ISO 9000 Belgesi Olan Örgütlerde Çalışanların Kurumsallaşmaya İlişkin Algıları

İSO 9000 kalite güvence sistemi giderek örgütler arasında benimsenip yaygınlaşmakta ve örgütlere kurumsal bir nitelik kazandırdığı düşünülmektedir. Çevresel belirsizliğin yüksek olduğu sektörlerde, örgütler uzun dönemde varlıklarını sürdürebilmek ve meşruiyet kazanmak için çevre tarafından tanımlanan kurumsallaşmış kural ve beklentilere uyum sağlamak zorundadırlar. Bu çerçevede kurumsallaşma çabası içinde o-lan örgütlerin yüksek bir formalizasyona, güçlü bir kurum kültürüne ve ademi merkeziyetçi bir yapıya sahip olmaları gerekmektedir. Bu çalışmada, kurumsallaşmanın göstergesi olarak görülen İSO 9000 belgesine sahip örgütlerde çalışanların örgütlerinin kurumsallaşma düzeyine ilişkin algılan belirlenmeye çalışılmıştır.Bu sebeple Ankara'da elektrik elektronik sektöründe faaliyet gösteren İSO 9000 belgeli örgütler çalışma kapsamına alınmıştır. Elde edilen verilere göre, bu çalışma kapsamına alınan örgütlerde yüksek formalizasyon ve güçlü kültür olmakla birlikte, yüksek merkeziyetçilik olduğu belirlenmiştir.

The Employees' Perception About the Institutionalization in ISO 9000 Certified Organizations

The article examines the one of the ISO quality systems which assumed as the positive signal about the institutionalization level of the organizations and, considers with the employees' -who work in the certified organizations- perceptions about their organizations' institutionalization level. For the author, the rate of acquiring ISO 9000 quality assurance system has been increasing among the organizations, because the system has been regarded as an indicator of the institutionalization. Being adjusted to the rules of institutionalization and meeting the expectations identified by the institutional environment are considered as the basic requirements for a long term survival and legitimacy, especially for the sectors of high level environmental uncertainity. For that reason, the organizations who spend effort for institutionalization must have a strong organizational culture and a decentralized structure. So, in parallel with the approach, the employees' perceptions about the organizations' -who they work in- level of institutionalization are tried to be determined in the ISO 9000 certificated sectors of electric and electronics. And, the result is that, the organizations reflect a high level of formalization and strong culture as expected at the beginning of the study, but a high level of centralization.

___

Akat, İ. ve T. Atılgan (1992), 2000 Yılına Doğru Büyük Ölçekli Sanayii işletmelerinde Kurumsallaşma Eğilimleri: İzmir ve Hinterlandında İmalat Sanayiinde Kurumsallaşmaya Yönelik Bir Eğilim ve Saptama Araştırması Sanayii İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Şirket Kültürü, T.O.B.B. Ekonomik ve Sosyal Sorunlar Dizisi, 4, Ankara.
Dicle, Ü. ve A. Dicle (1973), "Örgütsel Değişim", Verimlilik Dergisi, 2, 3, Nisan-Haziran, 1973.
Frost, P., (1987), "Organizational Culture", Administrative Science Quarterly, 32, 1987: 617-620.
Gürol, Y., "Türkiye'de ISO 9000 Uygulamasının Kurumsallaşması", Yönetim 2000 Bildirileri, Erciyes Üniversitesi. _____http://www.yonetim2000.erciyes.edu.tr/kongrecd/dokumanlar>
Huntington, P.S. (1968), Political Order in Changing Societies, Yale University, New Haven and London.
Inkson, J.H.K., D.S. Pugh ve D.J. Hickson (1970), "Organization Context and Structure: An Abbreviated Replication", Administrative Science Quarterly, 15: 318-329.
Meyer, WJ. ve B. Rowan (1977), "Institutionalized Organizations: Formal Structures as Myth and Ceremony", American Journal of Sociology, 83, 340-363.
Orru, M.,N. W. Biggart ve G. G. Hamilton (1991), "Organizational Isomorphism in East Asia", (Eds.) W.W. Powell ve P.J. Dimaggio, The New Institutionalism in Organizational Analysis, içinde, Chicago:University of Chicago Press, 361-389.
Özkaya, S. (2001), ISO 9000 Belgeli Örgütlerde Çalışanların Örgütlerinin Kurumsallaşma Düzeylerine İlişkin Algıları Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Powell, W. W. ve P. J. Dimaggio (1991), The New Institutionalism in Organizational Analysis, Chicago: University of Chicago Press, 1-38.
Sağlam, M. (1979), Örgütsel Değişme, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, 185, Ankara.
Scott, W. R. (1995), Institutions and Organizations, California, Sage Publications.
Scott, W. R. ve J. W. Meyer (1991), "The Organization of Societal Sectors: Prepositions and Early Evidence", (Eds.) W.W. Powell ve PJ. Dimaggio, The New Institutionalism in Organizational Analysis, Chicago: University of Chicago Press, 108-140.
Selznick,P. (1995), "Institutionalism Old and New", Administrative Science Quarterly, 41,270-277.
Steidlmeier, P. (1993), "Institutional Approaches in strategic Management", Journal of economic Issues, XXVII( 1) March, 198-211.
Sun, K. (1997), "Entrenching the Yoshida Defense Doctrine: Three Techniques for Institutionalization", International Organization, 51 (3), Summer, 389-412.
Watson, C. J., H. S. Hanks, E. Jansen ve G. N. Chandler (1993), "Tightening the Life-Cycle Construct: A Taxonomic Study of Growth Stage Configurations in high-Technology Organizations", Entrepreneurship: Theory and Practice, 18 (2), 5-30.
Young, W. D. (1998), "The Six Levers for Managing Organizational Culture", Business Horizons, 43 (5), September, 602-636