İlköğretim Müfettişi Remzi Bey’in Teftiş Raporunda “Merzifon Amerikan Okulu (1928-1929)”

Eğitim politikaları; toplumların siyasal, kültürel, sosyal ve ekonomik kalkınmalarında önemli bir etkiye sahiptir. Osmanlı Devletinin jeopolitik ve jeostratejik önemini iyi bilen misyonerler Osmanlı coğrafyasına ilk girdikleri günden itibaren kurdukları eğitim kurumlarını amaçlarına götüren bir araç olarak kullanmışlardır. Osmanlı coğrafyasında kurulan misyoner eğitim kurumları Türkiye Cumhuriyeti’nin Osmanlı’dan devraldığı önemli meselelerden biridir. Cumhuriyetin ilk yıllarında misyoner eğitim kurumlarına yönelik önemli yasal düzenlemeler yapılmış ve denetim mekanizmaları artırılmıştır. Bu çalışmada, 1928-1929 eğitim-öğretim döneminde Amasya ili Merzifon ve Gümüşhacıköy Milli Eğitim bölgesinde ilköğretim müfettişi olarak görev yapan Remzi Bey’in hazırlamış olduğu teftiş raporunda önemli bir yer tutan “Merzifon Amerikan Okulu” üzerine yaptığı tespitlere yer verilmiştir. Remzi Bey söz konusu dönemde ilköğretim müfettişinin görev, yetki ve sorumluluklarına bağlı kalarak, mevcut yasa ve yönetmeliklerden hareketle teftiş işlemini gerçekleştirmiştir. Raporlama işlemini; teftiş, soruşturma ve yol gösterme esaslarına bağlı kalarak hazırlamıştır. Raporunda bazı kötü uygulamalara son verdirdiği, yapılan bazı yanlış uygulamalar için ise yol gösterici olarak gerekli düzeltmeleri ve bilgilendirmeleri yaptığı görülmüştür. Diğer taraftan okulun misyoner okulu olmasından duyduğu endişeyi açıkça dile getirerek merkez teşkilatına bu konuda bazı kritik önerilerde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Merzifon Amerikan Okulu, Merzifon Amerikan Kız Hayat Okulu, Misyoner Okullar

“Merzifon American School (1928-1929)” In the Inspection Report of a Primary School Inspector, Mr. Remzi

Education policies have an important effect on political, cultural, social and economic developments of societies. Missionaries, who knew the geopolitical and geostrategic importance of Ottoman Government well, had utilized the educational settings, like schools to reach their goals since they stepped on Ottoman territories. The missionary educational institutions founded on Ottoman territories are one of the important issues that the Republic of Turkey has taken over from the Ottoman State. In the first years of the Republic, some important legal regulations were issued and more inspection was done for the missionary educational settings. The study examines the evaluations of Merzifon American School, which was an important section of the inspection report of Mr. Remzi, who worked as a primary school inspector in the area of Merzifon and Gümüşhacıköy in the province of Amasya during the 1928-1929 school year. He conducted an inspection by calling on the authority and responsibilities that a primary school inspector held in accordance with the existing laws and regulations. He prepared the report based on the guidelines of inspection, investigation, and guidance. In his report, it was seen that he had some poor practices terminated, and made the necessary corrections and notifications as a guidance for some improper practices. On the other hand, he made some critical recommendations to the central governance by declaring his concern about the school being a missionary school.

Keywords:

Merzifon American School Merzifon American Girls’ School of Life, missionary schools, inspector’s report,

PDF

___

Akyüz, Yahya (2018). Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000 - M.S.2015. Ankara: Pegem Akademi.
Alan, Gülbadi (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Protestan Okulları. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Alan, Gülbadi (2008). Amerikan Board’ın Merzifon’daki Faaliyetleri ve Anadolu Koleji. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Arığ Sezer, Ayten (2012). “Dünden Bugüne İstanbul’daki Misyonerlik Faaliyetleri”. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. Yıl 8, S. 15, s. 105-117.
(E.T:01.08.2018,https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/69633/makaleler/15/arastirmax-dunden-bugune-istanbuldaki-misyonerlik-faaliyetleri.pdf
Aydın, Mustafa (1986). Çağdaş Eğitim Denetimi. Ankara: İM Araştırma Yayın Danışmanlık A.Ş.
Başar, Hüseyin (1993). Eğitim Denetçisi, Rolleri-Yeterlikleri-Seçilmesi-Yetiştirilmesi. Ankara: Pegem Yayınları.
Haydaroğlu, İlknur Polat (1993). Osmanlı İmparatorluğu'nda Yabancı Okullar. Ankara: Ocak Yayınları.
Kılınç, Mustafa-Orbay, Metin (2018). 1928-1929 Eğitim-Öğretim Yılı Amasya İli Merzifon ve Gümüşhacıköy Eğitim Bölgesi Genel Teftiş Rapotu. Ankara: Pegem Akademi.
Kocabaşoğlu, Uygur (1989). Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika (19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları). İstanbul: Arba Yayınları.
Maksudyan, Nazan (2013). “Amerikan Kaynaklarında Merzifon Anadolu Koleji’nin Kısa Tarihçesi”. Kebikeç. S. 36, s. 131-153.
(E.T:01.08.2018,https://kebikecdergi.files.wordpress.com/2014/01/08bitti_merzifon_nazanmaksudyan.pdf)
Meclis-i Umumi Vilayet (5 Şubat 341). Amasya, s. 3.
Sezer, Ayten (1999a). “Osmanlı Döneminde Misyonerlik Faaliyetleri”. Osmanlı, C. 2, Ankara: s. 182-192. (E.T.:31.07.2018, http://www.ait.hacettepe.edu.tr/akademik/arsiv/misy.htm)
Sezer, Ayten (1999b). Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Stone, Frank Andrew (1984). Academies for Anatolia: a study of the rationale, program, and impact of the educational institutions sponsored by the American Board in Turkey, 1830-1980. University Press of America.
Su, Kamil (1974). Türk Eğitiminde Teftişin Yeri ve Önemi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Taşdemir, Serap (2009). “Tek Parti Döneminde Merzifon’da Siyasal ve Sosyo-Kültürel Yaşam”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. S. 74, C. XXV.
(E.T.:27.07.2018, www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=1165)
Taymaz, Haydar (2015). Eğitim Sisteminde Teftiş. Ankara: Pegem Akademi.
Togan, A. Zeki Velidi (1985). Tarihte Usul. İstanbul: Enderun Kitabevi.
Vahapoğlu, Hidayet (1997). Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Vakit (09.02.1926). Ecnebi Mektepler.
Vakit (12.02.1926). Ecnebi Mekteplerin Teftişi.
Yılmaz, Ahmet (1938). “Kolej Hakkında Fikirler”. Taşan (Merzifon Halkevi Dergisi). S. 29-53, s. 1-2.