19760

Kuzey Kıbrıs' ta zeytin (Olea europaea L.) ve yetiştiriciliği

Zeytin Kıbrıs adasıyla özdeşleşmiş bir meyve türüdür. Anavatanı Hatay-Mardin olan zeytinin Kıbrıs ikinci vatanı olarak kabul edilmektedir. Kıbrıs’ta bronz çağından beri zeytin yetiştiriciliği yapıldığı bildirilmektedir. Son yıllarda gelişen turizm ve ikinci konut yapılaşması, Girne bölgesi zeytinliklerinde büyük tahribatlara neden olmakla beraber Kuzey Kıbrıs’ın diğer bölgelerinde zeytin yetiştiriciliği devam etmektedir. Halen Kuzey Kıbrıs’ta 500 000 civarında zeytin ağacı olduğu tahmin edilmektedir. Adada yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan çeşitler sofralık ve yağlık tüketime uygun Yerli Zeytin çeşidi yetiştirilmektedir, ancak son yıllarda Türkiye orijinli Gemlik çeşidinin yetiştiriciliği de alternatif olarak teşvik edilmektedir. Çoğaltım çelik ve yabani zeytinler üzerine yapılan aşılama ile yapılmaktadır. Özellikle kurağa daha dayanıklı ve tadı yerel halkın damak zevkine daha uygun olan Yerli Zeytin çeşidinin yabaniler üzerine aşılanmış fidanları tercih edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

kültür çeşitleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Olea europaea, bitki yetiştirme sistemleri

Olive (Olea europaea L.) and its production in Northern Cyprus

Olive is a representative tree for Cyprus. Although origin of olive is widely accepted as Hatay - Mardin line, Cyprus is considered to be secondary origin for olive. It is reported that olive has been produced in Cyprus since Bronze Age. Although, recent development in tourism and secondary house construction for local and foreign residents caused tremendous damage to Kyrenian olive groves, the most beautiful and important olive groves of the island, olive production is still popular in other regions. There are some 500 000 olive trees thought to be extant in Cyprus. While commonly produced cultivar is “Local Variety”, produced for oil and table, production of Turkey originated “Gemlik” cultivar was being urged for as an alternative cultivar in recent years. Besides propagation through cutting, grafting on wild olives is also used for olive propagation. Local variety grafted on a wild olive stock is especially preferred due to its tolerance to drought stress, a common constrain for olive production in all Cyprus.

Keywords:

cultivars, Turkish Republic of Nothern Cyprus, Olea europaea, cropping systems,

PDF

___

Agrolive, 2007. http://www.agrolive.com.au/content.asp?PageID=161.
Anonim, 2001. Tarımsal Yapı ve Üretim 2001. KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı. İstatistik ve Planmalama Şubesi, Lefkoşa.
Anonim, 2002. Tarımsal Yapı ve Üretim 2002. KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı. İstatistik ve Planmalama Şubesi, Lefkoşa.
Anonim, 2003a. Tarımsal Yapı ve Üretim 2003. KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı. İstatistik ve Planmalama Şubesi, Lefkoşa.
Anonim, 2003b. Zeytin Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık.
Anonim, 2004. Tarımsal Yapı ve Üretim 2004. KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı. İstatistik ve Planmalama Şubesi, Lefkoşa.
Anonim, 2005. Tarımsal Yapı ve Üretim 2005. KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı. İstatistik ve Planmalama Şubesi, Lefkoşa.
Anonim, 2007. http://www.californiaoliveranch.com/about_us.html. Cline, H. 2005.Super high density olive trees for oil next success story?. Western Farm Press. http://westernfarmpress.com/news/11-7-05-super-high-density-olive-trees/
Ebay, 2007. http://cgi.ebay.com.au/AE-OLGA-I-OLIVE-HARVESTER-FOR-OIL-TABLE- OLIVES_W0QQitemZ7592234692QQcategoryZ105816QQcmdZViewItem
Fabbri, A., Bartolii, G., Lambardi, M., ve Kailis, S., 2004. Olive Propagation Manual. Landlinks Press.
Frankland Grove, 2007. http://www.froc.com.au/htm/Photogallery.htm;
Gregoriou, C., 2000. Olives and Olive Oil in Cyprus. http://www.olivebusiness.com/OBGuest/Oth/olives_and_olive_oil_in_cyprus.htm
Kalman, P., 2000. Olives in Cyprus. http://www.olivebusiness.com/OBGuest/Oth/olives_in_cyprus.htm
Makhzoumi, J., Pungetti G., 1999. Ecological Landscape Design and Planning. pp; 217-240.
Oliveoilsource, 2007. http://www.oliveoilsource.com/newsletter/olivenews5-7.htm.
Toros Tarım, 2007. http://www.toros.com.tr/turkce/ub_zeytin.asp.
Tozlu İ., Kersting U., 2001. Turunçgillerde Damla Sulama ve Gübreleme (Fertigasyon). Akdeniz İhracatçı Birlikleri, Mersin, 156 pp.
Tozlu İ., Yılmaz N., Emirzade T., 2003a. Turunçgillerde Bahçe Tesisi ve Çeşit Yenileme. Akdeniz İhracatçı Birlikleri, Mersin 146 pp.
Tozlu İ., Yılmaz N., Emirzade T., 2003b. Zeytinlerde Budama, Girne Belediyesi II. Zeytin Festivali; 24-26 Ekim 2003, (Broşür).
Vossen, P., 2002. The Potential For Super-High-Density Olive Oil Orchards in California. http://cesonoma.ucdavis.edu/HORTIC/super_high_density_olives.pdf
Yorgancıoğlu, O.M., 1999. Kıbrısta Zeytincilik, Zeytin ve Zeytinyağı, Mağusa, KKTC.