
Köse, S. (2011). Muzaffer İzgü’nün “Anneannemin Akıl Almaz Maceraları” serisindeki eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kuru, H. (2018). Çetin Öner’in “Gülübik” adlı çocuk kitabında eğitsel iletiler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 323-329. DOI: 10.20875/makusobed.376750
Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2019). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Tudem.
Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarını etkileyen etmenlerin analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Şirin, M. R. (2019). Çocuk, çocukluk ve çocuk edebiyatı. İstanbul: Uçan At Yayınları.
Tanju, E. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
Taşdelen, V. (2005). Çocuk edebiyatı: çocuğu anlayan edebiyat. Hece Dergisi, 104/105, 319-331.
Tekin, A. ve Büyükikiz, K. K. (2019). Aytül Akal’ın çocuk kitaplarının eğitsel iletiler açısından incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 110-123. DOI: 10.35233/oyea.662748
Türk Dil Kurumu [TDK]. (2021). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerin yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 2027-2056.
Uzuner-Yurt, S. ve Şimşek, T. (2016). Sevim Ak’ın öykülerinin eğitsel iletileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 474-488.
Yardımcı, M. ve Tuncer, H. (2002). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, O. (2016). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. Şimşek, T. (Ed.), Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya el kitabı (ss. 61-108). Ankara: Grafiker Yayınları.