Türkçe Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne Göre Sınıflandırılması

Bu çalışmanın amacı, 2018 yılında yayımlanan Türkçe Öğretim Programı’ndaki 5, 6, 7 ve 8. sınıf kazanımlarını Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre sınıflandırmaktır. Çalışmada, nitel araştırma modellerinden bir olan betimsel model kullanılmıştır. Çalışma verileri, 2018 yılında MEB tarafından yayımlanan Türkçe Öğretim Programı’ndan elde edilmiştir. Verilerin tasnifinde kullanılan temel araç, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nde bulunan sınıflama tablosudur. Çalışmada elde edilen veriler doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Programda yer alan 289 kazanım incelenmiş, bunlardan 36’sı psikomotor, 6’sı duyuşsal alan olarak belirlenmiştir. Geriye kalan 247 kazanım, bilişsel alanda tasnif edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, bilişsel alanda sınıflandırılan kazanımların %22,7’si olgusal, %65,2’si kavramsal, %8,9’u işlemsel, %3,2’si üstbilişsel bilgi kategorisinde bulunmaktadır. Bilişsel süreç bakımından kazanımların %4,9’u hatırlama, %47,8 anlama, %18,2’si uygulama, %7,7’si analiz etme, %11,7’si değerlendirme, %9,7’si yaratma boyutundadır. Kazanımların %70,4’ü hatırlama, anlama ve uygulamadan oluşan alt düzey bilişsel basamaklara, %29,6’sı analiz etme, değerlendirme ve yaratmadan oluşan üst düzey bilişsel basamaklara yöneliktir. Türkçe Öğretim Programı’nın ağırlık merkezini belirleyen bu sonuçlar, aynı amacı taşıyan benzer çalışmalarla tutarlık göstermektedir.

Classification of the Turkish Course Curricula Objectives Based on Bloom's Revised Taxonomy

The purpose of this study is to classify the 5th, 6th, 7th and 8th grades Turkish Course Curricula objectives based on Bloom’s Revised Taxonomy. The study is descriptive and qualitative by design. The research data come from Turkish Course Curricula published in 2018 by the Turkish Ministry of Education. The data were first classified based on the classification table in Bloom’s Revised Taxonomy. Document analysis was then used to analyze the classified data. In the analysis, 36 objectives were classified in the psychomotor, 6 in the affective, and the remaining 247 in the cognitive domains. The analysis further revealed that 22,7% of the objectives included factual, 65,2% conceptual, 8,9% procedural, and 3,2% metacognitive knowledge categories. In terms of cognitive processes, 4.9% of learning objectives were classified as remembering, 47,8% as understanding, 18,2% as applying, 7,7% as analyzing, 11,7% as evaluating, and 9,7% as creating objectives. This means that 70,4% of these objectives focus mainly on lower levels in Bloom’s Revised Taxonomy (remembering, understanding, applying), while only 29,6% on higher levels (analyzing, evaluating, creating). These findings indicate that the core of the Turkish curricula is consistent with the previous studies that had the same purposes.

PDF

___

Allan, C. O. ve Francis, P. H. (2018). Curriculum foundations, principles and issues. Essex: Pearson Education Limited.
Altındağ, M. ve Demirel, Ö. (2013). Yeni taksonominin 11’inci sınıf dil ve anlatım dersi öğrenme ürünlerine katkısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 1-13.
Arı, A. (2011). Bloom’un gözden geçirilmiş bilişsel alan taksonomisinin Türkiye’de ve uluslararası alanda kabul görme durumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 749-772.
Ayvacı, H. Ş. ve Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13-25.
Bekdemir, M. ve Selim, Y. (2008). Revize edilmiş Bloom taksonomisi ve cebir öğrenme alanı örneğinde uygulaması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 185-196.
Bilen, M. (2002). Plandan uygulamaya öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Bruner, J. S. (1960). The process of education. Cambridge: Harvard University Press.
Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
Büyükalan Filiz, S. ve Yıldırım, N. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre analizi. İlköğretim Online, 18(4), 1550-1573. DOI: 10.17051/ilkonline.2019.632521
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çerçi. A. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının (5, 6, 7, 8. sınıf) yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 70-81.
Çiftçi, Ö. (2010). İlköğretim Türkçe öğretim programında 5. sınıfa ait okuduğunu anlama kazanımlarının bilişsel beceriler yönünden değerlendirilmesi. TÜBAR-27, 185-200.
Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Demirel, Ö. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri öğrenme sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Demirel, Ö. (2013). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
Demirel, Ö. (2014). Yabancı dil öğretimi: dil pasaportu, dil biyografisi, dil dosyası. Ankara: Pegem Akademi.
Durukan, E. (2009). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinleri anlamaya yönelik sorular üzerine taksonomik bir inceleme. Millî Eğitim Dergisi, 181, 84-93.
Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Erden, M. (2004). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
Eroğlu, D. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe çalışma kitaplarındaki dilbilgisi soruları ve kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Eroğlu, D. ve Kuzu, T. S. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
Eyüp, B. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının hazırladığı soruların yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 965-982.
Gözütok, D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. İstanbul: Ekinoks Yayınları.
Güfta, H. ve Zorbaz, K. Z. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 205-218.
Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 123-148.
Güneş, F. (2014a). Anlama modelleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 59-74.
Güneş, F. (2014b). Konuşma öğretimi yaklaşım ve modelleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-27.
Güzel, A. ve Karadağ, Ö. (2013). Anlatma becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programına (6, 7, 8. sınıflar) eleştirel bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 45-52.
Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
Keray, B. (2012). Söyleşi metinleri yoluyla sekizinci sınıf öğrencilerinin soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Köğce, D., Aydın, M. ve Yıldız, C. (2009). Bloom taksonomisinin revizyonu: Genel bir bakış. İlköğretim Online, 8(3), 1-7.
Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom’s taxonomy: An overview. Theory Into Practice, 41(4), 212-218. DOI: 10.1207/s15430421tip4104_2
Kurnaz, H. (2013). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Kuzu, T. S. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(1), 58-76.
Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory Into Practice, 41(4), 224-232. DOI: 10.1207/s15430421tip4104_4
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1- 5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. London: SAGE Publications.
Oktay, M. R. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki metin altı sorularının Bloom taksonomisindeki bilişsel düzeyler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Onan, B. (2017). Dil öğretiminde disiplinler arası yaklaşımlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 145-159.
Özdemir, M., Altıok, S. ve Baki, N. (2015). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 363-375.
Pickard, J. M. (2007). The new Bloom’s taxonomy: An overview for family and consumer sciences. Journal of Family and Consumer Sciences Education, 25(1), 45-55.
Savaş, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin güncelleştirilmiş Bloom sınıflamasına göre üst düzey bilişsel beceriler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sözer, E. (1998). Kuramdan uygulamaya sosyal bilimlerin öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Stanny C. J. (2016). Reevaluating Bloom’s taxonomy: What measurable verbs can and cannot say about student. Learning Education Sciences 6(4), 1-12. DOI: 10.3390/educsci6040037
Takaya, K. (2008). Jerome Bruner’s theory of education: From early Bruner to later Bruner. Interchange, 39(1), 1-19. DOI: 10.1007/s10780-008-9039-2
Tutkun, Ö. F. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya University Journal of Education. 2(1), 14-22.
Ulum, H. (2017). MEB İlkokul 2, 3 ve 4. sınıf Türkçe ders ve çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Ülper, H. ve Yalınkılıç K. (2010). Son iki Türkçe programına göre hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının nicel ve nitel görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 449-461.
Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Alkım Kitapçılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, D. Ç. (2015). Türkçe dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2), 479-497.
Yılmaz, E. ve Keray B. (2012). Söyleşi metinleri yoluyla sekizinci sınıf öğrencilerinin soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 2(2), 20-31.
Yüksel, S. (2007). Bilişsel alanın sınıflamasında (taksonomi) yeni gelişmeler ve sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 479-509.