AB HUKUKUNDA OBEZİTE VE ENGELLİLİK İLİŞKİSİ: AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI'NIN KALTOFT KARARI

Obezite, her yaştan insan sağlığını ciddi şekilde tehdit eden çağımızın en önemli hastalıklarından biridir. Dünya üze- rinde hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerde yaşayan insan nüfusunun yaklaşık üçte biri obez ya da fazlakilolu bireylerden oluşmaktadır. Obezite gün geçtikçe artan şekilde, bireyin hem sosyal yaşama, hem de çalışmayaşamına etkin şekilde katılımını zorlaştırmaktadır. Engellilik ise, kişilerin topluma diğer bireylerle eşit koşullarda katılımını uzun süreli ve olumsuz olarak etkileyen vehukuk sistemlerinde korunan bir ayrımcılık sebebidir. Engelliliğe dayalı ayrımcılık, hem ulusal, hem de uluslararasıbelgelerde yasaklanmaktadır. Engellilik, global düzeyde Birleşmiş Milletler tarafından, bölgesel düzeyde ise AvrupaBirliği tarafından düzenleme altına alınmıştır. Avrupa Birliği Adalet Divanı, hizmet sözleşmesinin obezite nedeniyle feshinin incelendiği Kaltoft kararında, obezitenin2000/78 sayılı Yönergenin amacı çerçevesinde tek başına bir engellilik teşkil etmemesine rağmen; uzun dönemli birsakatlık olarak ortaya çıkıp, kişilerin meslek yaşamlarına diğer çalışanlarla eşit şekilde katılımlarını tümden ve etkin birşekilde etkilediği hallerde, obeziteye dayalı farklı muamelenin engelliliğe dayalı ayrımcılık sayılabileceğine hükmetmiştir

THE RELATIONSHIP BETWEEN OBESITY AND DISABILITY IN THE EU LAW: KALTOFT CASE OF THE EUROPEAN COURT OF JUSTICE

Obesity is regarded as one of the most critical diseases of our century that severely threatens the health ofindividual of all ages. Almost one third of the population living in both developed and developing countries worldwideis comprised of either obese or overweight individuals. Obesity increasingly renders it difficult for individuals toeffectively participate both in social life and working life. Disability, on the other hand, is a protected ground of discrimination that negatively affects the equal participation ofindividuals to society on a long term basis and is prohibited in legal systems. Discrimination based on disability isprohibited under both national and international documents. Disability is regulated by the United Nations at globallevel and the European Union at regional level. European Court of Justice in case Kaltoft, which concerned the termination of an employment contract on theground of obesity, analyzed whether obesity could be considered as a disability within the legal framework of theEU. The Court ruled that, even though obesity does not constitute a disability within the meaning of the Directive2000/78, differential treatment based on obesity could be considered as a discrimination based on disability in cases,where obesity appears as a long term impairment which hinders the full and effective participation of individuals inprofessional life on an equal basis with other workers.

PDF

___

Altun, Simay, Üniversite Öğrencilerinin Obeziteye İlişkin Önyargılarının Belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, 2015. Avrupa Birliği Ülkelerinde Kamu Sektöründe Engelli Personel İstihdamı, T.C.Devlet Personel Personel Başkanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi, Temmuz 2013, 9 Ekim 2015 tarihinde www.dpb.gov.tr/F/Root/.../avrupa_birligi_dis.../dpb_engelli_ki- tapcigi.pdf adresinden erişildi. Barnard, Catherine, EC Employment Law, Oxford University Press, New York, 2006. Ballı, Erhan, Obezite, Obezitenin Tetiklediği Hastalıklar ve Tedavileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Kayseri, Mayıs 2013. Benedi Lahuerta, Sara, Case C-354/13 Kaltoft v Municipality Of Billund-Can Obesity Be A Disability Under EU Equality Law, European Law Blog, 09.04.2015, 20 Ekim 2015 tarihinde http://europeanlawblog.eu/?p=2741 adresinden erişildi. Bozkurt, Enver, Mehmet Özcan, Arif Köktaş, Avrupa Birliği Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012. Butler, Mark, Obesity as A Disability: The Implications Or Non-Implications Of Kaltoft, European Journal of Current Legal Issues, Vol.20, No.3, 2014, 10 Ekim 2015 tarihin- de, http://webjcli.org/article/view/358/466 adresinden erişildi. Craig, Paul and Grainne de Burca, EU Law, Text, Cases and Materials, fifth edition, Oxford University Press, NY, 2011. Çağlar, Selda, Engelli Hakları Sözleşmesinde Ayrımcılık Yasağı ve Türkiyenin Uyumu Sorunu, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 96, 2011, 3 Ağustos 2015 tarihinde http:// tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2011-96-1138 adresinden erişildi. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD), 5 Kasım 2015 tarihin- de https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of- persons-with-disabilities.htm adresinden erişildi. Disability and Work, International Labour Organization, 10 Ekim 2015 tarihinde http:// www.ilo.org/global/topics/disability-and-work/lang--en/index.htm adresinden eri- şildi. Engelliler Konusunda Uluslararası Dokümanlar, T.C.Aile ve Sosyal Politikalar Bakan- lığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 11 Ağustos 2015 tarihinde http:// eyh.aile.gov.tr/mevzuat/uluslararasi-mevzuat/12-engelliler-konusunda-uluslararasi- dokumanlar adresinden erişildi. Ellis, Evelyn, EU Anti-Discrimination Law, Oxford University Press, New York, 2005. Ferris, Katty and James Marson, Does Obesity Begin at 40? Karsten Kaltoft v Kommu- nernes Landsforening (KL), acting on behalf of the Municipality of Billund (Advocate Generals Opinion), European Journal of Current Legal Issues, Vol.20, No.3, 2014, 10 Ekim 2015 tarihinde http://webjcli.org/article/view/373/476 adresinden erişildi Hosking, David L., Fat Rights Claim Rebuffed: Kaltoft v Municipality of Billund, In- dustrial Law Journal, Vol.44., No.3, September 2015, 460-471. Horspool, Margot and Matthew Humphreys, European Union Law, sixth edition, Ox- ford University Press, 2010. Karagiorgi, Constantina, The concept of discrimination by association and its applica- tion in the EU Member States, European Anti-Discrimination Law Review, Issue 18, July 2014, 25-36. Kaya, Gözde, Avrupa Birliği İş Hukukunda Cinsiyet Ayrımcılığı, Avrupa Birliği Bakan- lığı Akademik Araştırmalar Serisi-1, Ankara, 2012. Kaya, Pir Ali, Avrupa Birliği ve Türk İş Hukuku Bağlamında Eşitlik İlkesi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, Şubat 2007. Kemp, Edward, Obesity as a disability, ela BRIEFING, Vol.21, No.8, 08.02.2016 tari- hinde http://www.littletonchambers.com/lib/articles%20pdf/ed%20kemp%20for%20 ela.pdf adresinden erişildi. Koyanagi, Ali, M. Victoria Moneta, Noe Garin, Beatriz Olaya, J.L. Ayuso-Mateos, Somnath Chatterji, Matilde Leonardi, Paivi Savinio, Aleksander Galas, J.Maria Haro, The Association between obesity and severe disability among adults aged 50 or over in nine high-income, middle-income and low-income countries: a cros-sectional study, BMJ Open, The Esmo Open Access Journal, 2015, 8 Şubat 2016 tarihinde http://bmjopen.bmj.com/content/5/4/e007313.full adresinden erişildi. Masselot, Annick, The State of Gender Equality Law in the European Union, European Law Journal, Vol.13, No.2, March 2007, 152-168. Managing Disability in the Workplace, ILO Code of Practice, ILO Publications, 2002, 14 Ağustos 2015 tarihinde, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/ed_emp/docu- ments/publication/wcms_103324.pdf adresinden erişildi. Mc Tigue, Peter, From Navas to Kaltoft: The European Court of Justices evolving de- finition of disability and the implications for HIV-positive individuals, International Journal of Discrimination and the Law, 2015, Vol.15 (4), 241-255. Obesity and Overweight, World Health Organization, 12 Kasım 2015 tarihinde http:// www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ adresinden erişildi. Obesity-the new disability, Harbottle & Lewis, Employment eBulletin, 31 July 2014, 8 Şu- bat 2016 tarihinde http://www.harbottle.com/obesity-new-disability/ adresinden erişildi. How the World Could Better Fight Obesity, Mc Kinsey Global Institute, November 2014, 10 Ekim 2015 tarihinde, http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/ how_the_world_could_better_fight_obesity adresinden erişildi. Öztürk, Zekai ve Esma Tuğba Karakaş, Avrupa Birliğine Üye Ülkelerde Sağlık Sis- temleri, Yönetim ve Organizasyon Yapısı, Almanya, Fransa, İrlanda ve İngiltere Ör- nekleri, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, Cilt.1, Sayı.2, Yıl 2015, 39-59. Pilgerstorfer, Marcus and Simon Forshaw, Transferred Discrimination in European Law: Case C-303/06, Coleman v Attridge Law, [2008] ICR 1128, [2008] IRLR 722 (ECJ), Industrial Law Journal, Vol.37, No.4, December 2008, 384-393. Şimşek, Oğuz, Bir Temel Hak Katalogu Olarak Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, İzmir Barosu Dergisi, Yıl: 73, Sayı: 1, Ocak 2008, 116-134. Simpson, Stephen, Obesity is a disability, Occupational Health, March 2015, Vol.67, Issue 3. Whittle, Richard, The Framework Directive for equal treatment in employment and occupation: an analysis from a disability rights perspective, European Law Review, 2002, Vol.27, Issue.3, 9 Şubat 2016 tarihinde http://disability-studies.leeds.ac.uk/fi- les/library/richard-whittle-uropean-Directive.pdf adresinden erişildi. Yıldız, Gaye Burcu, İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008. Yüksel, Melek Onaran, Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk İş Hukukunda Kadın-Er- kek Eşitliği, Beta Yayınları, İstanbul, Ekim 2000