Prof. Dr. Hüseyin Peker’in “Kur’an Meâli” Adlı Eserindeki Bazı Yorumların Tahlili

Bilindiği üzere Kur’ân’ın dili Arapça’dır. Ancak Kur’ân, Arapça bilen-bilmeyen her insana rehberlik etmek üzere gönderilmiştir. Dolayısıyla Arapça bilmeyenler, Kur’ân’ı anlamak için ya Arapça’yı öğrenecekler ya da kendi dillerindeki tercüme ve tefsir çalışmalarından faydalanarak Kur’ân’ı anlamaya çalışacaklardır. Bu kapsamda, Türkiye’de cumhuriyetin ilanından günümüze kadar, Kur’ân meâli çalışmaları konusunda oldukça bereketli bir birikim söz konusudur. Bu meâllerden birisi de Prof. Dr. Hüseyin Peker tarafından kaleme alınan “Kur’an Meâli” adlı eserdir. Bu makalede araştırmanın konusu, Hüseyin Peker tarafından kaleme alınan “Kur’an Meâli” adlı eserin değerlendirilmesidir. Araştırmanın amacı, Peker’in “Kur’an Meâli” adlı eserinde, bazı ayetler veya ayetler içerisindeki bazı kelime ve kavramlar hakkında, diğer mütercimlerin kanaatlerinden farklılık arz eden görüşlerini incelemektir. Araştırmanın kapsamı, ele alınan konular çerçevesinde Peker’in “Kur’an Meâli” adlı eseri ve Türkiye’de yapılan diğer Kur’ân tercümeleriyle sınırlı tutulmuştur. Araştırmanın yöntemi, literatür çalışmasına dayanmakta olup, Peker’in ilgili konulardaki kanaatleri ile Cumhuriyet döneminde kaleme alınan Kur’ân’ın Türkçe çevirilerindeki görüşler kıyaslanarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, araştırmada toplam altı kelime, kavram ve ifade incelenmektedir. Bunlar; Besmele’nin anlamı, muttakî kavramı, birr kelimesi, nefs kelimesi, istevâ fiili ve Duhân suresi 24. ayetteki vetruki’l-bahra rahven ifadesinin anlamı konularından oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Kur’ân Meâli, Mütercim, Hüseyin Peker, Yorum

The Analysis of Some Interpretations in the Book Entitled “Kur'an Meali” Written by Prof. Hüseyin Peker

The language of the Qur’an is Arabic. However, Qur’an has been sent as a guide to each person who knows or does not know Arabic. Therefore, people who do not know Arabic will either learn Arabic for understanding or try to comprehend Qur’an via translation and commentary studies in their own language. This necessity set the stage for translation activities in the way of rendering the Qur’an into other languages in the first period. As a matter of fact, Selmân-ı Fârisî who was the one of the companions of the Prophet Muhammad translated the surah Al-Fatiha into Persian for his fellow countrymen.The most difficult work conducted was certainly the translation of Qur’an into other language. The basic reason for this is that Qur’an is the word of Allah. This situation requires the translator to take a special responsibility, because it is neither poetry nor prose; Qur’an is itself and has its own features. Therefore, it is necessary to comprehend and comment by paying attention to psychosocial characteristics of people and obeying all rules of Arabic. Hence it is compulsory to understand all parts of the Arabic and get to know people well for people who would like to perceive the Qur’an. There has been accumulation on Qur’an translation studies from the republic day of Turkey until today in Turkey. One of these commentaries is the book entitled “Kur’an Meâli” written by Prof. Hüseyin Peker. The subject of this article is the book entitled “Kur’an Meâli” written by Prof. Hüseyin Peker. The purpose of the study is to analyze Peker’s opinions which differ from opinions of other translators about some verses or word and concepts in verses in the book “Kur’an Meâli”. The scope of the study has been confined to Peker’s book entitled “Kur’an Meâli” and other translations done in Turkey as part of topic. The method of the study is based on literature review and Peker’s opinions about related issues. His opinions have been evaluated by comparing the other opinions in the translations of Qur’an in Turkish which have been written out in republic period. In the article the following six words, concepts and expressions are examined.1. The Meaning of BasmalahThe Basmalah, in the Holy Qur’an, existing all of the surahs except for surah al-Tawbah in the form of “Bismillahirrahmanirrahim”. In the 30th ayah of surah al-Naml a Basmalah exists in the same form. The Basmalah is translated in general sense: “In the name of Allah who merciful and forgiving”, “In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful”, “With the name of Allah, who rule everything with love”, “In the name of Allah, who is the spring of compassion and mercy”. Peker translates the Basmalah like this: “In the name of Allah, compassion of whom is infinite, mercy of whom unlimited”. So translation of Peker emphasize the wideness, immensity, depth, continuity, eternity and infinity of Allah’s compassion and mercy.2. The Notion of MuttakîThe translators translated the notion of muttakî generally like this manner “protecting servants, respectful servants, devotees, pure devotees, those who fear Allah, fear of deviating from evil, those who are aware of their responsibilities towards Allah, those who want to be purified”. Peker translates the notion of muttaki like this: “sensitive servants to God's commandments”. In this translation, Peker emphasize that the Holy Qur’an is a pathfinder just for servants who are sensitive to the stimulating effects of Qur'anic verses and Muhammad (pbuh).3. The Word of BirrThe word birr, in the 177th ayah of surah al-Baqara, is translated generally with the word goodness. Peker translated birr with the word devoutness by justifying the context of the ayah.4. The Word of NafsThe Word of nafs is generally means that “God’s entity, spirit, soul, person, essence, spirit of man, heart, type, oneself”. But Peker translate the nafs which is 30th ayah of the surah al-Maidah with the words “jealousy and sense of inferiority”; and 53th ayah of the surah Joseph -the second usage- with the words “libidinal wishes and desires”; and the expression states in 14th ayah of surah al-Hadid with the words “you are being a troublemaker in your mind”.5. The Verb of IstawaThe verb of istawa is generally means that “shape, order, correct, equate, being equal, subjugate to one’s provision and order”. But Peker translates the word in 5th ayah of surah al-Taha “He is the Rahman, who organized the whole universe”; and the expression states in the 3rd ayah of surah Yunus with the words “Then he made the whole universe regular”.6. The Expression of Watruq al-Bahr Rahwan states in the 24th ayah of Surah al-Duhan Peker translates this expression like this: “Cross the sea in a relaxed/calm manner”.

Keywords:

Commentary, The Meaning of Qur’an, Translator, Hüseyin Peker, Interpretation,

PDF

___

‘Abdu’l-Bâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu‘cemu’l-müfehras li elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
Akalın, Şükrü Halûk - Toparlı, Recep - Argunşah, Mustafa - Demir, Nurettin - Gözaydın, Nevzat - Özyetkin, A. Melek - Zülfikar, Hamza - Tezcan Aksu, Belgin - Durkun, Abdullah - Gültekin, Beyza - Okkalı, Burçak - Terzi, Âdem - Mete, Şener - Kaya, Ömer - Tekeli, Safa. “Duyarlılık”. Türkçe Sözlük. 729. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.
Altuntaş, Halil - Şahin, Muzaffer. Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. ‘Abdullah b. Sehl. el-Furukü'l-luğaviyye. Thk. Hüsameddin el-Kudsî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi'l-‘ilmiyye, ts.
Atay, Hüseyin - Kutluay, Yaşar. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Meâl). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1987.
Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
Aydar, Hidayet. Kur’ân-ı Kerîm’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Kur’an Okulu Yayıncılık, 1996.
Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Meâli. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2007.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Sad. Sadreddin Gümüş - Yakup Çiçek - Muhsin Demirci. İstanbul: İpek Yayınları, 2000.
Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmi‘u’s-sahîh. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Bursevî, İsmail Hakkı. Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Haz. Nedim Yılmaz. İstanbul: Damla Yayınları, 2001.
Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. “Vky”. es-Sıhâh fi’l-lüğa ve’l-‘ulûm. 2: 709-710. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Hadârati’l-‘Arabiyye, 1974.
Çakır, Mehmet. Kur’an-ı Kerîm’in Türkçesi. İzmir: y.y., 2010.
Çantay, Hasan Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. 3 Cilt. İstanbul: Milsan Basın Sanayi, 1985.
Çantay, Hasan Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâli Kerîm. Konya: Balıkesir Üniversitesi Vakfı Yayınları, 2014.
Doğrul, Ömer Rıza. Kur’an-ı Kerim’in Tercüme ve Tefsir-i Şerifi Tanrı Buyruğu. İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1947.
Dumlu, Ömer - Elmalı, Hüseyin. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Anlamı (Meâl). İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2001.
Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı -Meal-Tefsir-. Trc. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. 3 Cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed. “Vky”. Tehzîbu’l-lüğa. 4: 3940-3941. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2001.
Feyizli, Hasan Tahsin. Feyzü’l-Furkân Kur’ân-ı Kerîm Meali. İstanbul: Server İletişim Yayınları, 2006.
Harman, Ömer Faruk. “Hâbil ve Kâbil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14: 376-378. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
Isfahânî, Ebu’l-Kâsım Huseyin b. Muhammed Râğıb. “Vky”. el-Müfradât fî ğarîbi’l-Kur’ân. 530-531. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyye. “Drb”. Mücmelü’l-lüğa. 2: 577. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1986.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem el-İfrîkî el-Mısrî. “Evl”. Lisânü’l-‘Arab. 1: 193-198. 15 Cilt. Beyrut: Dâr Sâdır, 2003.
Kara, Mustafa. “Kur’ân Kıssalarında Konu ve Kapsam Merkezli Bir Analiz”. İslâmî İlimler Dergisi 9/1 (2014): 69-102.
Kara, Mustafa. Güncel Değeri Açısından Kur’ân Kıssaları. Samsun: Selamet Yayınları, 2011.
Karaman, Hayrettin - Çağrıcı, Mustafa - Dönmez, İbrahim Kafi - Gümüş, Sadrettin. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
Kırca, Celal - Atik, Kemal - Toksarı, Ali - Polat, Selahattin - Bardakoğlu, Ali. İslâmi Kavramlar. Ankara: Sema Yazar Gençlik Vakfı Yayınları, 1997.
Koçyiğit, Talat. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Ankara: Kılıç Kitabevi, 1997.
Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmi‘u’s-sahîh. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Neccâr, Abdulvehhâb. Kısasu’l-enbiyâ. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
Öztürk, Mustafa. “Kur’ân, Kitâb-ı Mukaddes ve Sümer Mitolojisinde Hâbil-Kâbil Kıssası”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (2004): 147-164.
Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali -Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri-. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali -Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri-. Ankara: Otto Yayınları, 2008.
Peker, Hüseyin. Kur’an Meâli -Sade ve Akıcı Bir Üslup-. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2015.
Sadak, Bekir. Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Anlatımı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2009.
Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. 30 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
Yavuz, Yusuf Şevki. “Elmalılı Muhammed Hamdi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11: 57-62. Ankara: TDV Yayınları, 1995.
Yazıcı, Gülgün. “Hasan Basri Çantay’dan Yaşar Nuri Öztürk’e Kur’ân Meâllerinde Türkçenin Serüveni”. Kur’ân Meâlleri Sempozyumu -Eleştiriler ve Öneriler-. 2: 383-395. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Kitabevi, 1935.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Sad. Yakup Çiçek - Necat Kahraman. İstanbul: Temel Neşriyat, 2000.