Bölünmüş toplumlarda yurttaşlığın inşası: Kavramsal bir çerçeve

İncelemede bölünmüş toplumlarda uygulanabilecek yurttaşlığın inşasına yönelik olarak kavramsal bir çerçeve önerildi: "Ulusal ölçekli laik-anayasal yurttaşlık". Bu çerçevenin ana hatları şöyle açıklanabilir. Etnik-dinsel/mezhepsel ölçekli aidiyet/mensubiyet ve temsiliyet, ortak ulusal amaca bağlı ve eşit haklara sahip yurttaşlardan oluşan bir siyasi topluluk algılayışının yolunu kapatmakta ve toplumsal bölünmüşlüğü derinleştirmektedir. Halbuki, ulusal ölçekli laik-anayasal yurttaşlık bağları üzerine inşa edilecek bir aidiyet ve temsiliyet sağlanabilirse, din, mezhep, etnisite bağlılıkları gibi kimlikler üzerine inşa edilmiş olan aidiyet ve temsiliyetin açmazları da ortadan kalkabilir; tikel aidiyetlerden arınmış seküler bir kamusal alanın inşası ile, bu tikel aidiyetlerin sonucu olarak ortaya çıkan bölünmüş toplumların siyaset ve yönetim krizlerinin önüne geçilebilir. Böyle bir siyasal-toplumsal yapıda doğal olarak var olan kimlik-sel ölçekli tikel aidiyetlerden kaynaklanan çelişki ve çatışma tehlikesi de önlenebilir.

The construction of citizenship in divided societies: A conceptual framework

In this analysis a conceptual framework for constructing citizenship that might be applied in divided societies is proposed: "Secular-constitutional citizenship at national scale ". The basic premise of this framework can be explained as follows, eth-no-religious/sectarian based identity/membership and representation not only preclude the perception of a political society comprising of citizens with equal rights, who are devoted to common national objectives, but also deepen the social fragmentation. However, if an identity and representation based on national secular-constitutional citizenship ties can be ensured, then the deadlock of ethno-religious based identity will be overcome. The crises of governability and politics in divided countries. The crises of governability and of politics in divided countries that emerge as an outcome. of such sense of partial belonging can be overcome by building up a secular public sphere purified from the sense ofpartial belonging. That is to say, the threat of conflicts and struggles in such politico-social structures can be prevented.

___

Bağırova, Aida (2000), "Çağdaş Irak'ta Egemenlik, Din ve Dini Muhalefet", Avrasya Dosyası, Cilt 15, Sayı 3, s. 97-109.
Bauman, Gerd (2006), Çokkültürlülük Bilmecesi: Ulusal, Etnik ve Dinsel Kimlikleri Yeniden Düşünmek (Çev. Işıl Demirakm), Dost, Ankara.
Berten, Andre, de Silveira - Pablo, Pourtois, Herve (Der.) (2,006), "Genel Giriş", Liberaller ve Cemaatçiler (Çev. Eylem Özkaya), Dost, Ankara, s. 9-23.
Berten, Andre, de Silveira - Pablo, Pourtois, Herve (Der.) (2006), Liberaller ve Cemaatçiler (Çev. Kolektif: Eylem Özkaya - Çağa Tanyar - Başak Demir - Sedef Koç -Zeynep Özlem Üslcül Engin - Murat Develioğlu - Elif Ergezene - Didem Yılmaz -Mehmet Zafer Üslcül), Dost, Ankara.
Bosniak, Linda (2000), "Citizenship Denationalized", Indiana Journal of Global Legal Studies, Vol. 7, p. 447-509.
Bouineau, Jacques (1998), "Fransa'da Devrim Döneminde Yurttaşlar ve Yurttaşlık", Dersimiz Yurttaşlık, (Haz. Turhan İlgaz) (Çev. Yeşim Küey), Kesit, İstanbul, s. 109-143.
Brubalcer, Roger William (2009), Fransa ve Almanya'da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu (Çev. Vahide Pekel), Dost, İstanbul.
Chambers, lan (2005), Göç, Kültür, Kimlik (Çev. Mehmet Beşikçi), İstanbul: Ayrıntı.
Chatterjee, Partha (2002), Ulus ve Parçaları: Kolonyal ve Post-Kolonyal Tarihler (Çev. İsmail Çalcem), İletişim, İstanbul.
Cohen, Anthony P. (1999), Topluluğun Simgesel Kuruluşu (Çev. Mehmet Küçük), Dost, Ankara.
Collelo, Thomas (2003), "Lebanon: A Country Study", Lebanon: Current Issuses and Backraund (Ed. John C. Rolland), Nova Science Publishers, Hauppauge, New York, p. 29-198.
Dagger, Richard (2002), "Republican Citizenship", Handbook of Citizenship Studies (Ed. Engin F. Işın - Bryan S. Turner), London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, p. 145-157.
De Wenden, Catherine Wihtol (1998), "Ulus ve Yurttaşlık: Hem Rakip. Hem Ortak", Uluslar ve Milliyetçilikler (Haz. Jean Leca), (Çev. Siren İdemen), Metis, İstanbul, s. 38-48.
Delanty, Gerard (2002), "Communitarianism and Citizenship", Handbook of Citizenship Studies (Ed. Engin F. Işın - Bryan S. Turner), London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, p. 159-174.
Erkmen, Serhat (2010), "Irak'ta İşgal Sonrası Siyasal Yaşam ve 2010 Parlamento Seçimleri", Ortadoğu Etütleri, Cilt 2, Sayı 3, Temmuz, s. 107-145.
Guehenno, Jean - Marie (1998), Demokrasinin Sonu (Çev. Mehmet Emin Özcan), Dost, Ankara.
Habermas, Jürgen (2002), "Öteki" Olmak "Öteki "yle Yaşamak: Siyaset Kuramı Yazıları (Çev. İlknur Ata), Yapı Kredi, İstanbul.
Heater, Derek (2007), Yurttaşlığın Kısa Tarihi, (Çev. Meral Delikara Üst), İmge, Ankara.
Hourani, Albert H. (1954), Syria and Lebanon: A Political Essay, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
Ignatieff, Michael (1999), "Nationalism and the Narcissism of Minor Differences", Theorizing Nationalism (Ed. Ronald Beiner), Albany: State University of New York Press, p. 91-103.
Işın, Engin F. - Turner, Bryan S. (2002), "Citizenship Studies: An Introduction", Handbook of Citizenship Studies (Ed. Engin F. Işın and Bryan S. Turner), London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, p. 1-10.
Işın, Engin F. -Turner, Bryan S. (Ed.) (2002), Handbook of Citizenship Studies, London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications.
Kivisto, Peter - Faist, Thomas (2007), "Introduction", Citizenship: Discourse, Theory and Transnational Prospects (Ed. Peter Kivisto andThomas Faist), Blackwell Publishing, Madlen, USA, Oxford ÜK, Carlton Australia, p. 1-14.
Kymlicka, Will (1998), Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: AyrıMı.
Kymlicka, Will (2004), Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş (Çev. Ebru Kılıç), İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Leca, Jean (1998), "Neden Söz Ediyoruz?", Uluslar ve Milliyetçilikler (Haz. Jean Leca) (Çev. Siren İdemen), Metis, İstanbul, s. 11-19.
Lijphart, Arend (2004), "Constitutional Design for Divided Societies", Journal of Democracy, Vol. 1-5, No: 2, April, p. 96-109.
Lijphart, Arend (2006), Demokrasi Motifleri: Otuz Altı Ülkede Yönetim Biçimleri ve Performansları (Çev. Güneş Ayas, Utku Umut Bulsun), Salyangoz, İstanbul.
Nisbet, Robert (2008), Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü, (Der. William Outhwaite) (Çev. Melih Pakdemir), İstanbul: İletişim, s. 781-783.
Parekh, Bhikhu (2002), Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek: Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori (Çev. Bilge Tanrıseven), Phoenix, Ankara.
Rawls, John (2006), Siyasal Liberalizm (Çev. Mehmet Fevzi Bilgin), Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Reinkowski, Maurus - Saadeh, Sofia (2007), "Bölünmüş Bir Ulus: Lübnan'da Dini Paylaşım Sistemi", Vatandaşlık ve Etnik Çatışma: Ulus Devletin Sorgulanması (Haz. Haldun Gülalp) (Çev. Ebru Kılıç), Metis, İstanbul, s. 131-153.
Schnapper, Dominique (1995), Yurttaşlar Cemaati; Modern Ulus Fikrine Dair (Çev. Özlem Okur), İstanbul: Kesit.
Schnapper, Doninique (2005), Sosyoloji Düşüncesinin Ötesinde: Öteki île İlişki (Çev. Ayşegül Sönmezay), İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Sennett, Richard (1996), Kamusal İnsanın Çöküşü (Çev. Serpil Durak, Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı.
Shuck, Peter H. (2002), "Liberal Citizenship", Handbook of Citizenship Studies (Ed. Engin F. Işın - Bryan S. Turner), London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, p. 131-144.
Smith, Anthony D. (1999), Millî Kimlik (Çev. Bahadır Sina Şener), İstanbul: İletişim.
Taylor, Charles (2005), "Tanınma Politikaları" (Çev. Yurdanur Saman), Çokkültürcü-lük: Tanıma Politikası (Haz. Amy Gutmann), Yapı Kredi, İstanbul, s. 42-84.
Üstel, Füsun (1999), Yurttaşlık ve Demokrasi, Ankara: Dost.
Viroli, Maurizo (1997), Vatan Aşkı: Yurtseverlik ve Milliyetçilik Üzerine Bir Deneme (Çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı, İstanbul.
Yaphe, Judith (2000), "Irak'ta Eski ve Yeni Aşiretçilik", Avrasya Dosyası, Cilt 15, Sayı 3, s. 122-130.
Zubaida, Sami (1994), İslam Halk ve Devlet (Çev. Sami Oğuz), İstanbul: İletişim.
Zubaida, Sami (2001), "Islam and Politics of Community and Citizenship", Middle East Report, No: 221, Winter, p. 20-27.
Zubaida, Sami (2007), "Irak'ta Sivil Toplumun Yükselişi ve Düşüşü", Vatandaşlık ve Etnik Çatışma: Ulus Devletin Sorgulanması (Haz. Haldun Gülalp) (Çev. Ebru Kılıç), Metis, İstanbul, s. 154-172.
İnternet
Atlıoğlu, Yasin, "Lübnan'da Seçimler ve Siyasal Bölünmüşlük",http://www.tasam. org/index.php?altid=1230&syf=2. (Erişim: 18.12.2009).
Çetinsaya, Gökhan (2006), Seta Irak Dosyası: Irak'ta Yeni Dönem, Ortadoğu ve Türkiye, Seta Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Nisan, Rapor No. Stl-406. (http://www.candundar.com.tr/_media/SETA_Irak.pdf). (Erişim: 19.04.2011).
Göztepe, Ece, "Yurttaşlığın Kamusal ve Ulusüstü Boyutu: Avrupa Yurttaşlığı ve 'Göçmen Forumu' Örnekleri", dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/280/2542.pdf, s. 230-248. (Erişim: 18.12.2009).
Gülalp, Haldun, "Anayasal Vatanseverlik", http://www.yenianayasaicin.org /?p= 99#more-99. (Erişim: 29.11.2009).
Hiatt, Andrew (2009-2010), "Power Sharing Options", From Sectopolitics to a Politics of Diversity: Issues and Options for Deconfessionalising Lebanon, Constitutional Design for Divided Societies: Theory and Cases, Winter Semester, University of Toronto, p. 25-40. (http://www.forumfed.org/libdocs/2010/ConstitutionalDesign-Lebanon.pdf). (Erişim: 18.04.2011).
http://www.bbc.co.uk/turkish/indepth/story/2004/01/040129_irak_konseyuye.shtml. (Erişim: 06.12.2009).
http://www.unhcr.org/refworld/docid/489clbe4c.html. (Erişim: 26.04.2011).
Kaboğlu, İbrahim, "Neden Anayasal Yurttaşlık", http://www.tumgazeteler.com /?a=2410844. (Erişim: 05.12.2007).
Kirsteın, Jan (Supervisor) (2007), "Confessionalism: An Inherently Flawed Ideal or The Answer to Ethnically Diverse Countries?", International Social Science Basic Studies 1st Semester, (http://rudar.ruc.dk/bitstream/! 800/3168/1/Confessionalism.pdf). (Erişim: 18.04.2011).
Mourad, Lama (2009-2010), "Electoral Systems and Political Parties" From From Sectopolitics to a Politics of Diversity: Issues and Options for Deconfessionalising Lebanon, Constitutional Design for Divided Societies: Theory and Cases, Winter Semester, University of Toronto, p. 41-58. (http://www.forumfed.org/libdocs/2010 /ConstitutionalDesign-Lebanon.pdf). (Erişim: 18.04.2011).
Richani, Nazih (2002), "Political Parties, Justice Systems and the Poor: The Experience of the Arab States, United Nations Development Programme", Human Development Report Office, Occasional Paper, Background Paper for HDR 2002/14. (Erişim: 19.04.2011).
Sarıbay, Ali Yaşar, "Yurttaşlık ve Katılımcı Demokrasi", http://www.birikimdergisi. com/birikim/dergiyazi.aspx?did== 1 &dsid=32&dyid= 1219&dergiyazi=Yurttaşlık%20 ve%20Katılmacı%20Demokrasi. (Erişim: 18.12.2009).