Siyasetname'de yönetim sorunsalı

Türkiye'de kamu yönetiminde "tarihsel" bakış açısının eksikliği herkesçe kabul edilmektedir. Genel olarak sosyal bilimcilerin daha özelde ise yönetim bilimcilerin görevi, toplumsal ve iktisadi örgütlenmeyi tarihsel olarak çözümlemek ve bunu olgusal gerçeklikle işlemektir. Böylelikle tarih sadece tarihçilerin, yönetim sadece yönetim bilimcilerin uzmanlık alanı olmaktan çıkacaktır. Dolayısıyla sosyal bilimlerde disiplinler arası bir analitik çerçeve kurmak olanaklı hale gelecektir. Bu amaç doğrultusunda ele alınan çalışmada, Nizamülmülk'ün Siyasetname adlı eserinin XI. Yüzyılda Selçuklu devlet geleneğinde yarattığı etkinin daha sonra kurulan Türk devletlerinde kendini ne ölçüde gösterdiği tartışılmaktadır. İktidar aygıtı sadece devlet örgütlenmesinin bir uzantısı olarak değil, dönemin toplumsal ve politik koşullarının bir sonucu ve ürünü olarak değerlendirilmektedir. Her iktidar belirli bir döneme, politik iktidarla sağlamlaşan güce, kültüre, toplumsal doku, iklim ve gerçekliğe karşılık gelmektedir. İdare tarihi olgusal gerçekliğin kazı alanı, bu kazının yürütücüsü ise kuşkusuz yönetim bilimciler olacaktır.

The problematic of administration in "Siyasetname"

Lack of "historical" perspective in public administration is a well-known fact in Turkey. It is the duty of social scientists in general and scholars of the science of public administration in particular to historically investigate social and economic organization and to discuss it with factual reality. Hence, art of history will not be the study area of merely historians, similarly not be public administration of the only realm of specialists of that discipline. Thus, establishing an interdisciplinary framework in social sciences will become possible. To this end, this article aims to discuss to what extent the impact of "Siyasetname " written by Nizam al-Mülk, a Seljuk administrator, on the 11th century Anatolian Seljuk administrative tradition manifested itself in Turkish states founded later. The political power apparatus is evaluated not just as an extension of or¬ganization of the state, but also both as an outcome and product of social and political conditions of that era. Each type of power corresponds to an epoch, capability, culture, social fabric, climate and reality reinforced by political power. Undoubtedly, the study concludes based on this supposition.

___

Akdağ, Mustafa (1999), Türkiye 'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi-1, (1243-1453), Barış Kitabevi, Ankara.
Aksoy, Şinasi - Üstüner, Yılmaz (Ed.) (2007), Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Akşin, Sina (Ed.) (2009) Türkiye Tarihi-1: Osmanlı Devletine Kadar Türkler, 10. bası, Cem Yayınevi, İstanbul.
Arı, Mehmet (2008) "Ahiliğin Siyasal Boyutları ve Günümüzde Yeniden Yorumlanması", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, Bahar, s.36-52.
Arıcı, Hatice (2005) Nizamülmülk ve Selçuklu Müesseselerinin Oluşumundaki Yeri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek-Lisans Tezi), Ankara.
Avcıoğlu,-Doğan (1983), Türklerin Tarihi, 4.Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
Barthold, Vassiliy Vladimirovich (1990), Moğol İstilasına Kadar Türkistan, (Çev. Hakkı Dursun Yıldız) Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Barthold, Vassiliy Vladimirovich (2004), İslam Medeniyeti Tarihi, (Çev. Mehmet Fuad Köprülü) 3.bası, Akçağ Basım Yayım, Ankara.
Berktay, Halil (2009), "İktisat Tarihi: Osmanlı Devletinin Yükselişine Kadar Türklerin İktisadi ve Toplumsal Tarihi", Akşin, Sina (Ed.) Türkiye Tarihi-1: Osmanlı Devletine Kadar Türkler, 10. bası, Cem Yayınevi, İstanbul, s.23-136.
Bulut, Faik (1998a), İslam Komüncüleri (Karmatiler), Berfm Yayınları, İstanbul.
Bulut, Faik (1998b), Horasan Kimin Yurdu? Berfm Yayınları, İstanbul.
Bulut, Faik (2002), Eşitlikçi Dervişan Cumhuriyetleri ve Hasan Sabah Gerçeği, Berfm Yayınları, İstanbul.
Cahen, Claude (1994), Osmanlılardan Önce Anadolu'da Türkler, 3.bası (Çev. Yıldız Moran) E Yayınları, İstanbul.
Carr, Edward Hallet (1980), Tarih Nedir?, (Çev: Misket Gizem Gürtürk) Birikim Yayınları, İstanbul.
Divitçioğlu, Sencer (2001), Ortaçağ Türk Toplumları Hakkında, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Findley, Carter Vough (2006), Dünya Tarihinde Türkler, (Çev. Ayşen Anadol) Kitap Yayınevi, İstanbul.
Fişek, Kurthan (2005), Yönetim, Paragraf Yayınevi, Ankara.
Gordlevski, Vladimir Alexandrovic (1988), Anadolu Selçuklu Devleti (Çev. Azer Yaran), Onur Yayınları, Ankara.
Güler, Birgül Ayman (2005), "Sunuş", Fişek, Kurthan, Yönetim, Paragraf Yayınevi, Ankara, s. 11-23.
Güler, Birgül Ayman (2006), Yönetim Düşünü İçin Araştırma Alanını Benimsemek, www, politics. ankara. edu.tr/b guler/pdf/vondusunu.pdf.
Güler, Birgül Ayman (2009), Türkiye 'nin Yönetimi: Yapı, İmge Kitabevi, Ankara.
Güler, Birgül Ayman - Keskin, Nuray Ertürk (2007), "Devlet Reformunu Tarihten Çalışma", Aksoy, Şinasi - Üstüner, Yılmaz (Ed.) Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s. 101 -152.
Hassan, Ümit (2000), Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler, Alan Yayıncılık, İstanbul.
Hassan, Ümit (2009), "Düşünce ve Bilim Tarihi: Osmanlılık Öncesi Türklerin Kültür Kökenlerine Bir Bakış", Akşin, Sina (Ed.) Türkiye Tarihi-1: Osmanlı Devletine Kadar Türkler, 10. bası, Cem Yayınevi, İstanbul, s.283-362.
Kafesoğlu, İbrahim (1953),- Sultan Melikşah Dönemi Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Yayınları, Ankara.
Kafesoğlu, İbrahim (1962), "Nizamülmülk", İslam Ansiklopedisi, Cilt 9, 94. Cüz, s.329-333.
Kafesoğlu, İbrahim (1964), "Selçuklular", İslam Ansiklopedisi, Cilt 10, 104. Cüz, s.353-416.
Köprülü, Mehmet Fuad (1972), Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Başnur Matbaası, Ankara.
Köprülü, Mehmet Fuad (2005a), İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi, 2.bası, Akçağ Basım Yayım, Ankara.
Köprülü, Mehmet Fuad (2005b), Türkiye Tarihi: Anadolu İstilasına Kadar Türkler, Akçağ Basım Yayım, Ankara.
Köymen, Mehmet Altay (1989), Selçuklu Devri Türk Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Köymen, Mehmet Altay (2001), Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi: Alparslan ve Zamanı, Cilt-III, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Merçil, Erdoğan (2005), Büyük Selçuklu Devleti -Siyasi Tarih-, Nobel Yaym Dağıtım, Ankara.
Nizamülmülk (Ebu Ali Hasan) (1999), Siyasetname, (Çev. Mehmet Altay Köymen) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Nizamülmülk (Ebu Ali Hasan) (2006), Siyasetname, (Çev. Nurettin Bayburtlugil) 6.baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
Ocak, Ahmet Yaşar (1998), Osmanlı Toplumunda Mülhitler ve Zındıklar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Ortaylı, İlber (1979), Türkiye îdare Tarihi, TODAİE, Ankara,
Ortaylı, İlber (1996), Türkiye îdare Tarihine Giriş, Turhan Kitabevi, Ankara.
Ortaylı, İlber (2007), Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara.
Özgüdenli, Osman (2002), "Ülüş Sisteminden Merkezi Devlete: Selçuklu Devlet Telakkisinin Teşekkülü (1038-1064)", Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.249-264.
Roux, Jean-Paul (2006), Orta Asya, (Çev. Lale Aslan), 2.bası, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Roux, Jean-Paul (2007), Türklerin Tarihi, Pasifik'ten Akdeniz'e 2000 Yıl, (Çev. Aykut Kazancıgil - Lale Aslan-Özcan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Sencer, Muzaffer (1986), Türkiye'nin Yönetim Yapısı, Alan Yayıncılık, İstanbul.
Sevim, Ali ve Merçil, Erdoğan (1995), Selçuklu Devletleri Tarihi: Siyaset, Teşkilat ve Kültür, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Şayian, Gencay (1978), "Yönetim Biliminin Evrenselliği ile İlgili Bazı Düşünceler", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, Haziran, s.3-15.
Timur, Taner (2001), Osmanlı Toplumsal Düzeni, 2.bası, İmge Kitabevi, Ankara.
Turan, Osman (1969), Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu, İstanbul.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1941), Osmanlı Devlet Teşkilatına Medhal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Yerasimös, Stefanos (1986), Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye-1: Bizans'tan Tanzimat'a, (Çev. Babür Kuzucu), 5.bası, Belge Yayınları, İstanbul.
Yetkin, Çetin (1984), Türk Halk Hareketleri ve Devrimleri, Say Kitap-Yaym, İstanbul.