AFGANİSTAN’DA KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ:SON YÜZYIL ÖLÇEĞİNDE BİR İNCELEME

Kur’ân-ı Kerim yüce Allah’ın (c.c.) son Peygamber Hz. Muhammed’e (s.a.v.), Cebrail (a.s.) aracılığıyla gönderdiği son semavî Kitaptır. Kur’ân-ı Kerîm İslâm dininin birinci ve temel kaynağıdır. İlk olarak Kur’ân-ı Kerîm Efendimiz (s.a.v.) tarafından ashâbına, ashâb-ı kirâm tâbiîn’e, tâbiîn tebe-i tâbiîn’e ve onlardan da günümüze kadar nesilden nesile öğretilerek aktarıla gelmiştir. Kur’ân’ın nüzulünden bugüne hangi coğrafyada olursa olsun Kur’ân eğitim ve öğretimine aralıksız devam edilmiştir. Bu çalışma son yüzyıl zaman zarfında Afganistan’da Kur’ân ve kıraat eğitimi üzerine bir incelemeyi amaçlamıştır. Bu noktada eğitim veren müesseseleri ve bu müesseselerdeki eğitim öğretiminin nasıl olduğunu irdelemeye çalıştık. Bu bağlamda öncelikle konunun merkezinde yer alan Kur’ân eğitim ve öğretimi ile hafızlık müessesesine değindik. Ardından Afganistan’ın eğitim sisteminin kısa bir tarihçesini ele aldıktan sonra ikinci aşamada Afganistan’da Kur’ân eğitimi veren müesseselerin mahiyetini ve güncel durumunu inceledik. Son olarak da Kur’ân eğitimi veren müesseselerde müfredat ve materyal analizinin ardından Afganistan topraklarında yetişen hâfız ve kurrâlardan örnek verdik.

Anahtar Kelimeler:

Kur'an Eğitimi, Afganistan, Kıraat, Kurra, Hafız

PDF

___

Ahmadî Wardak, Gul Ağa, Sairi tarihi maarif Afganistan, Kabil: Neşeratı Wazarat’i maarif Afganistan, 2016.
Andişmend, Muhammed İkram, Maarif Asrî Afganistan, Kabil: Meyvend Matbaa, 2011.
Birışık, Abdülhamit, Kıraat İlmi ve Tarihi, Bursa: Emin yayınları, 2014.
Bozkurt, Nebi. “Hâfız”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15: 75. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
Bozkurt, Nebi. “Dârülkurrâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8:543-545 İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
Dârimî Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân b. el-Fazl, Müsned, Dârimî, thk. Merzûk b. Heyâs, 2 cilt. Arabistan:1. Basım, 1436/2015.
Demirci, Muhsin. Tefsir Usûlü. İstanbul: İFAV Yayınları, 2010.
Demirci, Muhsin. Kur’ân Tarihi. İstanbul: İFAV Yayınları, 2004.
Buhârî Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail, el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, Muhammed Züheyr b. Nasr, 9 cilt. Demişk: Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım. 1422/2001.
Ezrak, Muhammed Yûsuf, Kanun hai ulum wa sakafati İslâmî dar Afganistan, Kabil: Merkezi Thk. Ulum-i İslâmî, 1991.
Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî, es-Sünen, thk. Muhammed Fuâd Abdül Bâkî, Halep: Basım yılı yok, 2 cilt.
Fazlüllah Niyazî - Muhammed Ağa Haşimî, Kur’ân ve Tecvid sınfı haftum, Kabil: Neşerat-ı Vezarat-i Maarif-i Afganistan, 2017.
Gubar, Mir Gulam Muhammed, Afganistan der mesir-i Tarih, 2. Cilt, Kabil: Mayvend Matbaa, 2001.
Guruh-i muellifanı kıtab hayi darsi Talimatı İslâmî, Amuziş Kur’ân-ı Kerîm berayi sınfı pancum, Kabil: Neşeratı Wazarat’i maarif Afganistan, 2019.
İbn Manzûr. Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-‘Arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr, ts.
İbnü’l-Cezerî. Müncidü’l-mukriîn. nşr. Ali b. Muhammed Umran. Mekke: Dâru Alemi’l-Fevaid, 1419.
Kamgar, Cemilurrahman, Tarih Maarif Afganistan, Kabil: Meyvend Matbaa, 2007.
Nik Muhammed, Zübdetü’t-Tecvid, Kabil, Dârül-Saştanat Matbaa, Basım yılı yok.
Suyûtî, Abdurrahman. el-İtkân fi Ulûmül-Kur’ân. Kahire: Matbaa Hicâzî, Basım yılı yok.
Tâ’ib Abdülselâm, Muttekî Mayil Aka, Atayî Muhammaed Arif, Amuziş Kur’ân-ı Kerîm berayi sınfı avval, Kabil: Neşeratı Wazarat’i maarif Afganistan, 2017.
Temel, Ali Rıza, “Enderabî (الأندرابي)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 11: 185. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Ünal, Mehmet. Kur’ân’ın Anlaşılmasında Kıraat Farklılıklarının Rolü. İstanbul: Hacıveyiszade İlim ve Kültür Vakfı Yayınları, 2018.
Zerkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü'l-irfân fî ulûmi'l-Kur'ân, Kahire: Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1943.
Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedrüddîn. el-Burhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Kahire: Mektebetü Dâri’t-Türâs, 1957.