ORHUN KIYILARINDAN MENDERES HAVZASINA AKAN SÖZ VE SÖYLEYİŞ

Türkçenin ses ve şekil özelliklerinin tespit ve değerlendirilmesinde, Anadolu Ağızlarıyla ilgili çalışma ve araştırmaların önemli bir yeri vardır. Aydın iline bağlı Mersinbelen ağzında olumsuz şimdiki zaman “–yomaz” şekli kullanılarak ifade edilmektedir. Bu şekil, başka bir kaç Anadolu Ağzında da olumsuz şimdiki zaman ifadesi olarak görülmektedir. Bu ifadenin içinde çekim kökü erimiş bir muktedirlik anlatımının da bulunabileceği düşünülebilir. Ağızların söz varlığı Türkçenin bütün söz varlığının bir parçasıdır bu bakımdan ağızları söz varlığı açısında da değerlendirmek gerekir. Mersinbelen ağzında Eski Türkçeden gelen “sıgıt”- sözü Orhun Abidelerindeki anlam ve şekliyle kullanılmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mersinbelen ağzı, -yomaz, sıgıt

WORDS AND STATEMENTS FLOWING FROM ORHUN COAST TO MENDERES BASIN

The studies and investigations carried on Anatolian dialects takes important place in evaluation and understanding of phonetical and morphological properties of Turkish. Negative, present continuous tense sentences in Mersinbelen (in Aydın) dialect is stated in "-yomaz" form. This form is also seen in the negative, present continuous tense statements of a few of Anatolian dialects. In this statement, the presenceof stem fusion of an abilitative expression could also be considered. Since the dialects' vocabulary constitutes the the vocabulary of the language, it is better to analyze the dialects in terms of vocabulary. The Old Turkish word "sıgıt" is being used in Mersinbelen dialect in the same meaning and form as Orkhon inscriptions.

Keywords:

Mersinbelen dialect, -yomaz, sıgıt,

PDF

___

Ay, Özgür (2009), Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, Ankara: TDK Yayınları
Akar, Ali (2001), “Muğla ve Yöresi Ağızlarında Şimdiki Zaman Biçimleri”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi : 4/ 1-10.
Caferoğlu Ahmet (1988), “Muğla Ağzı”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1962, Ankara: TDK Yayınları :111
Ercilasun Ahmet B. (1983), “Muğla Ağzında Kullanılan Bir Şimdiki Zaman Şekli”, Şükrü Elçin Armağanı, , Ankara : Hacettepe Üniversitesi Yayınları: 261-262
Karahan Leyla (2011), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları : 147.
Korkmaz Zeynep (1988), Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik), Ankara: TDK Yayınları : 92.
Korkmaz Zeynep (2005), “Türkiye Türkçesinde İktidar ve İmkan Gösteren Yardımcı Fiiller ve Gelişmeleri”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C. 1, Ankara: TDK Yayınları : 607-619.Tekin Talat (1988) Orhon Yazıtları, Ankara: TDK Yayınları: 22-23
Türk Dil Kurumu (1993), Derleme Sözlüğü, C. X, Ankara: TDK Yayınları : 3604.