Bir İdeolog Bir İdeoloji: Recep Peker ve Korporatizm

Türk siyasal hayatında, özellikle tek parti döneminde oldukça etkili olmuş Kemalist bir ideolog olan Recep Peker’in görüşleri, kanımızca, rejimin niteliği ile ilgili tartışmalara önemli teorik açılımlar sunma potansiyeli barındırmaktadır. Bu tartışmaya yönelik olarak kimi çevrelerce, Türkiye Cumhuriyeti’nin korporatist bir nitelik taşıdığı çeşitli biçimlerde dile getirilmiştir. Peker’in yazmış olduğu makaleler ve üniversitede vermiş olduğu dersler korporatizm ideolojisi ekseninde değerlendirilecek olursa, tek parti döneminin önemli ideologlarından biri olarak onun korporatizme teorik düzlemde oldukça yakın eğilimler taşıdığını söylemek mümkün görünmektedir.

An Ideologist, an Ideology: Recep Peker and Corporatism

As a Kemalist ideologist, Recep Peker’s views, which were influential especially during the single- party period in Turkish political history, embody the potential of introducing theoretical developments to debates on the nature of the regime. With respect to such debates, some circles voiced the idea that the Republic of Turkey is of a corporatist nature. Analyzing the articles written in this context or the courses given by Peker within the context of corporatism, it can be asserted that as one of the leading ideologists of the single-party period, Peker was remarkably close to corporatism in the theoretical aspect.

___

Akkaya, Yüksel (1998), “Globalleşme: Neo-Korporatizmin Sonu Mu?”, Metin Kutal’a Armağan, Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayınları, Ankara, ss. 429-446.
Akkaya, Yüksel (2000a), “Devlet, Sendikalar ve Korporatist İlişkiler-1”, İktisat Dergisi, İÜİFMC, Sayı 403, ss. 40-56
Akkaya, Yüksel (2000b), “Devlet, Sendikalar ve Korporatist İlişkiler-2”, İktisat Dergisi, İÜİFMC, Sayı 404
Alkan, Mehmet Ö. (1993), “II. Meşrutiyet’in İlk Yarısında Toplumbilim (Sosyoloji) Yazını ve Toplumbilimsel Düşünce Üzerine Notlar”, Toplumbilim, No 2, Ekim, ss.169-184.
Boratav, Korkut (2004), Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Ankara.
Cizre, Ümit (1992a), “Korporatizm ve Türk Sendikacılığı (1)”, Birikim, Sayı 41, Eylül 1992, ss. 30-37.
Cizre, Ümit (1992b), “Korporatizm ve Türk Sendikacılığı (2)”, Birikim, Sayı 42, Ekim 1992, s. 46-55.
C.H.F. Üçüncü Büyük Kongre Zabıtları (1931), 10-18 Mayıs 1931, Devlet Matbaası, İstanbul.
Çolak, İhsan (1996), Türk İnkılabının İdeolojisinin Oluşumunda Recep Peker’in Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof Dr. Enis Öksüz, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Göze, Ayferi (1968), Korporatif Devlet XIX. Ve XX. Yüzyıllarda Avrupa’da Korporatif Devlet Teorileri ve Devlet Sistemleri, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
Göze, Ayferi (1995), Liberal Marxiste Faşist ve Sosyal Devlet, Beta Yayınları, İstanbul.
İlhan, Attila (2005), “...´Tam Manasıyla, Faşizm´!..”, Cumhuriyet Gazetesi, 28.3.2005.
Kansu, Aykut (2002), “Türkiye’de Korporatist Düşünce ve Korporatizm Uygulamaları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt:2, Kemalizm, Ed: Ahmet İnsel, İletişim Yayınları, İstanbul.
Kansu, Aykut (2005), ), “Atatürk Meclisi Kapatacaktı”, Neşe Düzel ile Röportaj, Radikal Gazetesi, 27 Haziran 2005.
Karpat, Kemal H. (2001), “Ziya Gökalp’in Korporatifçilik, Millet-Milliyetçilik ve Çağdaş Medeniyet Kavramları Üzerine Bazı Düşünceler”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt: 1, Tanzimat Ve Meşrutiyet’in Birikimi, Mehmet Ö. Aklan (Ed.), İletişim Yayınları, İstanbul, s. 328-334.
Keyder, Çağlar (2002), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul.
Kılıçbay, Mehmet Ali (1988), “Orta Çağ’da Batı Avrupa’da Lonca Örgütlenmesi ve Kentsel Emekçinin Durumu”, Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, Ertuğrul Kürkçü (Ed.), Cilt 8, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 2610-2611.
Koçak, Cemil (1996), Türkiye'de Milli Şef Dönemi: 1938-1945, Cilt 1 - 2, İletişim Yayınları, İstanbul.
Koçak, Cemil (2005), “Siyasal Tarih (1923-1950)”, Yakınçağ Türkiye Tarihi (1908-1980), Cilt 1, Hazırlayan: Sina Akşin, Milliyet Kitaplığı, İstanbul.
Makal, Ahmet (2002), “Türkiye’de Tek Parti Dönemi ve Korporatizm Tartışmaları”, Toplum ve Bilim, Sayı 93, s. 173-199.
Parla, Taha (2001), Ziya Gökalp Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, İletişim Yayınları, İstanbul.
Peker, Recep (1933a), “Ülkü Niçin Çıkıyor?”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 1 Sayı 1, Şubat.
Peker, Recep (1933b), “Konuşunuz Konuşturunuz”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 1 Sayı 1, Şubat.
Peker, Recep (1933c), “Halkevleri Açılma Nutku”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 1 Sayı 1, Şubat.
Peker, Recep (1933d), “Disiplinli Hürriyet”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 1 Sayı 3, Nisan.
Peker, Recep (1935), “Partinin Yeni Programı İçin Kurultayda Recep Peker’in Söylevi”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 5 Sayı 28, Haziran.
Peker, Recep (1936a), “Recep Peker’in Yeni Halkevlerini Açma Nutku”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 7 Sayı 37, Mart.
Peker, Recep (1936b), “Recep Peker’in Partililerle Bir Konuşması”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 7 Sayı 39, Mayıs.
Peker, Recep (1936c), “Uluslaşma – Devletleşme (Europaische Revue Gazetesi’nde Çıkan Volk = und Staat = Werdung Yazısı)”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 7 Sayı 40, Haziran.
Peker, Recep (1936d), “Recep Peker’in İş Kanunu’nu İzahı”, Ülkü: Halkevleri Dergisi, Cilt 7 Sayı 41, Temmuz.
Peker, Recep (1994), İnkılap Dersleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
Togliatti, Palmiro (1995), Faşizm Üzerine Dersler, (Çev: Şiar Yalçın ve Yüksel Demirekler), Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara.
Toprak, Zafer (1977), “II. Meşrutiyet’te Solidarist Düşünce: Halkçılık”, Toplum ve Bilim, Sayı 1, s. 92-123.
Toprak, Zafer (1980), “Türkiye’de Korporatizmin Doğuşu”, Toplum ve Bilim, Sayı 12, s. 41-49.
Toprak, Zafer (2001), “Osmanlı’da Toplumbilimin Doğuşu”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 1, Tanzimat Ve Meşrutiyet’in Birikimi, Mehmet Ö. Alkan (Ed.), İletişim Yayınları, İstanbul, s. 310-327.
Yakınçağ Türkiye Tarihi (1908-1980) (2005), Cilt 1-2, Hazırlayan: Sina Akşin, Milliyet Kitaplığı, İstanbul.
Yetkin, Çetin (1983), Türkiye'de Tek Parti Yönetimi: 1930-1945, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
Yıldız, Ahmet (2002), “Recep Peker”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 2, Kemalizm, Ahmet İnsel (Ed.), İletişim Yayınları, İstanbul.
Wallerstein, Immanuel (2004), Dünya-Sistemleri Analizi Bir Giriş, (Çev: Ender Abadoğlu-Nuri Ersoy), Aram Yayıncılık, İstanbul.
Zürcher, Erik Jan (2003), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.