Bitkilerde mutasyonların tespiti için kullanılan moleküler yöntemler

Bitkilerde mutasyonlar kendiliğinden doğal olarak gerçekleşebildiği gibi mutasyon ıslahı çalışmalarında ıslahçılar tarafından güdümlü bitkilere uygulanan birtakım mutajen uygulamaları sonrasında bu bitkilerden elde edilen yeni bitkilerde de oluşabilmektedir. Kendiliğinden ya da mutasyon teşviki sonrasında meydana gelen mutasyonlar bir takım genleri etkileyip bitkilerde çeşitli farklılıkların oluşmasını sağlayabilmektedir. Bu farklılıkların tespiti yapılan ıslah çalışmalarına, çeşit tescili gibi işlemlere ve en önemlisi hangi gen ya da genleri etkileyerek bir takım değişikliklere yol açtığının belirlenmesine çok önemli bir katkısı vardır. Bu derlemede bitkilerde mutasyonların belirlenmesi amacıyla kullanılan ve ön plana çıkan moleküler yöntemlerin kullanım alanları ve kullanım şekilleri anlatılmış ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

bitkiler, mutasyon, moleküler biyoloji, DNA, polimeraz zincir reaksiyonu

Molecular techniques used for mutation discovery in plants

In plants, mutations can be occurred naturally or created by plant breeders by using some mutagens and inducing mutations in plant breeding studies. Mutations occurred naturally or created by inducing can constitute several differences by affecting some gene or genes in plants. Detection of these differences has a critical importance in plant breeding studies, securing a patent for plants obtained with mutation breeding and the most important thing is that determination of gene(s) affected from mutations. In this article, Applications of molecular techniques used for discovery of mutations were summarized and discussed.

Keywords:

plants, mutations, molecular biology, DNA, polymerase chain reaction,

PDF

___

Bozkurt, G., Algüneş, Ç., 2000. Tıpta Moleküler Genetik Uygulamaları Genel Prensipleri.Edirne: Trakya Üniversitesi Matbaa Tesisleri, ss:42-46, 66-69.
Colbert, T., Till B., Tompa, R., Reynolds, S., Steine M., Yeung A., Mccallum, C., Comai, L.,
Henikoff, S., 2001. High-Throughput Screening For Induced Point Mutations. Plant Physiology, Vol. 126, pp. 480-484.
Comai, L., Young, K., Reynolds, S.H., Codomo, C., Enns, L., Johnson, J., Burtner, C.,Henikoff, J.G., Grene, E.A., Till, B.J., Henikoff, S.. 2004. Efficient Discovery of Nucleotide Polymorphisms İn Populations by Ecotilling. Plant Journal. 37:778-786.
Filiz, F., Arı, C., 2010. Mutasyonlar ve Mutagenez. Moleküler Biyoloji geliştirilmiş 2. Baskı. Edit. Yıldırım, A., Bardakçı, F., Karataş M., Tanyolaç, B. Nobel Bilim ve Araştırma Merkezi Yayın No: 2. Ss: 297.
Giannetto, S., Velasco, R., Troggio, M., Malacarne, G., Storchi, P., Cancellier, S., Nardi, B., Crespan, M., 2008. A PCR Diagnostic Tool for Distinguishing Grape Skin Color Mutants. Plant Science 175, pp: 402-409.
Henikoff, S., Bradley, J., Luca, C., 2004. Plant Physiology: TILLING. Targeting Mutagenesis Meets Functional Genomics. Vol. 135, pp. 1-7.
Klug, S.W., Cummings, W.R., 2000 Concept of Genetics, Prentice Hall, New Jersey 745.
Kocatürk Sel, S., 2005. Spinal Müsküler Atrofi Hastalarında Smn Geni Ekzon 7 ve 8’in Moleküler Analizi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Adana. Doktora Tezi. 12-13.
Lüleyap, Ü., 2008. Moleküler Genetiğin Esasları, Adana. 188.
Maxam, A., Gibert, W. 1977. A New Method of Sequencing DNA. Proceedingsof the National Academy of Sciences, 74, 560-4.
McCallum, C., M., Comai, L., Grene, E.A., Henikoff, S., 2000a. Targeted Screening for Induced Mutations. Nat Biotechnol 18:455–457.
McCallum, C., M., Comai, L., Grene, E.A., Henikoff, S., 2000b Targeting Induced Local Lesions in Genomes (TILLING) for Plant Functional Genomics. Plant Physiol 123:439–442.
Simsek, O., Aka Kacar, Y., 2010. Discovery of Mutations with TILLING and ECOTILLING in Plant Genomes. Scientific Research and Essays, Vol. 5 (24), pp. 3799-3802.
Öner, C., 2002. Genetik Kavramlar. Ankara. 517, 744, 746.
Pazarbaşı, A., 2003. Ovaryum Ve Endometriyum Kanserlerinde Kromozom Düzensizlikleri ve Sık Rastlanan p53 Geni 7. Ekzon Mutasyonları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Perry, J.A., Wang, T.L., Welham, T.J., Gardner, S., Pike, J.M., Yoshida, S., Parniske, M., 2003. A TILLING Reverse Genetics Tool and A Web-Accessible Collection of Mutants of the Legume Lotus japonicus. Plant Physiol 131:866–871.
Sambrook, J. Fritsch, E.F., Maniatis, T. 1989 Molecular Cloning, A Laboratory Manual. Cold Spring Harbor Laboratory Press New York.
Sanger F., Nicklen, S., Coulson, A.R., 1977. DNA Sequencing with Chain-Terminating Inhibitors. Proceedings of the National Academy of Sciences, 74, 5463-7.
Shendure, J., Ji, J., 2008. Next-generation DNA sequencing, Nature Biotec. Vol. 26 number: 10.