Bazı dağ çayı (Sideritis) türlerinin in vitro çoğaltımı

Bu çalışmada doku kültürü tekniğinden yararlanılarak Sideritis perfoliata, Sideritis stricta ve Sideritis erythrantha türlerinin in vitro rejenerasyon yeteneği araştırılmıştır. Rejenerasyon çalışmalarında tohum, yaprak, yaprak sapı, boğum, boğum arası ve sürgün ucu gibi değişik eksplantlar denenmiştir. Üç farklı türün tohumları chloramine-T ve sodyum hipoklorit ile sterilizasyon yapıldıktan sonra farklı dozlarda GA3 içeren çimlendirme ortamlarına ekilmişlerdir. Sideritis stricta türünün tohumlarında hiç çimlenme görülmezken, diğer türlerin tohumlarında ise çimlenme oranı çok düşük kalmıştır. Yaprak, yaprak sapı, boğum ve boğum arası eksplantları ise farklı BAP ve NAA konsantrasyon ve kombinasyonları içeren %0.7 agar, %3 sukroz ve aktif kömür ilave edilmiş MS ortamında kültüre alınmışlardır. Kültür sırasında eksplantlardan kaynaklanan kontaminasyonlar görülürken kontaminasyon oluşmayan eksplantlarda ise kararma gözlenmiştir. İlkbaharda yeni oluşan Sideritis stricta türüne ait bitkilerden alınan sürgün uçları farklı oranlarda TDZ içeren MS ortamında kültüre alınmıştır. Bu eksplantlardan sürgün oluşumu başarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

in vitro, tohum çimlenmesi, Sideritis, gençleştirme

In vitro propagation of some mountain tea (Sideritis) species

In this study, regeneration ability of Sideritis perfoliata, Sideritis stricta, and Sideritis erythrantha was investigated using tissue culture techniques. For the regeneration study, different explant such as seeds, leaves, nodes, internodes were tested. The seeds of three different species were sterilised with chloramine-T and sodium hypochloride. Then seeds were placed on germination media which contain different GA3 doses. Despite no germination was observed in Sideritis stricta, germination ratio was very low in other species. Various explants such as leaf, node, internode were cultured on MS medium containing 3% sucrose, 0.7% agar, activated charcoal and different concentrations and combinations of NAA and BAP. No regeneration was obtained from these explants because of contaminations originated from the explants and explant browning. In the spring, shoot tips of Sideritis stricta were collected and cultured on MS medium containing different concentrations of TDZ. Shoots were obtained from shoot tip explants.

Keywords:

in vitro, seed germination, Sideritis, regeneration,

PDF

___

Andrade, L.B., Echeverrigaray, S., Fracaro, F., Pauletti, G.F. and Rota, L., 1999. The effect of growth regulators on shoot propagation and rooting of common lavender (Lavandula vera DC). Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 56: 79-83.
Arafeh, R., Mahmoud, M. and Shibli, R., 2003. In vitro seed propagation of wild Syrian marjoram (Origanum syriacum L.). Adv. Hort. Sci., 17: 241-244.
Arslan, N., Yılmaz, G., Akınerdem, F., Özgüven, M., Kırıcı, S., Arıoğlu, H., Gümüşçü, A. ve Telci, İ., 2000. Türkiye Ziraat Müh. 5. Teknik Kongresi, Milli Kütüphane- Ankara. 1. Cilt, S: 453-483
Aytaç, Z. ve Aksoy, A., 2000. A new Sideritis species (Labiatae) from Turkey. Flora Mediterranea 10: 181-184.
Başer, K.H.C., 1994. Essential oils of Labiatae from Turkey. Recent results, Lamiales news letter, 3: 6-11.
Chevre, A.M., Gill, S.S., Mouras, A., and Salesses, G., 1983. In vitro vegetative multiplication of chestnut. J.Hort.Sci., 58: 23-29.
Davis, P.H., 1982. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, vol. 7, Edinburgh, p: 00-307.
Davis, P.H., Mill R.R. and Tan, K., 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol: 10, Edinburg Univ. Press., Edinburg, p: 203.
Ekim, T., Koyuncu, M. Erik, S. ve İlarslan, R., 1989. Türkiye'nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitkileri Türkiye Tabiatı Koruma Derneği, Yayın no: 18, Ankara, ss: 227.
Ellialtıoğlu, Ş., 1999. Doku Kültürü Yoluyla Vegetatif Çoğaltmada Doku Kararması Sorunu, Nedenleri ve Çözüm Yolları. Biyoteknoloji (Kükem) Dergisi, 24 (1): 37-47.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C., 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol: 11, Edinburg Univ. Pres., Edinburg, p: 201-204.
Hatipoğlu, R., 1995. Biyoteknolojiye Giriş. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 129, Ders Kitabı, Adana, ss: 114.
Kaçar, B., 1996. Bitki Fizyolojisi Ders Kitabı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü. Yayın No: 1447, ss:424.
Mirici, S., 2004. Endemik Geven (Astragalus polemoniacus Bunge) Bitkisinin Yaprak Sapı ve Yaprak Eksplantlarından Yüksek Oranda Adventif Sürgün Rejenerasyonu. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(34): 31-34.
Muhitch, M.J., and Fletcher, J.S., 1984. Isolation and identification of the phenols of Paul’s Scarlet rose stems derived suspension cultures. Plant Physiol., 75: 572-575.
Murashige, T. and Skoog, F. 1962. A revised medium for rapid growth and bio assays with tobacco tissue cultures. Physiol. Plant., 15: 473-497.
Papafotiou, M., Kalantzis, A., 2009. Seed germination and in vitro propagation of Sideritis athoa. Acta Hort. (ISHS) 813:471-476.
Rodriguez, R., 1982. Callus initiation and root formation from in vitro culture of walnut cotyledons. HortScience, 17: 195-196.
Sanchez-Gras, M.C. and Segura, J., 1987. In vitro propagation of Sideritis angustifolia. J. Plant Physiol., 130: 93-99.
Sanchez-Gras, M.C. and Segura, J., 1989. Factors Affecting Plant Regeneration from Leaf Explant of Sideritis angustifolia Lag. (Labiatae) Cultured in vitro. Gartenbauwissenschaft, 54: 90-93.
Tawfik, A.A. and Mohamed, M.F., 2006. Shoot differentiation and plant regeneration from Thidiazuron-induced callus of Salvia officinalis. Proceedings of the first international symposium on the labiatae: Advances in production, biotechnology and utilisation. Acta Hort. (ISHS), 723: 309-313.
Ünal, O., Gökçeoğlu M., ve Topcuoğlu, F., 2004. Antalya Endemiği Origanum Türlerinin Tohum Çimlenmesi ve Çelikle Çogaltılması Üzerinde Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2): 135-147.