Alara’da Son Yıllarda Ortaya Çıkarılan Bir Yapı Kalıntısı Üzerine Gözlemler

Alara, Alanya’nın 38 km. batısında, sahilden yaklaşık olarak 9 km. içeriye doğru kıvrımyapan bir yolun sonundadır. Bölge, oldukça dar ve derin bir vadi içinde kıvrımlar yaparak akanAlara Çayı’nın kenarında kurulmuştur. Bu çayın kenarında yükselen sarp kayalıklar ve dik birtepeden meydana gelmiş olan Alara Kalesi, bölgeye hakim konumdadır. Yerleşme, kale ve çevresindeyoğunlaşmıştır. Kalenin dibinden geçen Alara Çayı, iki tarafı ormanlık alanla kaplı yüksek dağlarınarasından çıkmakta ve denize kadar uzanan vadi içinde devam ederek denizde son bulmaktadır.Yerleşmenin tarihi topografyasını Alara Çayı belirlemektedir.Bölge, konumu itibariyle Anadolu’nun kuzeyden güneye inen yolları üzerinde stratejik biröneme sahiptir. Roma, Bizans, Klikya Ermeni Krallığı, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kullanılankale, zaman içinde küçük bir yerleşmeye dönüşmüş olsa da asıl dönemini Ortaçağ’da 13. yüzyıldaTürklerin eline geçmesinden sonra yaşamıştır.Alara Kalesi, Selçukluların eline geçtikten sonra ismini korumuştur. Fetihten sonra oldukçaharap bir halde olan kalenin surları onarılarak adeta yeni baştan inşa edilmiştir. Kale ve çevresininfethedilmesiyle birlikte bölgenin güvenliği sağlandıktan sonra Sultan I. Alâeddin Keykubadtarafından kalenin karşısına, yolun dönemeç yaptığı yere küçük kale görünümündeki Alara Haninşa edilmiştir. Ayrıca hanın karşısında, Alara Çayı’nın üzerinde günümüzde yeri dahi zor bulunanyıkık bir köprü kalıntısının izleri bulunmaktadır. Kale çevresinde ayrıca başka bir köprü yapısı, içkale hamamı ve ticari işlevli mekanlar da (Demirci Atölyesi) bulunmaktadır.Alara’da son yıllarda Arkeolojik kazısı yapılarak tanımlanan belirli yapı izleri debulunmaktadır. Bunlardan en dikkat çekeni dış kale surları içinde kalan ve makalemizin de anakonusu oluşturan yapı kalıntısıdır. Günümüzde sadece kuzey ve doğu duvarı kısmen ayakta olanyapı kalıntısı ile ilgili gerçekleştirilen arkeolojik kazı çalışmaları neticesinde temel seviyesi güneyduvarının merkezinde mihrap olduğu düşünülen bir niş ortaya çıkarılmıştır.Bu makalede Alara Çay’ına yakın bir yerde bulunan ve gerek yapılan kazılar çerçevesindegerekse bölge halkının verdiği bilgiler neticesinde mescid olduğu düşünülen yapının genel birdeğerlendirmesi yapılacaktır. Bu değerlendirme çerçevesinde yapının plan özellikleri, işlevi vebugünkü durumu hakkında bilgi verilecektir.

Observations On A Structural Remain Discovered In Alara In Recent Years

Alara is at the end of a convoluted road which was and 9 km. inwards from the shore, 38km. west of Alanya. The region is located on the bank of the Alara Streamlet which is flowing ina narrow and deep valley making convolutions. Alara Castle , which consists of precipices and asteep hill by this streamlet, dominates the region. The settlement is concentrated on and aroundthe castel. The Alara Streamlet is flowing along the bottom of the castle and originates from thehigh mountains whose two sides are covered with forest and it reaches the sea continuing throughthe valley that streches to the sea. The historical topograohy of the settlement is determined bythe Alara Streamlet.The region has a strategic importance on the roads of Anatolia from the North to theSouth by its location. Although the castle which was used in the periods of Rome, Byzantine,Cilicia, Armenian Kingdom, Sejukian and Ottoman became a small settlement in the course oftime, its main period was in the 13th century in medieval age after it was captured by the Turks.Alara Castle maintained its name after it was captured by the Seljukians. The walls ofthe catle which were quite in ruins after the conquest were repaired and the castle was simplyrebuilt. After the castle was conquered and the security of the castle and of the environmentwere provided, Alara Caravanserai which looked like a small castle was built by Sultan AlâeddinKeykubad I opposite the Alara Castle where the road was curving. Also, opposite the caravanseraion the Alara Streamlet there are the signs of residuals of a devastated bridge whose location ishardly seen today. There are other bridge, citadel baths and commercial building groups (MetalWorkshop), too.There are also specific structural remains in Alara which have been excavated and definedin recent years. The most remarkable of these is the structural remain in the baileys that constitutethe main subject of our article. The North and South wall of the remain is standing partially todayand as a result of the archaeological excavations, a niche was found out the basic level of whichwas thought to be a mihrab in the center of the South wall.This article is intended to make an evaluation of the structure near Alara Streamconsidered to be a small mosque as a result of the excavations and information from the localcommunity. With the scope of this evaluation, some information will be given about the plan,funciton and current situation of the structure.

___

  • Altun, A. “ Alara Hanı”, TDVIA, Cilt:2, Istanbul, 1989, s. 341
  • Eravsar, O. “ Alara Kazısı 2007”, Anmed, Sayı:6, Antalya, 2008, s. 12-13
  • Eravsar, O. “ Alara Kazısı 2008”, Anmed, Sayı:7, Antalya, 2009, s.5
  • Eravsar, O. “ Alara Kazısı 2009”, Anmed, Sayı:8, Antalya, 2010, s.8
  • Eravsar, O. “ Alara Kazısı 2011”, Anmed, Sayı:10, Antalya, 2012, s.4
  • Evliya Çelebi ( Çev. Daglı, Y., Kahraman, S.A., Dankoff , Y.).Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Cilt:9, Istanbul, 2005, s.150
  • Geunthner, P., Sembap, La Choronique Attribuee Au Connetable Smbath (In Francese) Introduzione, Traduzione E Note Di Gerard Dedeyan, Parigi, 1980
  • Ibni Bibi, (Çev. Öztürk, M.). El Evamiru’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l- Ala’iye Selçukname I-II, Ankara, 1996, s. 268-271
  • Konyalı, I.H. Alanya, Istanbul, 1946, s.373-374
  • Lloyd, S.- Storm, R. (Çev. Sinemoglu, N.). Alanya (Alaiyye) Ankara, 1964
  • Öniz, H. “ Konumlarına ve Kullanımlarına Göre Antalya Ili Kıyılarında Antik Limanlar ve Demirleme Yerleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamıs Doktora Tezi, Konya, 2012.
  • Yetkin, S. “Sultan I. Alaeddin Keykubat’ın Alara Kalesi Kasrının Hamamındaki Freskler”, Sanat Tarihi Yıllıgı (1969-70), III, Istanbul, 1970, s. 72
  • Yetkin, S. “Alara Kalesi’ndeki Kasırlı Hamam ve 13. Yüzyıl Anadolu Mimarisindeki Yeri”, Malazgirt Armaganı, Ankara, 1993, s. 120