ŞEFİK TAYLAN AKMAN

167110

John Locke’un Siyaset Felsefesi Ekseninde Doğal Hukukun Politikleştirilmesi

Bu çalışma İngiliz filozof John Locke’un doğal hukuk yaklaşımını kendisinin siyaset felsefesi ekseninde ele almaktadır. Locke’un siyaset felsefesi kadar doğal hukuka ilişkin görüşleri de yaşadığı dönemin ekonomi politik gerçekliğinden soyutlanamaz. Locke, 1688 Devrimi öncesinde kapitalist üretim ilişkilerinin hâkim üretim tarzı haline geldiği bir dö-nemde liberal modern devletin temel esaslarını ortaya koymuştur. Mutlak monarşiyi kra-lın Tanrısal hakları öğretisinden hareketle savunan kral yanlılarıyla tartışmaya girmiştir. Doğa durumu ve toplum sözleşmesi gibi kavramlar aracılığıyla mülkiyet özgürlüğü ve iktidar üzerinde eşit talep hakkını ön plana çıkarmıştır. Bu bağlamda Locke mülkiyetin korunmasını siyasal otoritenin başlıca görevi olarak nitelendirmiştir. Mülkiyetin korun-ması ekseninde, doğa durumundan siyasal topluma geçiş sürecinin temeline hukuk düze-ninin inşası olgusunu yerleştirmiştir. Böylece hukuk kavramı meşruiyetini doğa durumun-dan aldığı gibi aynı zamanda toplumsal sözleşmenin ardından oluşan yeni siyasal yapının da kurucu unsuru haline gelmiştir. Çalışmada, belirtilen bu hususlara dayanarak Locke’un kendi felsefi yaklaşımını oluştururken doğal hukuk teorisini nasıl biçimlendir-diği değerlendirilecektir.

The Politicization of Natural Law in the Axis of John Locke’s Political Philosophy

This article discusses the English philosopher John Locke’s approach to natu-ral law in the axis of his political philosophy. Locke’s arguments regarding to natural law as well as political philosophy cannot be isolated from the political economy of his period. Locke has revealed the main principles of the modern liberal state at a period when capitalist relations of production became the dominant mode of production before the Revolution of 1688. He had gotten into an argument with the royalists who defended the absolute monarchy based on the theory of the Divine rights of the king. He has fea-tured the freedom of property and equal demand rights on power through the concept of state of nature and social contract. In this context, Locke has described the protection of property as the main task of political authority. In the axis of protection of property, he has placed the phenomenon of the construction of the legal order at the basis of the tran-sition process from the state of nature to political society. Thus, the concept of law took its legitimacy from the state of nature and also became the constituent element of the new political structure that emerged after the social contract. In the article, it will be scruti-nized how Locke shaped his natural law theory while creating his philosophical approach based on the stated points.

___

  • Aaron, R. I. (1971). “Authority and the Rights of Individuals”. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas. (Ed. G. J. Schocket). California: Wadsworth Publishing Company, Inc.
  • Ağaoğulları, M. A., Çulha Zabcı, F. ve Ergün, R. (2005). Kral Devletten Ulus-Devlete. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Ağaoğulları, M. A. ve Köker, L. (2000). Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Ağaoğulları, M. A. ve Köker, L. (2004). İmparatorluktan Tanrı Devletine. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Arneson, R. J. (2016). “Locke and the Liberal Tradition”. A Companion to Locke. (Ed. M. Stuart). West Sussex: Wiley Blackwell Publishing.
  • Bakırcı, F. (2004). John Locke’ta Mülkiyet Anlayışı. Ankara: Babil Yayıncılık.
  • Beaud, M. (2015). Kapitalizmin Tarihi 1500-2010. (Çev. F. Başkaya). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Beer, M. (1989). Sosyalizm ve Sosyal Mücadelelerin Genel Tarihi. (Çev. G. Üstün). İstanbul: Can Yayınevi.
  • Birdal, S. C. (2019). “‘Hizmetlimin Biçtiği Çimenler’: John Locke’ta Mülkiyet Hakkının Temellendirilmesindeki Bazı Açmazlar Üzerine”. Amme İdaresi Dergisi, 52(3), 1-21.
  • Brace, L. (2004). The Politics of Property: Labour, Freedom and Belonging. Edinburg: Edinburg University Press.
  • Brubaker, S. C. (2012). “Coming into One’s Own: John Locke’s Theory of Property, God, and Politics”. The Review of Politics, 74(2), 207-232.
  • Carnoy, M. (2015). Devlet ve Siyaset Teorisi. (Çev. S. Çoşar, A. Örküp, M. Pamir, M. Yetiş). Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Cohen G. A. (2014). Lectures on the History of Moral and Political Philosophy. (Ed. J. Wolff). Princeton and Oxford: Princeton University Press.
  • Copleston, F. (1998). Felsefe Tarihi, Cilt 5, Çağdaş Felsefe, Bölüm a, Hobbes-Locke. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
  • Coşkun, V. (2002). “Direnme Hakkı”. Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 5, 52-77.
  • Cottrel, A. (1993). “Auctoritas and Potestas: A Reevaluation of the Correspondence of Gelasius I on Papal-Imperial Relations”. Mediaeval Studies, 55(1), 95-109.
  • Çiğdem, A. (2018). Aydınlanma Düşüncesi. İstanbul: Dedalus Kitap.
  • Damstedt, B. G. (2003). “Limiting Locke: Natural Law Justification for the Fair Use Doctrine”. Yale Law Journal, 112(5), 1179-1222.
  • Day, J. P. (1966). “Locke on Property”. The Philosophical Quarterly (1950-), 16(64), 207-220.
  • Didier, J. (2009). John Locke. (Çev. A. Altınörs). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
  • Dobb, M. (1992). Kapitalizmin Gelişmesi Üzerine İncelemeler. (Çev. F. Akar). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Dunn, J. (2011). Locke. (Çev. H. Gür). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Glausser, W. (1990). “Three Approaches to Locke and the Slave Trade”. The Journal of the History of Ideas, 51(2), 199-216.
  • Goldie, M. (2016). “Locke’s Life”. A Companion to Locke. (Ed. M. Stuart). West Sussex: Wiley Blackwell Publishing.
  • Göze, A. (1969). “Onyedi ve Onsekizinci Yüzyıl Düşünürlerinde Baskıya Karşı Direnme Hakkı”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 35(1-4), 49-73.
  • Hamilton, W. H. (1932). “Propery-According to Locke”. Yale Law Journal, 41(6), 864-880.
  • Henry, J. F. (1999). “John Locke, Property Rights, and Economic Theory”. Journal of Economic Issues, 33(3), 609-624.
  • Herbert, G. B. (1996). “John Locke: Natural Rights and Natural Duties”. Jahrbuch fur Recht und Ethik, 4, 591-614.
  • Hill, C. (1983). 1940 İngiliz Devrimi. (Çev. N. Kalaycıoğlu). İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • Hill, C. (2015). İngiliz Devrimler Çağı, Demokratik Devrimden Sanayi Devrimine 1530-1780. (Çev. L. Akalın). İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • Hill, C. (2016). İngiltere’de Devrim Çağı 1603-1714. (Çev. U. Kocabaş). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Hobbes, T. (2001). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (Çev. S. Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Hobbes, T. (2007). Elementa Philosophica De Cive, Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri. (D. Zarakolu). İstanbul: Belge Yayınları. https://www.etymonline.com/word/appropriation (10.05.2021)
  • Jenkins, S. (2020). İngiltere’nin Kısa Tarihi. (Çev. U. Kocabaşoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Karatani, K. (2007). Dünya Tarihinin Yapısı, Üretim Tarzlarından Mübadele Tarzlarına. (Çev. A. Karatay). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kearney, H. (2019). Britanya Adaları Tarihi Dört Ulusun Tarihi: İngiltere, İskoçya, İrlanda ve Galler. (Çev. Ö. U. Hoşafçı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
  • Kendall, W. (1971). The Right of The Majority. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas. (Ed. G. J. Schocket). California: Wadsworth Publishing Company, Inc.
  • Kenny, A. (2017). Modern Felsefe’nin Yükselişi-Batı Felsefesinin Yeni Tarihi, Cilt 3. (Çev. V. Uzundağ). İstanbul: Küre Yayınları.
  • Kline, D. C. (1987). Sovietica, Vol. 49, Domination and Wealth A Critical Analysis of Karl Marx’ Theory of Commercial Law. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
  • Köker, L. (2008). İki Farklı Siyaset, Bilgi Teorisi-Siyaset Bilimi İlişkileri Açısından Pozitivizm ve Eleştirel Teori. Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Lichtman, R. (2013). Liberal İdeolojinin Marksist Eleştirisi, Eleştirel Toplumsal Kuram Üzerine Denemeler. (Çev. Ş. Alpagut). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Locke, J. (1823). The Fundemental Constitutions of Carolina. The Works of John Locke-Vol. X. London: Printed for Thomas Tegg.
  • Locke, J. (1998). Hoşgörü Üstüne Bir Mektup. (Çev. M. Yürüşen). Ankara: Liberte Yayınları.
  • Locke, J. (1999a). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme (III.-IV. Kitap). (Çev. M. Delikara Topçu). Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Locke, J. (1999b). Tabiat Kanunu Üzerine Denemeler. (Çev. İ. Çetin). İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Locke, J. (2002). “An Essay on the Poor Law”. Cambridge Texts in the History of Political Thought Locke Political Essays. (Ed. M. Goldie). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Locke, J. (2003). Two Treatises of Government and A Letter Concerning Toleration. (Ed. I. Shapiro). New Haven and London: Yale University Press.
  • Locke, J. (2012). Yönetim Üzerine İkinci İnceleme, Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni Boyutu ve Amacı Üzerine Bir Deneme. (Çev. F. Bakırcı). Ankara: Ebabil Yayınları.
  • Locke, J. (2016). Hükümet Üzerine Birinci İnceleme, Bay Robert Filmer ve Yandaşlarının Yanlış İlke ve Temellerinin Yıkılışı. (Çev. F. Bakırcı). Ankara: İmaj Yayınevi.
  • Macpherson, C. B. (1971). “The Social Bearing of Locke’s Political Theory”. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas. (Ed. G. J. Schocket). California: Wadsworth Publishing Company, Inc.
  • Macpherson, C. B. (1990). The Political Theory of Possesive Individualism Hobbes to Locke. Oxford: Oxford University Press.
  • Marx, K. ve F. Engels (2010). Marx & Engels Collected Works, Vol. 5, Marx and Engels 1845-47. (Çev. C. Dutt, W. Lough, C. P. Magill). Londra: Lawrence & Wishart.
  • Marx, K. (2010a). Marx & Engels Collected Works, Vol. 31, Marx 1861-84. (Çev. B. Fowkes). Londra: Lawrence & Wishart.
  • Marx, K. (2010b). Marx & Engels Collected Works, Vol. 29, Marx 1857-61. (Çev. V. Schnittke). Londra: Lawrence & Wishart.
  • Marx, K. (2010c). Marx & Engels Collected Works, Vol. 34, Marx 1861-64. (Çev. B. Fowkes). Londra: Lawrence & Wishart.
  • Mulcahy, T. I. (1931). “Locke’s Theory of Property”. The Irish Monthly, 59(695), 319-323.
  • Murteza, G. (2012). “John Locke’da Sömürgecilik ve Mülkiyet İlişkisi”. Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi, 21, 371-388.
  • Okandan, R. G. (1968). Umumî Amme Hukuku [Devletin Doğuşu, Pozitif ve Teorik Gelişmesi, Unsurları]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları (Fakülteler Matbaası).
  • Olivecrona, K. (1974a). “Appropriation in the State of Nature: Locke on the Origin of Property”. Journal of the History of Ideas, 35(2), 211-230.
  • Olivecrona, K. (1974b). “Locke’s Theory of Appropriation”. The Philosophical Quarterly (1950-), 24(96), 220-234.
  • Olivecrona, K. (1975). “The Term ‘Property’ in Locke’s Two Treatises of Government”. ARSP: Archiv Für Rechts-Und Sozialphilosophie / Archives for Philosophy of Law and Social Philosophy, 61(1), 109-115.
  • Özcan, M. T. (1987). “John Locke’un Birey Anlayışının Felsefi Temelleri”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 52(1-4), 559-586.
  • Parsons Jr. J. E. (1969). “Locke’s Doctrine of Property”. Social Research, 36(3), 389-411.
  • Pierson, C. (2000). Modern Devlet. (Çev. D. Hattatoğlu). İstanbul: Çiviyazıları.
  • Plucknett, T. F. T. (2001). A Concise History of the Common Law. New Jersey: The Lawbook Exchange, Ltd.
  • Ringer, F. (2003). Weber’in Metodolojisi, Kültür ve Toplum Bilimlerinin Birleşimi. (Çev. M. Küçük). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Russ, J. (2011). Avrupa Düşüncesinin Serüveni, Antik Çağlardan Günümüze Batı Düşüncesi. (Çev. Ö. Doğan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Russ, J. (Ed.) (2013). Felsefe Tarihi, Cilt 2, Modern Dünyanın Yaratılması. (Çev. İ. Yerguz). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Russell, B. (2002). Batı Felsefesi Tarihi III. (Çev. M. Sencer). İstanbul: Say Yayınları.
  • Ryan, A. (1971). “Locke and the Dictatorship of the Bourgeoisie”. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas. (Ed. G. J. Schocket). California: Wadsworth Publishing Company, Inc.
  • Ryan, A. (2012). The Making of Modern Liberalism. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
  • Sabine, G. (1969). Siyasi Düşünceler Tarihi II, Yeni Çağ. (Çev. A. Öktem). Ankara: Siyasi İlimler Derneği Yayını (Sevinç Matbaası).
  • Sarıca, M. (1996). 100 Soruda Siyasî Düşünce Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • Savran, G. (1987). Sivil Toplum ve Ötesi-Rousseau, Hegel, Marx. İstanbul: Alan Yayıncılık.
  • Schochet, G. (2000). “‘Guards and Fences’: Property and Obligation in Locke’s Political Thought”. History of Political Thought, 21(3), 365-389.
  • Shapiro, I. (2003). “John Locke’s Democratic Theory”. Two Treatises of Government and A Letter Concerning Toleration John Locke. (Ed. I. Shapiro). New Haven and London: Yale University Press.
  • Shrader-Frechette, K. (1993). “Locke and Limits on Land Ownership”. Journal of the History of Ideas, 54(2), 201-219.
  • Simonds, R. T. (1997). “John Locke’s Use of Classical Legal Theory”. International Journal of the Classical Tradition, 3(4), 424-432.
  • Snyder, D. C. (1986). “Locke on Natural Law and Property Rights”. The Canadian Journal of Philosophy, 16(4), 723-750.
  • Strauss, L. (1971). “Locke and Modern Theory of Natural Rights”. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas. (Ed. G. J. Schocket). California: Wadsworth Publishing Company, Inc.
  • Strauss, L. (2011). Doğal Hak ve Tarih. (Çev. M. Erşen, P. Onur). İstanbul: Say Yayınları.
  • Strauss, L. (2017). Politika Felsefesi Nedir? (Çev. S. Zelyüt). İstanbul: Öteki Yayınevi.
  • Sunar, İ. (1999). Düşün ve Toplum. Ankara: Doruk Yayınları.
  • Şenel, A. (1996). Siyasal Düşünceler Tarihi-Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Tamanaha, B. Z. (2020). Hukukun Üstünlüğü-Tarih, Siyaset, Teori. (Çev. A. F. Doğan). İstanbul: Runik Kitap.
  • Tannenbaum, D. G. (2019). Siyasi Düşünce Tarihi-Filozoflar ve Fikirleri. (Çev. Ö. Orhan). Ankara: Serbest Kitaplar.
  • Thilly, F. (2020). Yunan Felsefesi’nden Günümüze Felsefenin Öyküsü. (Ed. L. Wood). (Çev. İ. Şener). İstanbul: Doruk Yayınları.
  • Thompson E. P. (2016). Avam ve Görenek İngiltere’de Geleneksel Popüler Kültür Üzerine Araştırmalar. (Çev. U. Kocabaşoğlu). İstanbul: Birikim Kitapları.
  • Timuçin, A. (2006). John Locke’un Siyaset Anlayışı. İstanbul: Bulut Yayınları.
  • Tully, J. (2006). A Discourse on Property: John Locke and His Adversaries. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Weber, M. (2002). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (Çev. Z. Gürata). Ankara: Ayraç Yayınevi.
  • Wood, E. M. (2012). Özgürlük ve Mülkiyet: Rönesans’tan Aydınlanma’ya Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi. (Çev. O. Köymen). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Woolhouse, R. S. (1998). The Empiricist-A History of Western Philosophy: 5. Oxford: Oxford University Press.
  • Zelyüt, H. (2017). Dört Adalı (Bir Kıtalı) Hobbes-Locke-Berkeley-Hume-(Descartes). İstanbul: Öteki Yayınevi.
Amme İdaresi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1795
  • Yayın Aralığı: 4
  • Başlangıç: 1968
  • Yayıncı: -
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Büyükşehir Yönetimlerinde Bütünleşmeci Düzenlemelerin Kırsal Mahallelere Çok Boyutlu Etkisi

Feriştah YILMAZ

II. Abdülhamid Dönemi Velâdet-i Hümâyûn Törenlerinin Diplomatik ve Toplumsal Fonksiyonları

Yunus ÖZGER

John Locke’un Siyaset Felsefesi Ekseninde Doğal Hukukun Politikleştirilmesi

ŞEFİK TAYLAN AKMAN

Tanzimat’tan Sonra Modern Bütçe Anlayışı ve Osmanlı Bütçelerinin Güvenilirliği Meselesi: Bütçe Etiği Açısından Bir Değerlendirme

Tekin AKDEMİR, Şahin YEŞİLYURT

Kant’ın Tıp Fakültesi Eleştirisi

Özkan AGTAŞ