Türkiye'de Siyasal Eğilimlerin Dönüşümü: Yerel Seçimler Bağlamında Bir Çözümleme

Türkiye’de son dönemde yapılan seçimlerde, siyasal eğilimler ve bu eğilimlerin partilere dağılımları bakımından önemli kırılmalara tanık olunmuştur. Bu kırılmalar siyaset sahnesinde yaşanan değişimlerin yanında, ulusal ve küresel düzeyde yaşanan siyasal, ekonomik ve toplumsal dönüşümlere de işaret etmektedir. 1960’lı yılların başlarından bu yana yapılan dokuz yerel seçim sonuçlarının da ulusal siyasetteki gelişmelerle yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Bu çalışma, söz konusu dokuz yerel seçimin verilerini, siyasal eğilimleri ve siyasal eğilimlerdeki değişimleri, eğilimlerdeki bu değişimlerin ve son yıllarda seçmen tercihlerinde gözlenen kırılmanın olası nedenlerini incelemeyi ve çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, il genel meclisi ve belediye başkanlığı seçimleri çalışma kapsamına alınmıştır.

Transformation of Political Tendencies in Turkey: An Analysis Within the Context of Local Elections

We have witnessed important fractures with regard to political tendencies and their distribution among political parties in the recent political elections in Turkey. Such fractures reflect the changes in the political landscape as well as the national and global socioeconomic and political transformation. It seems that the results of the nine local elections held since the 1960’s have had strong similarities and relations with national political developments. This study aims to review and analyze the data related to the nine local elections with regard to the political tendencies in the elections and shifts in these tendencies along with the possible reasons for these shifts and the recent fracture in the political choices of the voters. For this purpose, provincial council elections and mayor elections have been included in the study.

___

Akbulut, Ö. (2004), “Yerel Seçimlerin Yerelliği”, Kamu Yönetimi Dünyası Dergisi, s. 17–18, Ocak–Haziran, www.yerelnet.org.tr/secimler/yerel_secimlerin_ yerelligi.doc.
Barry, N. P. (2004), Modern Siyaset Teorisi, (Çev. M. Erdoğan ve Y. Şahin), 2. Basım, Liberte Yayınları, Ankara.
Bobbio, N. (1996), Left and Right: The Political Significance of A Political Distinction, The University of Chicago Press, Chicago.
Buran, H. (2005), “Türkiye’de Parlamento Seçimleri, Yerel Seçimlerde Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, içinde Türkiye’de Siyasal Hayat, Cilt 1, A. Küçük, S. Bakan ve A. Karadağ (Der.), Aktüel Yayıncılık, İstanbul.
Çitçi, O. (Ed.) (2001), Yerel Seçimler Panaroması 1963–1999, TODAİE Yayını no: 306, Ankara.
Çitçi, O. (2005), Yerel Seçimler Coğrafyası 1963–1999, TODAİE Yayını no: 329, Ankara.
Croizer, M., S. P. Huntington ve J. Watanuti (1993 [1975]) “The Crisis of Democracy”, içinde P. Green (Der.), Democracy, Humanity Pres, New Jersey.
Çukurçayır, M. A. (2000), Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, Yargı Yayınları, Ankara.
DİE (2005), Mahalli İdareler Seçimi 28.03.2004, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayını, Ankara.
DİE (2004), Cumhuriyetten Günümüze Milletvekili Seçimleri 1923–2002, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayını, Ankara.
Duverger, M. (1986), Siyasal Rejimler, (Çev. T. Tunçdoğan), Sosyal Yayınlar, İstanbul.
Eryılmaz, B. (2001), Kamu Yönetimi, Erkam Matbaası, İstanbul.
Friedman, M. (1988), Kapitalizm ve Özgürlük, Altın Kitaplar, İstanbul.
Gül, H. (2008) “Yerinden Yönetim Kavramının Gelişimi, Tanımı, Türleri ve Özellikleri”, içinde Türkiye’de Yerel Yönetimler, Y. Demirkaya ve R. Bozlağan (Der.), Beta, İstanbul (Basımda).
Hayek, F. A. (1972 [1944]), The Road to Serfdom, The University of Chicago Press, Chicago ve London.
Heywood, A. (2006), Siyaset, Liberte Yayınları, Ankara.
Huntington, S. P. (1993), Üçüncü Dalga: Yirminci Yüzyıl Sonlarında Demokratlaşma, (Çev. E. Ozbudun), Türk Demokrasi Vakfı, Ankara.
March, J. G. ve J. P. Olsen (1995), Democratic Governance, Free Press, New York.
Milbrath, L. W. (1965), Political Participation: How and Why do People Get Involved in Politics?, Rand Mc Nally, Chicago.
Keleş, R. (2000), Yerinden Yönetim ve Siyaset, 4. Basım, Cem Yayınevi, İstanbul.
Kiriş, H. M. (2005), Kent ve Köy Ayrımının Seçmen Davranışlarının Şekillenmesine Etkisi – Isparta Kenti ve Köyleri Örnekolay Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Kösecik, M. (2005), “Türkiye’de Yerel Seçimler”, içinde Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar I Reform, H. Özgür ve M. Kösecik (Der.), Nobel Yayınları, Ankara.
Lowi, T. (1995), The End of the Republican Era, University of Oklahoma State Press, Norman ve London.
Lowi, T (1967), “The Public Philosophy: Interest-Group Liberalism”, The American Political Science Review, Vol. LXI, No. 1 (March), s. 5–24.
Ortaylı, İ. (1985), Tanzimatdan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Hil Yayın, İstanbul
Özbudun, E. (1995), “Türkiye’de Devlet Seçkinleri ve Demokratik Siyasal Kültür”, içinde Türkiye’de Demokratik Siyasal Kültür, E. Özbudun, E. Kalaycıoğlu ve L. Köker (Der.), Türk Demokrasi Vakfı Yayını, Ankara.
Özsoy, O. (2002), Türkiye’de Seçmen Davranışları ve Etkin Propaganda, Alfa Yayınları, İstanbul.
Öztekin, A. (2003), Siyaset Bilimine Giriş, Siyasal Kitabevi, 4. Basım, Ankara.
Powell, Jr. G. B. (1990), Çağdaş Demokrasiler – Katılma, İstikrar ve Şiddet, (Çev. M. Turhan), S Yayınları, Ankara.
Sallan Gül, S. (2004), Sosyal Devlet Bitti Yaşasın Piyasa! Yeni Liberalizm ve Muhafazakarlık Kıskacında Refah Devleti, Etik Yayınları, İstanbul.
Sartori, G. (1996), Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, (Çev. T. Karamustafaoğlu ve M. Turhan), Yetkin Yayınları, Ankara.
Schumpeter, J. (1971), Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi, Cilt II, Varlık Yayınevi, İstanbul.
Sisk, T. D. (2001) Democracy at the Local Level, International IDEA Handbook Series 4, Stockholm.
Sezen, S. (1994), Seçim ve Demokrasi, Gündoğan Yayınları, Ankara.
TBMM (2007), Genel Seçim Verileri, http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/-genel_secimler.genel_secimler.
TODAİE (2007), Yerel Seçim Sonuçları, http://www.yerelnet.org.tr/secimler.
Tosun, T. (2002), Türk Parti Sisteminde Merkez Sağ ve Merkez Solda Parçalanma, Boyut Kitapları, İstanbul.
Turan, İ. (1986), Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış, Der Yayınları, İstanbul.
Turan, A. E. (2004), Türkiye’de Seçmen Davranışı – Önceki Kırılmalar ve 2002 Seçimi, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Türköne, M. (2005), Siyaset, İkinci Basım, Lotus Yayınları, Ankara.
TÜSES (1999), Türkiye’de Siyasi Parti Seçmenleri ve Toplum Düzeni, Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) Yayını, İstanbul.
Wolman, Harold, (1990), “Decentralization: What It is and Why We Should Care?”, Bennett, R. J. (Ed.), Local Government and Market Decentralization: Experiences in Industrialized, Developing, and Former Eastern Block Countries, U.N. University Press, New York.
Yayman, H. (2002), “Türkiye’de Belediyeciliğin Siyasallaşması: 1970’li Yıllar”, Yerel Yönetimler Sempozyumu, TODAİE Yayın no: 304, Ankara, s. 67-93.